1Kur ulesh të hash me një mbret, shiko me kujdes atë që ke përpara;
1 Saaya kaŋ ni goono ga goro dabarikooni banda ŋwaari do, Ma laakal hal a ma boori nda haŋ kaŋ go ni jine.
2dhe vër një thikë në grykë, po të jetë se ke oreks të madh.
2 Da ni ya laakal zaaro no ŋwaari gaa, Ma zaama daŋ ni karra gaa.
3Mos dëshiro gjellët e tij të mrekullueshme, sepse janë një ushqim mashtrues.
3 Ma s'a laam'izey bini, Za kaŋ fafagay ŋwaari no.
4Mos u lodh për t'u pasuruar, hiq dorë nga qëllimi yt.
4 Ma si ni boŋ fargandi duure ceeciyaŋ ra, Ma si ni laakal sinji a gaa.
5A do t'i fiksosh sytë e tu mbi atë që po zhduket? Sepse pasuria me siguri do të vërë fletë si një shqiponjë që fluturon drejt qiellit.
5 Waati kaŋ ni na ni moy sinji a gaa, Kala fap! a daray! Zama haciika arzaka ga te fata nga boŋ se, Danga zeeban cine kaŋ ga tun ka deesi ka koy kala beene.
6Mos ha bukën e atij që ka syrin e keq dhe mos dëshiro ushqimet e tij të shijshme;
6 Ni ma si gunuwante ŋwaari ŋwa, Ma s'a laam'izey bini mo.
7sepse, ashtu si mendon në zemër të tij, ashtu është ai; "Ha dhe pi"!, do të thotë, por zemra e tij nuk është me ty.
7 Zama danga mate kaŋ a goono ga miila nga bina ra, Yaadin mo no a go. A ga ne ni se: «Ma ŋwa, ma haŋ,» Amma a bina si ni gaa bo.
8Do të vjellësh kafshatën që ke ngrënë dhe do të harxhosh kot fjalët e tua të ëmbla.
8 Looma kaŋ ni ŋwa, ni g'a yeeri, Ni sanni kaana mo ma daray ni se.
9Mos i drejto fjalën budallait, sepse ai do të përçmojë mençurinë e ligjëratës sate.
9 Ma si salaŋ saamo hanga ra, Zama a ga donda ni sanney laakalo.
10Mos e luaj kufirin e vjetër dhe mos hyr në arat e jetimëve,
10 Ma si fari hirri seeda zeeno ganandi, Ma si furo alatuumey farey ra mo.
11sepse Hakmarrësi i tyre është i fuqishëm; ai do të mbrojë çështjen e tyre kundër teje.
11 Zama i Fansakwa ya gaabikooni no, A ga faasa i se ni gaa.
12Kushtoja zemrën tënde mësimeve dhe veshët e tu fjalëve të diturisë.
12 Ma ni bina ye dondonandiyaŋ ceeciyaŋ gaa, Ma ni hangey mo ye bayray sanni maayaŋ gaa.
13Mos ia kurse korrigjimin fëmijës; edhe sikur ta rrahësh me thupër, ai nuk do të vdesë;
13 Ma si ni kambe candi ka fay da zanka goojiyaŋ, Zama baa ni n'a kar da goobu, a si bu bo.
14do ta rrahësh me thupër, por do të shpëtosh shpirtin e tij nga Sheoli.
14 M'a kar da goobu, k'a fundo faaba Alaahara gaa.
15Biri im, në se zemra jote është e urtë, edhe zemra ime do të ngazëllojë;
15 Ay izo, da ni bina te laakal, Kulu ay bumbo bina mo ga maa kaani.
16zemra ime do të ngazëllojë, kur buzët e tua do të thonë gjëra të drejta.
16 Oho, ay bina ga to da farhã, Saaya kaŋ ni meyo ga hayey kaŋ ga saba ci.
17Zemra jote mos i pastë zili mëkatarët, por vazhdoftë gjithnjë në frikën e Zotit;
17 Ni bina ma si canse zunubikooney gaa, Amma ni ma goro Rabbi humburkumay ra zaari me-a-me.
18sepse ka një të ardhme, dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.
18 Zama haciika a gonda alhakku, Ni beeja si fun mo.
19Dëgjo, biri im, ji i urtë, dhe drejtoje zemrën në rrugën e drejtë.
