1Y COMO acabó todas sus palabras oyéndole el pueblo, entró en Capernaum.
1Kana O Jesus getosardia sa pesko divano angla narodo, gelo ando Capernaum.
2Y el siervo de un centurión, al cual tenía él en estima, estaba enfermo y á punto de morir.
2Iek manush kai poronchilas pe iek shel ketani sas les iek sluga kai sas leske drago; ai kudia sluga sas naswalo, merimasko.
3Y como oyó hablar de Jesús, envió á él los ancianos de los Judíos, rogándole que viniese y librase á su siervo.
3Kodo manush kana ashundia pa Jesus, tradia phure Zhidovon leste te phushel les te avel te sastiarel lesko sluga.
4Y viniendo ellos á Jesús, rogáronle con diligencia, diciéndole: Porque es digno de concederle esto;
4Avile ka Jesus, ai phushenas les, phenenas, " Kodo manush si respektime ai trobul te avela sasto.
5Que ama nuestra nación, y él nos edificó una sinagoga.
5Ke kodo manush drago leske amaro narodo, ai wo kerdia amare synagogue."
6Y Jesús fué con ellos. Mas como ya no estuviesen lejos de su casa, envió el centurión amigos á él, diciéndole: Señor, no te incomodes, que no soy digno que entres debajo de mi tejado;
6O Jesus gelo lensa, nas dur katar lesko kher, kana kodo manush kai poronchilas peske ketani, tradia peske vortachen te mothon le Devleski, "Na nashen pala mande, ke chi sim dosta vorta te aves mande khere.
7Por lo cual ni aun me tuve por digno de venir á ti; mas di la palabra, y mi siervo será sano.
7Sa anda kodia chi haliardema dosta vorta te zhav me karing tute, numa phen iek vorba, ai murho sluga avela sasto.
8Porque también yo soy hombre puesto en potestad, que tengo debajo de mí soldados; y digo á éste: Ve, y va; y al otro: Ven, y viene; y á mi siervo: Haz esto, y lo hace.
8Ke me kai trobul te kerav so mothon kodola kai si mai bare mandar, si ma ketani te lel murho vas, ai phenav iekeske, "Zha', ai kodo zhal; ai kolavreske mothav, 'Aidi', ai avel; ai murha slugaki mothav, 'Ker kadia', ai wo kerel.
9Lo cual oyendo Jesús, se maravilló de él, y vuelto, dijo á las gentes que le seguían: Os digo que ni aun en Israel he hallado tanta fe.
9Kana O Jesus ashundia kadala vorbi, chudisailo ai boldinisailo karing o narodo kai lelas pala leste, ai phendia, "Me mothav tumenge, chi anda Israel chi arakhlem kasavestar pachamos,"
10Y vueltos á casa los que habían sido enviados, hallaron sano al siervo que había estado enfermo.
10Kana aresle khere le manush kai sas tradine katar kodo manush karing O Jesus, arakhle sasto o sluga kai sas naswalo.
11Y aconteció después, que él iba á la ciudad que se llama Naín, é iban con él muchos de sus discípulos, y gran compañía.
11O kolaver dies O Jesus gelo andek gav kai bushol Nain; leske disipluria ai but narodo zhanas lesa.
12Y como llegó cerca de la puerta de la ciudad, he aquí que sacaban fuera á un difunto, unigénito de su madre, la cual también era viuda: y había con ella grande compañía de la ciudad.
12Kana areslo pasha o wudar le forosko, manush zhanas te gropon mules, iek zhuvli kai sas la ferdi iek shav, phivli sas, ai but narodo sas lasa kodo le gavesko.
13Y como el Señor la vió, compadecióse de ella, y le dice: No llores.
13Kana O Del dikhlia la, pelia leski mila anda late, ai phendia lake, "Na rov!"
14Y acercándose, tocó el féretro: y los que lo llevaban, pararon. Y dice: Mancebo, á ti digo, levántate.
14Pashilo ai azbadia o khash kai sas o mulo andre; kodola manush kai ingerenas o khash terdile. O Jesus phendia. "Terno manush, me phenav tuke, Vushti opre!"
15Entonces se incorporó el que había muerto, y comenzó á hablar. Y dióle á su madre.
15O mulo vushtilo opre ai beshlo tele ai delas duma, ai O Jesus del les palpale ka peski dei.
16Y todos tuvieron miedo, y glorificaban á Dios, diciendo: Que un gran profeta se ha levantado entre nosotros; y que Dios ha visitado á su pueblo.
16Savorhe daraile, ai luvudinas le Devles, ai mothonas, "Iek baro profeto si mashkar amende! O Del avilo te skepil pesko narodo!"
17Y salió esta fama de él por toda Judea, y por toda la tierra de alrededor.
17E viasta pa Jesus geli ande sa e Judea, ai sa le foruria kai sas pashe.
