1Y ACONTECIO que, estando ya el rey asentado en su casa, después que Jehová le había dado reposo de todos sus enemigos en derredor,
1 A ciya binde, waato kaŋ bonkoono goono ga goro nga windo ra, waato kaŋ Rabbi jin k'a no fulanzamay nga ibarey kulu kaŋ goono g'a windi yaŋ din gaa,
2Dijo el rey al profeta Nathán: Mira ahora, yo moro en edificios de cedro, y el arca de Dios está entre cortinas.
2 kala bonkoono ne annabi* Natan se: «Guna, sohõ ay goono ga goro sedre* bundu fu ra, amma Irikoy sundurko goono ga goro daabuleyaŋ ra.»
3Y Nathán dijo al rey: Anda, y haz todo lo que está en tu corazón, que Jehová es contigo.
3 Natan mo ne bonkoono se: «Ma koy ka te hay kulu kaŋ go ni bina ra, zama Rabbi go ni banda.»
4Y aconteció aquella noche, que fué palabra de Jehová á Nathán, diciendo:
4 A ciya binde, cino din ra Rabbi sanno kaa Natan do ka ne:
5Ve y di á mi siervo David: Así ha dicho Jehová: ¿Tú me has de edificar casa en que yo more?
5 «Ma koy ay tamo Dawda do ka ci a se kaŋ Rabbi ne: Nin no ga fu cina ay se kaŋ ra ay ga goro, wala?
6Ciertamente no he habitado en casas desde el día que saqué á los hijos de Israel de Egipto hasta hoy, sino que anduve en tienda y en tabernáculo.
6 Za han kaŋ hane ay na Israyla izey sambu Misira laabo ra ka kaa sohõ, ay mana goro fu kulu ra, amma ay dirawey ra kuuru-fu ciya ay nangora.
7Y en todo cuanto he andado con todos los hijos de Israel, ¿he hablado palabra en alguna de las tribus de Israel, á quien haya mandado que apaciente mi pueblo de Israel, para decir: ¿Por qué no me habéis edificado casa de cedros?
7 Nangey kulu kaŋ ay doona ka dira Israyla izey kulu banda, mate no, ay bay ka salaŋ Israyla izey kunda fo kulu se, kaŋ se ay ga lordi ka ne i m'ay borey Israyla kuru ka ne: Ifo se no araŋ mana sedre bundu fu cina ay se?
8Ahora pues, dirás así á mi siervo David: Así ha dicho Jehová de los ejércitos: Yo te tomé de la majada, de detrás de las ovejas, para que fueses príncipe sobre mi pueblo, sobre Israel;
8 Sohõ binde, ya-cine no ni ga ci ay tamo Dawda se: Yaa no Rabbi Kundeykoyo ci: Ay na ni sambu za feejey kuruyaŋo do, feejey boyyaŋ ra, zama ni ma ciya ay jama Israyla jine boro.
9Y he sido contigo en todo cuanto has andado, y delante de ti he talado todos tus enemigos, y te he hecho nombre grande, como el nombre de los grandes que son en la tierra.
9 Ay goro ni banda mo, nangey kulu kaŋ ni koy. Ay na ni ibarey kulu pati mo ni jine. Ay na ni ciya maa beerikoy mo, danga boro beerey kaŋ yaŋ go no ndunnya ra maa cine.
10Además yo fijaré lugar á mi pueblo Israel; yo lo plantaré, para que habite en su lugar, y nunca más sea removido, ni los inicuos le aflijan más, como antes,
10 Ay ga nangu daŋ mo ay borey Israyla se. Ay m'i tilam mo, zama i ma goro ngey bumbo nangu ra, i ma si ye k'i sosorandi koyne. Laala izey si ye k'i taabandi koyne sanda mate kaŋ cine i te doŋ.
11Desde el día que puse jueces sobre mi pueblo Israel; y yo te daré descanso de todos tus enemigos. Asimimso Jehová te hace saber, que él te quiere hacer casa.
11 Sanda za saaya kaŋ ay na jine boroyaŋ daŋ i ma goro k'ay borey Israyla may, ni mo ay ga naŋ ni ma fulanzam ni ibarey kulu gaa. Woodin baa si mo Rabbi goono ga ci ni se: Rabbi ga dumi te ni se.
12Y cuando tus días fueren cumplidos, y durmieres con tus padres, yo estableceré tu simiente después de ti, la cual procederá de tus entrañas, y aseguraré su reino.
12 Alwaato kaŋ ni jirbey kubay, ni ga kani mo ni kaayey banda, ay ga ni hayyaŋo mo gorandi ni banda, boro kaŋ ga ti ni gunde ize. Ay g'a mayra mo tabbatandi.
13El edificará casa á mi nombre, y yo afirmaré para siempre el trono de su reino.
13 Nga no ga fu cina ay maa se, ay mo g'a koytaray karga daahirandi hal abada.
14Yo le seré á él padre, y él me será á mí hijo. Y si él hiciere mal, yo le castigaré con vara de hombres, y con azotes de hijos de hombres;
14 Ay ga ciya a se baaba, nga mo ga ciya ay se ize. D'a na goy laalo te, ay g'a gooji nda Adam-izey goobu, da borey izey karyaŋo mo.
15Empero mi misericordia no se apartaré de él, como la aparté de Saúl, al cual quité de delante de ti.
15 Amma ay suujo si fay d'a, danga mate kaŋ cine ay n'a ta Sawulu gaa, nga kaŋ ay hibandi ka kaa ni jine.
16Y será afirmada tu casa y tu reino para siempre delante de tu rostro; y tu trono será estable eternalmente.
