1 Yahuda bonkoono Yehoyacim koytara jiiri hinzanta ra, kala Babila bonkoono Nebukadnezzar kaa Urusalima* ka wongu marga sinji a se.
1ユダの王エホヤキムの治世の第三年にバビロンの王ネブカデネザルはエルサレムにきて、これを攻め囲んだ。
2 Rabbi mo na Yahuda bonkoono Yehoyacim da Irikoy fuwo jinay jara daŋ a kambe ra. A na jinayey sambu mo ka kond'ey nga tooro windo Sinar laabo ra, k'i jisi nga tooro arzaka fuwo ra.
2主はユダの王エホヤキムと、神の宮の器具の一部とを、彼の手にわたされたので、彼はこれをシナルの地の自分の神の宮に携えゆき、その器具を自分の神の蔵に納めた。
3 Bonkoono salaŋ nga mantawey arkuso Aspenaz se ka ne a ma kande Israyla izey fooyaŋ, danga fuula bandey da koy kayney.
3時に王は宦官の長アシペナズに、イスラエルの人々の中から、王の血統の者と、貴族たる者数人とを、連れて来るように命じた。
4 Arwasuyaŋ kaŋ sinda leebu, kaŋ ga sogo, bayraykooniyaŋ laakal kulu dumi ra, kaŋ yaŋ ga waani cawyaŋ, toonanteyaŋ da fahamay, kaŋ yaŋ gonda alhaali i ma kay bonkoono faada ra, a m'i dondonandi Kaldancey bayra d'i ciine mo.
4すなわち身に傷がなく、容姿が美しく、すべての知恵にさとく、知識があって、思慮深く、王の宮に仕えるに足る若者を連れてこさせ、これにカルデヤびとの文学と言語とを学ばせようとした。
5 Bonkoono ne mo i ma nga ŋwaaro da duvan* kaŋ nga ga haŋ no i se han kulu. I m'i kuru koyne, hala jiiri hinza kubante, i ma kay bonkoono jine.
5そして王は王の食べる食物と、王の飲む酒の中から、日々の分を彼らに与えて、三年のあいだ彼らを養い育て、その後、彼らをして王の前に、はべらせようとした。
6 Arwasey din ra binde Daniyel go no, da Hananiya da Misayel da Azariya, Yahuda izeyaŋ no.
6彼らのうちに、ユダの部族のダニエル、ハナニヤ、ミシャエル、アザリヤがあった。
7 Mantawey arkuso na maayaŋ daŋ i gaa. A na Daniyel maa daŋ Beltesazzar, Hananiya mo a n'a maa daŋ Sadrak, Misayel gaa mo a daŋ Mesak, Azariya gaa mo, Abednego.
7宦官の長は彼らに名を与えて、ダニエルをベルテシャザルと名づけ、ハナニヤをシャデラクと名づけ、ミシャエルをメシャクと名づけ、アザリヤをアベデネゴと名づけた。
8 Amma Daniyel anniya nga bina ra nga ma si nga boŋ ziibandi nda bonkoono ŋwaaro, wala baa da duvan kaŋ a ga haŋ. Woodin se no a na yadda ceeci mantawey arkuso do, nga ma si nga boŋ ziibandi.
8ダニエルは王の食物と、王の飲む酒とをもって、自分を汚すまいと、心に思い定めたので、自分を汚させることのないように、宦官の長に求めた。
9 Irikoy binde naŋ Daniyel du gaakuri nda suuji mantawey arkuso do.
9神はダニエルをして、宦官の長の前に、恵みとあわれみとを得させられたので、
10 Nga din, mantawey arkuso ne Daniyel se: «Ay ga humburu koyo ay bonkoono, nga kaŋ n'araŋ ŋwaaro d'araŋ haŋyaŋ haro daŋ araŋ se. Zama ifo se no a ga di araŋ moydumey ilaaloyaŋ no ka bisa araŋ wadde arwasu cindey? Yaadin gaa araŋ g'ay boŋo daŋ bonkoono kataru ra nooya.»
