1 Sanno kaŋ Rabbi ci Babila nda Kaldancey laabo boŋ annabi Irimiya me ra neeya:
1¶ Ko te kupu i korerotia e Ihowa mo Papurona, mo te whenua o nga Karari, i puaki i a Heremaia poropiti.
2 Wa baaru ci ndunnya dumey ra, Wa fe, wa wongu liiliwal kayandi. Wa fe, wa s'a tugu! Wa ne: I ga Babila ŋwa, i ga Bel kaynandi, I ga Merodak bagu-bagu, I g'a jabuyaŋ himandey haawandi, I g'a toorey bagu-bagu.
2Kauwhautia i roto i nga tauiwi, panuitia, a ka whakaara he kara; panuitia atu, kaua e huna: mea atu, Kua horo a Papurona, kua whakama a Pere, kua pororaru a Meroraka; kua whakama ana whakapakoko, kua wehi ana whakaahua.
3 Zama azawa kambe haray dumi fo no ga kand'a gaa wongu kaŋ g'a laabo ciya humburandiyaŋ hari, boro kulu si goro a ra mo. Boro nda alman kulu ga zuru k'a naŋ.
3No te mea kei te haere mai he iwi ki a ia i te raki, mana e ururua ai tona whenua, e kore ano tetahi e noho ki reira: kua rere ratou, kua heke, te tangata, te kararehe.
4 Yaa no Rabbi ci: Waati kaŋ jirbi woodin yaŋ ga kaa, Da alwaati woodin to, Israyla izey da Yahuda izey ga kaa care banda, Ka konda ngey hẽeno ka Rabbi ngey Irikoyo ceeci.
4I aua ra, i taua wa hoki, e ai ta Ihowa, ka haere mai nga tama a Iharaira, ratou tahi ko nga tama a Hura; ka haere ratou me te tangi haere, a ka rapu i a Ihowa, i to ratou Atua.
5 I ga Sihiyona fondo hã, i moydumey ga ye a do haray. I ma ne: «Wa kaa, iri m'iri boŋ margu nda Rabbi, Sappa kaŋ ga duumi ra kaŋ i si diny'a gaa.»
5Tera ratou e ui mo Hiona, me te anga ano o ratou kanohi ki reira, me te ki, Haere mai koutou, ka hono i a koutou ki a Ihowa, i runga i te kawenata mau tonu, e kore e wareware.
6 Ay borey ciya feeji darante yaŋ. I hawjiyey n'i darandi fonda gaa, K'i taŋ tondi kuukey ra. Tondi kuuku woone ka koy yongo tudo gaa, I ga koy-da-ye te, i dinya ngey fulanzamyaŋ do.
6Ko taku iwi he hipi ngaro: na o ratou hepara ratou i kotiti ke ai, na ratou hoki ratou i tahuri ke ai i runga i nga maunga: kua haere atu ratou i te maunga ki te pukepuke, kua wareware ki to ratou takotoranga.
7 Borey kaŋ n'i gar kulu n'i ŋwa ka ban. I ibarey ne: «Iri sinda taali, zama ngey wo na zunubi te Rabbi se no, Nga kaŋ ti adilitaray nangora d'i kaayey beeja, Rabbi nooya.»
7Kua kainga ratou e he hunga katoa i kite i a ratou: a kua mea o ratou hoariri, Kahore o tatou he, kua hara nei hoki ratou ki a Ihowa, ki te nohoanga o te tika, ara ki a Ihowa, ki ta o ratou matua i tumanako ai.
8 Wa zuru ka fun Babila bindo ra, Wa fun Kaldancey laabo ra, Wa ciya danga hincin jindi yaŋ ngey kuro jine.
8Rere atu i roto i Papurona, heke atu i te whenua o nga Karari, a kia rite ki nga koati toa i mua i nga kahui.