18Y sus discípulos dieron á Juan las nuevas de todas estas cosas: y llamó Juan á dos de sus discípulos,
18Le Iovanoske disipluria phende leske pa kadala dieli.
19Y envió á Jesús, diciendo: ¿Eres tú aquél que había de venir, ó esperaremos á otro?
19O Iovano akhardia duien andal slugi ai tradia le karing O Jesus, te phushen lestar, "Tu san kodo kai trobulas te avel, vai trobul te azhukeras avres?"
20Y como los hombres vinieron á él, dijeron: Juan el Bautista nos ha enviado á ti, diciendo: ¿Eres tú aquél que había de venir, ó esperaremos á otro?
20Kana aresle ka Jesus, phende, "O Iovano o baptisto tradia amen karing tute, te mothos, "Tu san kodo kai trobul te avel, vai trobul te azhukeras avres?"
21Y en la misma hora sanó á muchos de enfermedades y plagas, y de espíritus malos; y á muchos ciegos dió la vista.
21Ande kadia vriama O Jesus sastiardia bute manushen kai sas naswale, bange, kodola kai sas beng ande lende, ai phuterdia le iakha bute korhen.
22Y respondiendo Jesús, les dijo: Id, dad las nuevas á Juan de lo que habéis visto y oído: que los ciegos ven, los cojos andan, los leprosos son limpiados, los sordos oyen, los muertos resucitan, á los pobres es anunciado el evangelio:
22O Jesus dia atweto ka le Iovanoske disipluria, "Zhan palpale! Mothon le Iovanoske so dikhlian ai so ashundian! Le korhe dikhen, le bange phiren, le lepra vuzhile, le kashuke ashunen, le mule vushten, e lashi viasta si phendi le chorhe manushenge.
23Y bienaventurado es el que no fuere escandalizado en mí.
23Raduime te avel kodo kai chi rimol leske kanch!"
24Y como se fueron los mensajeros de Juan, comenzó á hablar de Juan á las gentes: ¿Qué salisteis á ver al desierto? ¿una caña que es agitada por el viento?
24Kana kodola kai tradia sas o Iovano geletar, O Jesus phendia le narodoske pai Iovano, "So gelian tume te dikhen ande pusta? Iek sulum kai mishtil katar e barval?
25Mas ¿qué salisteis á ver? ¿un hombre cubierto de vestidos delicados? He aquí, los que están en vestido precioso, y viven en delicias, en los palacios de los reyes están.
25Numa so gelian te dikhen? Iek manush kai si vuriardo ande shukar tsalia? Eta, kodola kai si le shukar tsalia, ai kai traiin ando mishtimos, kodola traiin andel khera le amperatonge!
26Mas ¿qué salisteis á ver? ¿un profeta? También os digo, y aun más que profeta.
26So gelian tume te dikhen? Iek profeto? E, me phenav tumenge, dikhliam mai but sar iek profeto.
27Este es de quien está escrito: He aquí, envío mi mensajero delante de tu faz, El cual aparejará tu camino delante de ti.
27O Iovano si kodo kai si ramome, "Eta, tradav murha sluga kai anel e viasta angle tute, te lasharel o drom angla tute."
28Porque os digo que entre los nacidos de mujeres, no hay mayor profeta que Juan el Bautista: mas el más pequeño en el reino de los cielos es mayor que él.
28Me phenav tumenge, "Mashkar kodole kai arakhadile katar e zhuvli nai mai bare de sar o Iovano o baptisto, inker o mai tsinorho ando rhaio le Devlesko mai baro lestar."
29Y todo el pueblo oyéndole, y los publicanos, justificaron á Dios, bautizándose con el bautismo de Juan.
29Ai sa o narodo kai ashundia les, ai vi le manush kai chiden e taksa, phende ke vorta so phenel O Del, ai mekle te bolel o Iovano.
30Mas los Fariseos y los sabios de la ley, desecharon el consejo de Dios contra sí mismos, no siendo bautizados de él.
30Numa le Farizeanuria ai le ablokatura chi bolenas pe lestar, phende ke nas vorta so mothol O Del.
31Y dice el Señor: ¿A quién, pues, compararé los hombres de esta generación, y á qué son semejantes?
31"No pala kaste malaven kadala manush kadala vriamake, ai pe kaste miazon.
32Semejantes son á los muchachos sentados en la plaza, y que dan voces los unos á los otros, y dicen: Os tañimos con flautas, y no bailasteis: os endechamos, y no llorasteis.
32Won miazon sar glate kai beshen ando bazari, ai kai den duma iek kavresa ai mothon, 'Jilabadiam ande tuturaza, ai tume chi kheldian ai jilabadian jilia miloso ai tume chi ruian.'
33Porque vino Juan el Bautista, que ni comía pan, ni bebía vino, y decís: Demonio tiene.