10宦官の長はダニエルに言った、「わが主なる王は、あなたがたの食べ物と、飲み物とを定められたので、わたしはあなたがたの健康の状態が、同年輩の若者たちよりも悪いと、王が見られることを恐れるのです。そうすればあなたがたのために、わたしのこうべが、王の前に危くなるでしょう」。
11 Kala Daniyel ne jine funa kaŋ mantawey arkuso daŋ Daniyel da nga hangasiney Hananiya nda Misayel da Azariya din se:
11そこでダニエルは宦官の長がダニエル、ハナニヤ、ミシャエルおよびアザリヤの上に立てた家令に言った、
12 «Ay ga ni ŋwaaray no, kala ni ma iri, ni bannyey, si hala jirbi way. I ma iri no kobto nda tuuri-nya ize yaŋ iri ma ŋwa, da hari bi mo iri ma haŋ.
12「どうぞ、しもべらを十日の間ためしてください。わたしたちにただ野菜を与えて食べさせ、水を飲ませ、
13 Saaya din i m'iri moydumey guna ni jine iri nda arwasey kaŋ ga bonkoono ŋwaaro ŋwa yaŋ moydumey. Hay kaŋ ni di, a boŋ no ni ga goy ni bannyey gaa.»
13そしてわたしたちの顔色と、王の食物を食べる若者の顔色とをくらべて見て、あなたの見るところにしたがって、しもべらを扱ってください」。
14 A binde yadda i se sanni woodin boŋ. A n'i si hala jirbi way.
14家令はこの事について彼らの言うところを聞きいれ、十日の間、彼らをためした。
15 Jirbi wayanta banda binde, a di kaŋ i moydumey gunayaŋ booriyaŋo da gaahamey naasuyaŋo ga bisa arwasey kulu kaŋ yaŋ ga bonkoono ŋwaaro ŋwa din waney.
15十日の終りになってみると、彼らの顔色は王の食物を食べたすべての若者よりも美しく、また肉も肥え太っていた。
16 Jine funa binde na ŋwaaro da duvan kaŋ i ga haŋ barmay k'i no kobto nda tuuri-nya ize yaŋ.
16それで家令は彼らの食物と、彼らの飲むべき酒とを除いて、彼らに野菜を与えた。
17 Arwasu taaca din binde, Irikoy n'i no bayray da gonitaray da laakal mo cawyaŋ kulu ra. Daniyel mo gonda fahamay bangandiyaŋ nda hindiri ra.
17この四人の者には、神は知識を与え、すべての文学と知恵にさとい者とされた。ダニエルはまたすべての幻と夢とを理解した。
18 Jirbey bananta binde kaŋ bonkoono kosu i ma kand'ey, kala mantawey arkuso kand'ey Nebukadnezzar jine.
18さて、王が命じたところの若者を召し入れるまでの日数が過ぎたので、宦官の町は彼らをネブカデネザルの前に連れていった。
19 Bonkoono fakaaray d'ey. I kulu ra mo i mana Daniyel da Hananiya da Misayel da Azariya cine gar.
19王が彼らと語ってみると、彼らすべての中にはダニエル、ハナニヤ、ミシャエル、アザリヤにならぶ者がなかったので、彼らは王の前にはべることとなった。
20 Laakal sanni nda fahamay kulu ra kaŋ bonkoono n'i hã d'a, a n'i gar i bisa moodabalkoy da handariya ceeciko kulu kaŋ go a mayray laabo me hala sorro way.
20王が彼らにさまざまの事を尋ねてみると、彼らは知恵と理解において、全国の博士、法術士にまさること十倍であった。ダニエルはクロス王の元年まで仕えていた。
21 Daniyel binde goro kala bonkoono Sirus jiiri sintina.
21ダニエルはクロス王の元年まで仕えていた。