16 Ni dumo da ni mayra mo ga tabbat ay jine hal abada. Ni karga ga kay hal abada.»
17Conforme á todas estas palabras, y conforme á toda esta visión, así habló Nathán á David.
17 Sanney din kulu boŋ, bangando din kulu boŋ mo, yaadin no Natan salaŋ d'a Dawda se.
18Y entró el rey David, y púsose delante de Jehová, y dijo: Señor Jehová, ¿Quién soy yo, y qué es mi casa, para que tú me traigas hasta aquí?
18 Waato din gaa bonkoono Dawda furo ka goro Rabbi jine. A ne mo: «Ya Rabbi, Koy Beero, may ga ti ay? Ay dumo mo ifo no, kaŋ ni to d'ay hala neewo?
19Y aun te ha parecido poco esto, Señor Jehová, pues que también has hablado de la casa de tu siervo en lo por venir. ¿Es ése el modo de obrar del hombre, Señor Jehová?
19 Hala mo woodin hay fo kayna no ni diyaŋ gaa, ya Rabbi, Koy Beero, amma ni na ay, ni tamo dumo ciine te jirbi boobo se ne ka koy jina. Ya nin Rabbi, Koy Beero, woodin ya borey alaada no?
20¿Y qué más puede añadir David hablando contigo? Tú pues conoces tu siervo, Señor Jehová.
20 Ya Rabbi, Koy Beero, man haŋ kaŋ Dawda ga ye ka ci ni se binde, zama ni ga ay, ni tamo bay.
21Todas estas grandezas has obrado por tu palabra y conforme á tu corazón, haciéndolas saber á tu siervo.
21 Ni sanno sabbay se, ni bina boŋ mo, ni na beeray woone kulu goy, zama ni na ay, ni tamo bayrandi nd'a.
22Por tanto tú te has engrandecido, Jehová Dios: por cuanto no hay como tú, ni hay Dios fuera de ti, conforme á todo lo que hemos oído con nuestros oídos.
22 Ya Rabbi Irikoy, ni ya beeraykoy no, ni cine mo si no. Irikoy fo mo si no kala nin, hay kulu kaŋ iri maa d'iri hangey boŋ.
23¿Y quién como tu pueblo, como Israel, en la tierra? una gente por amor de la cual Dios fuese á redimírsela por pueblo, y le pusiese nombre, é hiciese por vosotros, oh Israel, grandes y espantosas obras en tu tierra, por amor de tu pueblo, oh Dios, que tú
23 Dumi woofo no ga bara ndunnya kulu ra mo kaŋ ga hima ni jama Israyla, dumi follonka kaŋ Irikoy koy ka fansa a ma ciya nga wane jama, a ma maa te nga boŋ se mo, a ma hari beeri yaŋ te mo i se. Ni na hayey kaŋ yaŋ ga humburandi mo te ni laabo se, ni jama jine kaŋ ni fansa ni boŋ se ka kaa Misira ra, i ma fun dumi cindey da ngey toorey game ra.
24Porque tú te has confirmado á tu pueblo Israel por pueblo tuyo para siempre: y tú, oh Jehová, fuiste á ellos por Dios.
24 Ni na ni borey Israyla tabbatandi mo, i ma ciya ni wane jama hal abada. Ni mo, ya Rabbi, ni ciya i Irikoyo.
25Ahora pues, Jehová Dios, la palabra que has hablado sobre tu siervo y sobre su casa, despiértala para siempre, y haz conforme á lo que has dicho.
25 Sohõ binde, ya Rabbi Irikoy, sanno kaŋ ni ci, ni go ga ay, ni tamo d'a dumo ciine te, ni m'a tabbatandi hal abada. Ni ma goy mo mate kaŋ cine ni ci din.
26Que sea engrandecido tu nombre para siempre, y dígase: Jehová de los ejércitos es Dios sobre Israel; y que la casa de tu siervo David sea firme delante de ti.
26 Ni maa ma beeri hal abada, kaŋ borey ga ne: ‹Rabbi Kundeykoyo ya Irikoy no Israyla boŋ!› Ni tamo Dawda dumo mo ma tabbat ni jine.
27Porque tú, Jehová de los ejércitos, Dios de Israel, revelaste al oído de tu siervo, diciendo: Yo te edificaré casa. Por esto tu siervo ha hallado en su corazón para hacer delante de ti esta súplica.
27 Zama nin, ya Rabbi Kundeykoyo, Israyla Irikoyo, ni bangandi ay, ni tamo se ka ne ni ga dumi te ay se. Woodin se no ay, ni tamo te bine-gaabi ay ma adduwa woone te ni gaa.
28Ahora pues, Jehová Dios, tú eres Dios, y tus palabras serán firmes, ya que has dicho á tu siervo este bien.
28 Sohõ binde, ya Rabbi, Koy Beero, nin no ga ti Irikoy. Ni sanney mo no ga ti cimi, ni na hari hanno wo alkawli sambu ay, ni tamo se.
29Tenlo pues ahora á bien, y bendice la casa de tu siervo, para que perpetuamente permanezca delante de ti: pues que tú, Jehová Dios, lo has dicho, y con tu bendición será bendita la casa de tu siervo para siempre.
29 Sohõ binde, ma yadda ka ay, ni tamo dumo albarkandi zama a ma duumi hal abada ni jine. Zama nin, ya Rabbi, Koy Beero, ni jin ka ci. Ni albarka boŋ, naŋ ay, ni tamo dumo ma du albarka hal abada.»