33O Iovano o baptisto avilo ai chi xal o manrho ai chi pel mol; ai tume mothon 'o beng si ande leste.'
34Vino el Hijo del hombre, que come y bebe, y decís: He aquí un hombre comilón, y bebedor de vino, amigo de publicanos y de pecadores.
34O Shav le Manushesko avilo, ai xalas ai pelas; ai tume phende, "Dikh, kado manush xal but ai pel but, ek vortakolo le manushensa kai chiden e taksa ai le bezexalensa!"
35Mas la sabiduría es justificada de todos sus hijos.
35Numa o chachimos sikadilo katar le glate.
36Y le rogó uno de los Fariseos, que comiese con él. Y entrado en casa del Fariseo, sentóse á la mesa.
36Iek Farisi mangliape katar O Jesus te xal lesa. O Jesus gelo ando kher le manushengo ai thodiape kai skafidi te xal.
37Y he aquí una mujer que había sido pecadora en la ciudad, como entendió que estaba á la mesa en casa de aquel Fariseo, trajo un alabastro de ungüento,
37Sas iek zhuvli bezexali kai sas ando gav, kana ashundia ke O Jesus sas pa e skafidi ando kher le Farizeanongo, andini iek botela pherdo duxi.
38Y estando detrás á sus pies, comenzó llorando á regar con lágrimas sus pies, y los limpiaba con los cabellos de su cabeza; y besaba sus pies, y los ungía con el ungüento.
38Ai beshelas pashal punrhe le Jesusoske, ai rovelas; ai lake asua chindarde le punrhe le Jesusoske, ai porme koslia leske balensa ai chumidia leske punrhe, ai thodia duxi pe lende.
39Y como vió esto el Fariseo que le había convidado, habló entre sí, diciendo: Este, si fuera profeta, conocería quién y cuál es la mujer que le toca, que es pecadora.
39O Farisi kai akhardiasas le Jesusos ando pesko kher ai dikhlia so kerdilia, motholas ande peste, "Kado manush te avilino profeto, zhanglino so si kodia zhuvli kai azbal les; wo zhanglino ke bezexalila."
40Entonces respondiendo Jesús, le dijo: Simón, una cosa tengo que decirte. Y él dice: Di, Maestro.
40O Jesus phendia leske, "Simon, si ma vari so te mothav tuke." O Simon phendia, "De duma, Gazda."
41Un acredor tenía dos deudores: el uno le debía quinientos denarios, y el otro cincuenta;
41Dui manush sas kai kamenas leske love, iek kamelas leske pansh shela teliara ai o kolaver panvardesh teliara.
42Y no teniendo ellos de qué pagar, perdonó á ambos. Di, pues, ¿cuál de éstos le amará más?
42Sar nas le love te pochinen, wo chi mai manglia peske love lendar. No O Jesus phushel, "Savo andal dui avela lenge drago kodo manush?"
43Y respondiendo Simón, dijo: Pienso que aquél al cual perdonó más. Y él le dijo: Rectamente has juzgado.
43O Simon dia atweto, "Me gindiv ke kuko kai diasas les mai but." O Jesus phendia leske, "Vorta phendian."
44Y vuelto á la mujer, dijo á Simón: ¿Ves esta mujer? Entré en tu casa, no diste agua para mis pies; mas ésta ha regado mis pies con lágrimas, y los ha limpiado con los cabellos.
44Porme dikhlia pe zhuvli, ai phendia le Simonoske, "Dikhes kacha zhuvli? Avilem ande cho kher; ai chi dian ma vov si pai te xalavel murhe punrhe numa woi chindiatar le peske asuensa ai koslia le balensa.
45No me diste beso, mas ésta, desde que entré, no ha cesado de besar mis pies.
45Chi chumidian ma, numa woi de sar avilem ando kher, sa murhe punrhe chumidel.
46No ungiste mi cabeza con óleo; mas ésta ha ungido con ungüento mis pies.
46Chi shordian vov si vuloi pe murho shero, numa woi shordia duxi pe murhe punrhe.
47Por lo cual te digo que sus muchos pecados son perdonados, porque amó mucho; mas al que se perdona poco, poco ama.
47Anda kodia mothav tuke, lake but bezexa iertimele, ke drago simas lake. Numa kodoles ke kai iertin xantsi, kodo volil xantsi."
48Y á ella dijo: Los pecados te son perdonados.
48Ai O Jesus mothol la zhuvliake, "Che bezexa iertimele!"
49Y los que estaban juntamente sentados á la mesa, comenzaron á decir entre sí: ¿Quién es éste, que también perdona pecados?
49Kodola kai sas kai skafidi lesa mothon ande pende, "Kon si kado kai iertil vi le bezexa?"
50Y dijo á la mujer: Tu fe te ha salvado, ve en paz.
50Numa O Jesus phendia la zhuvliake, "Cho pachamos skepisardia tu, zha pachasa."