19 Ya ay izo, ma maa, ma te laakal mo, Ma ni bina daŋ fonda gaa.
20Mos rri me ata që pijnë verë as me grykësit dhe mishngrënësit;
20 Ma si goro baji hankoy game ra, Wala borey kaŋ laakal ga zaaru ham ŋwaari gaa,
21sepse pijaneci dhe grykësi do të varfërohen dhe gjumashi do të vishet me lecka.
21 Zama borey kaŋ ga bugu nda ngey kaŋ laakal ga zaaru ŋwaari gaa wo, I ga aniya ka talka, Dusungu mo ga boro daabu nda zaara-zaara.
22Dëgjo atin tënd që të ka pjellë dhe mos e përçmo nënën tënde kur të jetë plakë.
22 Ma hanga jeeri ni baaba kaŋ na ni hay se, Ma si donda ni nya waati kaŋ a zeen.
23Bli të vërtetën dhe mos e shit, fito dituri, njohuri dhe gjykim.
23 Ma cimi day, ma s'a neera, Oho, nga nda laakal, da dondonandiyaŋ, da fahamay.
24Babai i të drejtit do të gëzohet shumë; kush ka lindur një të urtë do t'ia ndjejë gëzimin.
24 Adilante baaba ga farhã gumo, Bora mo kaŋ na zanka laakalkooni hay ga du farhã a do.
25Le të gëzohet ati yt dhe nëna jote dhe le të gëzohet ajo që të ka lindur.
25 Naŋ ni nya da ni baaba ma maa kaani, Waybora kaŋ na ni hay, ma naŋ a ma farhã.
26Biri im, më jep zemrën tënde, dhe sytë e tu gjetshin gëzim në rrugët e mia.
26 Ay izo, m'ay no ni bina, Naŋ mo ni bina ma maa ay fondey kaani.
27Sepse prostituta është një gropë e thellë dhe gruaja e tjetërkujt një pus i ngushtë.
27 Zama waykuuru ya goota no kaŋ ga guusu, Kaaruwa mo day kankamante no.
28Edhe ajo rri në pritë si një vjedhës dhe rrit midis njerëzve numrin e atyre që janë jo besnikë.
28 Oho, a ga lamba danga kosarayko, A ga amaana ŋwaakoy baabandi Adam-izey game ra.
29Për cilin janë "ah-ët", për cilin "obobo-të"? Për cilin grindjet, për cilin vajtimet? Për cilin plagët pa shkak? Për cilin sytë e skuqur?
29 May no goono ga te: «Way! Way!» May no ga ne: «Kaari!» May no ka gonda yanje? May no goono ga guutu? May no bora kaŋ gonda maray-marayyaŋ kaŋ sinda sabaabu? May no ka bara nda mo ciray-ciray yaŋ?
30Për ata që ndalen gjatë pranë verës, për ata që kërkojnë verë të droguar.
30 Kala ngey, borey kaŋ ga gay duvan* haŋyaŋ do, Ngey kaŋ ga duvan margante ceeci.
31Mos e shiko verën kur kuqëlon, kur rrëzëllen në kupë dhe shkon poshtë aq lehtë!
31 Ma si duvaŋo guna saaya kaŋ a te iciray, Saaya kaŋ a ga boosu gaasiya ra, Saaya kaŋ a ga zulli nda kaani.
32Në fund ajo kafshon si një gjarpër dhe shpon si një kuçedër.
32 A bananta a ga nama danga gondi, A ga hay danga gazama.
33Sytë e tu kanë për të parë gjëra të çuditshme dhe zemra jote do të thotë gjëra të çoroditura.
33 Ni moy ga hari yawyaŋ guna, Ni bina mo ga hari siiroyaŋ ci.
34Do të jesh si ai që gjendet në mes të detit, si ai që bie të flerë në majë të direkut të anijes.
34 Oho, ni ga ciya danga boro kaŋ goono ga kani teeku bindi ra, Wala boro kaŋ kani hi daabuley yollo boŋ beene.
35Do të thuash: "Më kanë rrahur, por nuk më kanë bërë keq; më kanë goditur, por nuk e kam vënë re. Kur të zgjohem, do të kthehem t'i kërkoj përsëri!".
35 Ni ga ne, «I n'ay kar, amma ay mana maa doori. I n'ay soote-soota, ay mana maray mo. Waati fo no ay mo ga hay? Ay ma ye k'a ceeci koyne hala hõ.»