9 Zama guna, ay ga ndunnya dumi beerey jama tunandi azawa kambe laabo ra kaŋ ga kande wongu Babila gaa. I ga wongu marga kayandi a se mo hal i m'a ŋwa. I hangawey ga hima sanda wongaari kaŋ ga goni hayyaŋ wane, Afo kulu si ye ka kaa kambe koonu.
9¶ No te mea, nana, ka whakaarahia e ahau, ka whakaekea hoki ki Papurona he huihuinga o nga iwi nunui no te whenua ki te raki: a ka takoto o ratou matua hei whawhai ki a ia; ka horo ia i reira: ka rite a ratou pere ki a te marohirohi mohio; e kore t etahi e hoki kau mai.
10 Kaldiya mo ga ciya wongu arzaka. Borey kaŋ n'a ku wongo ra ga ne a wasa ngey se. Yaadin no Rabbi ci.
10A ka pahuatia a Karari: ka tatu nga ngakau o te hunga katoa e pahua ana i a ia, e ai ta Ihowa.
11 Ya araŋ kaŋ yaŋ n'ay wane jama ku wongu ra, Za kaŋ araŋ te bine kaani, araŋ farhã. Araŋ soobay ka fooru sanda haw zan kaŋ go kuray do, Araŋ bubuci sanda bari gu cine,
11No te mea e koa ana koutou, no te mea e whakamanamana ana koutou, e te hunga e pahua nei i toku kainga tupu, no te mea e takarokaro ana koutou, pera i te kau kuao e takahi ana i te witi, e tangi ana pera i nga hoiho kaha;
12 Woodin sabbay se no araŋ nyaŋo ga haaw gumo. Waybora kaŋ n'araŋ hay yalu ga bare. Guna, a ga ciya ndunnya dumey kulu bananta, A ga ciya saaji da gangani da batama falulle.
12Ka nui rawa te whakama o to koutou whaea; matangerengere ana te wahine i whanau ai koutou: nana, ko ia hei muri rawa o nga iwi, hei koraha, hei whenua waikore, hei ururua.
13 Rabbi dukuro sabbay se boro kulu si goro a ra, Amma a ga ciya kurmu. Boro kulu kaŋ ga bisa Babila gaa ga dambara hala manti moso, A ma cuusu a balaawey kulu sabbay se.
13He riri no Ihowa e kore ai e nohoia, engari ka waiho hei ururua katoa a reira: ko nga tangata katoa e tika ana na Papurona ka miharo, ka hi ki ona whiunga katoa.
14 Araŋ kulu kaŋ ga biraw candi, Wa wongu daaga sinji Babila gaa, W'a windi k'a daŋ game, W'a hay, wa si naŋ hangawey ma gogo, Zama a na zunubi te Rabbi se.
14Whakatakoto i o koutou matua hei whawhai ki Papurona, ki tetahi taha, ki tetahi taha, e te hunga whakapiko kopere katoa; kopere atu ki a ia, kaua e kaiponuhia nga pere: kua hara hoki ia ki a Ihowa.
15 W'a windi ka kuuwa a gaa. A na nga boŋ nooyandi, a muuley kaŋ, I n'a birni cinaro zeeri, Zama Rabbi banayaŋo nooya, Wa banayaŋo toonandi a boŋ mo. Sanda mate kaŋ nga bumbo te, Wa te nga mo se yaadin.
15Hamama ki a ia i tetahi taha, i tetahi taha: kua whakangawari ia i a ia: kua hinga ona parepare, kua oti ona taiepa te wahi iho: he rapunga utu hoki na Ihowa; rapua he utu i a ia; kia rite ki tana i mea ai ta koutou e mea ai ki a ia.
16 Wa dum'ize dumakoy kulu pati Babila ra, Da boro kaŋ ga kooma goy te heemar waate. Boro kulu ga bare ka ye nga bumbo dumey do haray. I boro fo kulu ga zuru ka koy nga laabo ra, I ma du ka kankamandikoy takuba yana.
