1DE más estima es la buena fama que las muchas riquezas; Y la buena gracia más que la plata y el oro.
1¶ Engari te ingoa pai e whiriwhiria rawatia i nga taonga nui, me te manakohanga aroha i te hiriwa, i te koura.
2El rico y el pobre se encontraron: A todos ellos hizo Jehová.
2¶ Ka tutataki te tangata taonga raua ko te rawakore; ko Ihowa te kaihanga o ratou katoa.
3El avisado ve el mal, y escóndese: Mas los simples pasan, y reciben el daño.
3¶ Ko te tangata tupato, ka kitea atu e ia te he, ka huna i a ia; ko nga kuware, haere tonu atu, mamae tonu atu.
4Riquezas, y honra, y vida, Son la remuneración de la humildad y del temor de Jehová.
4¶ Ko te hua o te mahaki, a ko te wehi ki a Ihowa, he taonga, he honore, he ora.
5Espinas y lazos hay en el camino del perverso: El que guarda su alma se alejará de ellos.
5¶ He tataramoa, he mahanga kei te ara o te whanoke; ko te tangata ia e tiaki ana i tona wairua, ka matara atu i ena.
6Instruye al niño en su carrera: Aun cuando fuere viejo no se apartará de ella.
6¶ Whakatupuria ake te tamaiti i te ara e haere ai ia, a, ka kaumatua, e kore e mahue i a ia.
7El rico se enseñoreará de los pobres; Y el que toma prestado, siervo es del que empresta.
7¶ E whakatakoto tikanga ana te tangata taonga mo nga rawakore; a, ko te tangata i te nama, hei pononga ia ma te tangata nana i whakatarewa mai.
8El que sembrare iniquidad, iniquidad segará: Y consumiráse la vara de su ira.
8¶ Ko te kairui o te kino, ka kokoti i te he: a ka kahore noa iho te patu o tona riri.
9El ojo misericordioso será bendito, Porque dió de su pan al indigente.
9¶ Ko te kanohi ohaoha, ka manaakitia tera; e hoatu ana hoki e ia tetahi wahi o tana taro ma te rawakore.
10Echa fuera al escarnecedor, y saldrá la contienda, Y cesará el pleito y la afrenta.
10¶ Peia atu te tangata whakahi, a ka riro te ngangare; ka mutu ano hoki te totohe me te whakahawea.
11El que ama la limpieza de corazón, Por la gracia de sus labios su amigo será el rey.
11¶ Ko te tangata e matenui ana ki te ngakau ma, ko te kingi he hoa mona, mo te ahuareka o ona ngutu.
12Los ojos de Jehová miran por la ciencia; Mas él trastorna las cosas de los prevaricadores.
12¶ Ma nga kanohi o Ihowa e tiaki te tangata whai matauranga, e whakataka ana hoki e ia nga kupu a te tangata kopeka.
13Dice el perezoso: El león está fuera; En mitad de las calles seré muerto.
13¶ E mea ana te mangere, He raiona kei waho: ka whakamatea ahau ki nga huarahi.
14Sima profunda es la boca de las extrañas: Aquel contra el cual estuviere Jehová airado, caerá en ella.
14¶ He poka hohonu te mangai o nga wahine ke: ka taka ki roto ta Ihowa tangata e whakarihariha ai.
15La necedad está ligada en el corazón del muchacho; Mas la vara de la corrección la hará alejar de él.
15¶ Paihere rawa te wairangi ki roto ki te ngakau o te tamaiti; otiia ma te rakau o te whiu e pei kia matara atu i a ia.
16El que oprime al pobre para aumentarse él, Y que da al rico, ciertamente será pobre.
16¶ Ko te tangata e tukino ana i te rawakore kia maha atu ai he taonga mana, me te tangata hoki e hoatu mea ana ki te tangata taonga, ka tutuki raua ki te muhore kau.
17Inclina tu oído, y oye las palabras de los sabios, Y pon tu corazón á mi sabiduría:
17¶ Anga mai tou taringa, whakarongo mai hoki ki nga kupu a te hunga whakaaro nui, kia tahuri mai hoki tou ngakau ki toku matauranga.
18Porque es cosa deleitable, si las guardares en tus entrañas; Y que juntamente sean ordenadas en tus labios.
18He mea ahareka hoki, mehemea ka puritia e koe i roto i tou kopu, ki te u ngatahi raua ki runga ki ou ngutu;
19Para que tu confianza sea en Jehová, Te las he hecho saber hoy á ti también.
19Kia okioki ai koe ki a Ihowa, koia i whakakitea ai e ahau aua mea ki a koe i tenei ra, ki a koe na ano.
20¿No te he escrito tres veces En consejos y ciencia,
20He teka ianei hira rawa nga mea kua tuhituhia atu nei e ahau ki a koe, he kupu ako, he kupu mohio;
21Para hacerte saber la certidumbre de las razones verdaderas, Para que puedas responder razones de verdad á los que á ti enviaren?
21Kia mohio ai koe ki te tuturutanga o nga kupu o te pono, kia whakahokia ai e koe he kupu pono ki te hunga e ngare ana i a koe?
22No robes al pobre, porque es pobre, Ni quebrantes en la puerta al afligido:
22¶ Kaua e pahuatia te rawakore, no te mea he rawakore ia, kaua hoki e whakatupuria kinotia te tangata iti i te kuwaha:
23Porque Jehová juzgará la causa de ellos, Y despojará el alma de aquellos que los despojaren.
23No te mea ka tohea e Ihowa ta ratou tohe, ka pahuatia ano hoki e ia te wairua o te hunga e pahua ana i a ratou.
24No te entrometas con el iracundo, Ni te acompañes con el hombre de enojos;
24¶ Kaua e whakahoa ki te tangata pukuriri; kei haere tahi hoki koe i te tangata aritarita;
25Porque no aprendas sus maneras, Y tomes lazo para tu alma.
25Kei akona e koe ona ara, a ka riro i a koe he mahanga mo tou wairua.
26No estés entre los que tocan la mano, Entre los que fían por deudas.
26¶ Kei uru koe ki roto ki te hunga papaki ringa, ki nga kaiwhakakapi turanga ranei mo te moni tarewa:
27Si no tuvieres para pagar, ¿Por qué han de quitar tu cama de debajo de ti?
27Ki te kahore au mea hei utu, hei aha i tangohia ai e ia tou moenga i raro i a koe?
28No traspases el término antiguo Que pusieron tus padres.
28¶ Kaua e whakanekehia atu te rohe tawhito i whakatakotoria e ou matua.
29¿Has visto hombre solícito en su obra? delante de los reyes estará; No estará delante de los de baja suerte.
29¶ Kei te kite ranei koe i tetahi tangata e uaua ana ki tana mahi? ka tu ia ki te aroaro o nga kingi; e kore ia e tu ki te aroaro o nga ware.