16Hatepea atu te kairui i roto i Papurona, me te kairahurahu o te toronaihi i te wa e kotia ai te witi. He wehi no ratou i te hoari tukino, ka tahuri ki tona iwi, ki tona iwi, rere ana ratou ki tona whenua, ki tona whenua.
17 Israyla ya feeji say-sayante yaŋ no, Muusu beerey n'a gaaray. Sintina Assiriya bonkoono no k'a ŋwa, Kokor banda Babila bonkoono Nebukadnezzar mo n'a biriyey kaama-kaama.
17He hipi a Iharaira i marara atu; kua aia atu ia e nga raiona: i te tuatahi na te kingi o Ahiria ia i kai: i te whakamutunga na tenei Napukareha kingi o Papurona ona whenua i wahi.
18 Woodin se binde, yaa no Rabbi Kundeykoyo, Israyla Irikoyo ci: Guna, ay ga alhakku bana Babila bonkoono da nga laabo kulu gaa, Sanda mate kaŋ ay jin ka te Assiriya bonkoono se cine.
18Mo reira ko te kupu tenei a Ihowa o nga mano, a te Atua o Iharaira: Nana, ka whiua e ahau te kingi o Papurona me tona whenua, ka pera me taku whiunga i te kingi o Ahiria.
19 Ay ga ye ka kande Israyla nga kuray nango do. A ga kuru Karmel da Basan boŋ, A fundo mo ga kungu Ifraymu da Jileyad tondey ra.
19A ka whakahokia e ahau a Iharaira ki tona takanga, a ka kai ia ki runga ki Karamere, ki Pahana, ka makona hoki tona wairua ki runga ki nga pukepuke o Eparaima, ki Kireara.
20 Yaa no Rabbi ci: Jirbi woodin yaŋ ra, da alwaati woodin ra mo, I ga Israyla taali ceeci, amma a si bara. I ga Yahuda zunubey ceeci mo, Amma i si di ey, Zama jama cindo kaŋ ay naŋ din, ay g'i yaafa.
20I aua ra, a i taua wa, e ai ta Ihowa, ka rapua te he o Iharaira, a kahore noa iho; nga hara hoki o Hura, a e kore e kitea: ka murua hoki e ahau te kino o te hunga ka whakatoea nei e ahau.
21 Ziji ka wongu nda laabo kaŋ na murteyaŋ labu-care, Nga nd'a gorokoy, ka bana i se. M'i gaaray k'i wi k'i leemun parkatak! Yaadin no Rabbi ci. Ma te hay kulu kaŋ ay na ni lordi nd'a boŋ.
21¶ Haere atu ki te whenua o Merataimi, ki reira tatau ai, a ki nga tangata hoki o Pekoro: whakamotitia, whakangaromia rawatia, whaia ratou, e ai ta Ihowa, mahia hoki nga mea katoa i whakahaua e ahau ki a koe.
22 I ga maa wongu kosongu da halaciyaŋ bambata laabo ra.
22He ngangau no te whawhai kei te whenua, he whakangaromanga nui.
23 Ndunnya kulu ndarka neeya! Guna dumbuyaŋ da baguyaŋ kaŋ dumi i te a se! Babila ciya humburandiyaŋ hari ndunnya dumey game ra!
23Tona poroporonga rawatanga, wawahia ana te hama o te ao katoa! tona ururutanga o Papurona i roto i nga tauiwi!
24 Ya Babila, ay na hirrimi te ni se kaŋ ni mana bay a gaa, a na ni di mo. I na ni gar ka ni di, Zama ni na canda-canda te da Rabbi.
24I whakatakotoria e ahau he mahanga mou, a kua mau koe, e Papurona, kihai hoki koe i mohio: kua kitea koe, kua hopukia hoki, mou i totohe ki a Ihowa.
25 Rabbi na nga wongu jinayey jisiro feeri, A na nga futa wongu jinayyaŋ fattandi. Zama Rabbi Kundeykoyo gonda muraadu kaŋ a ga te Kaldancey laabo ra.
25Kua whakapuaretia e Ihowa tona whare taonga, kua whakaputaina mai e ia ki waho nga patu o tona riri: he mahi hoki ta te Ariki, ta Ihowa o nga mano, hei mahinga ki te whenua o nga Karari.
26 Wa fun nangu mooro ka furo a ra. W'a barmey fiti, w'a ciya laabu guyaŋ, W'a halaci parkatak. A wane hay fo kulu ma si cindi.
26Haere mai ki a ia i te pito rawa ra ano, whakapuaretia ona toa: opehia ake hei puranga, whakangaromia rawatia: kaua rawa he wahi ona e mahue.
27 W'a yeej'izey kulu no takuba se, i ma koy wiyaŋ do. Kaari ngey! Zama i zaaro kaa, i alhakko alwaato nooya.
27Patua ana puru katoa; tukua ratou kia haere ki raro ki te patunga: aue, te mate mo ratou! kua tae mai hoki to ratou ra, te wa e whiua ai ratou.
28 Wa maa borey kaŋ goono ga zuru ka Babila laabo yana yaŋ din jinde, Zama i ma Rabbi iri Irikoyo banando fe Sihiyona ra, A sududuyaŋ fuwo banando nooya.
28Ko te reo o te hunga e rere ana, e mawhiti ana i te whenua o Papurona, hei korero ki te whenua o Hiona i te rapu utu a Ihowa, a to tatou Atua, i te rapu utu mo tona temepara.
29 Wa tongo farmey ce i ma margu Babila wonguyaŋ se, I kulu kaŋ yaŋ ga biraw candi nooya. Wa zumbu a gaa k'a daŋ game, A ra boro kulu ma si fatta ka yana. Wa bana a se a goyo boŋ. Hay kulu kaŋ a te, wa te a se, nga mo, Zama a na boŋbeeray cabe Rabbi Israyla wane Hananyankoyo se.
29Karangarangatia kia hui nga kaikopere ki te tatau ki Papurona, te hunga katoa e whakapiko ana i te kopere; whakapaea tena pa, karapoi noa; kaua rawa tetahi ona e mawhiti; utua tana mahi; kia rite ki nga mea katoa i mea ai ia ta koutou e mea ai k i a ia: no te mea kua whakapehapeha ia ki a Ihowa, ki te Mea Tapu o Iharaira.
30 Woodin sabbay se no a arwasey ga halaci a kwaara fondey ra. A wongaarey kulu mo ga dangay han din hane. Yaadin no Rabbi ci.
30Mo reira ka hinga ana taitama ki ona huarahi, a ka whakamotitia ana tangata whawhai katoa i taua ra, e ai ta Ihowa.
31 Yaa no Rabbi Kundeykoyo ci: A go, ya nin boŋbeeraykoyo, ay ga gaaba nda nin, Zama ni zaaro kaa, Alwaato kaŋ ay ga ni alhakko bana nooya.
31Nana, hei hoariri ahau mou, e te mea whakakake, e ai ta te Ariki, ta Ihowa o nga mano: no te mea kua tae mai tou ra, te ra e whiua ai koe e ahau.
32 Boŋbeeraykoyo din binde ga kati ka kaŋ. A sinda tunandiko. Ay ga danji daŋ a galley gaa kaŋ ga hay kulu kaŋ go a windanta ŋwa.
32A ka tutuki nga waewae o te mea whakapehapeha, ka hinga, a kahore he kaiwhakaara mona: a ka ngiha i ahau he ahi ki roto ki ona pa, a ka pau i tera nga mea katoa i tetahi taha ona, i tetahi taha.
33 Yaa no Rabbi Kundeykoyo ci: I na Israyla da Yahuda izey kulu kankam care banda. Borey kaŋ n'i di mo goono g'i gaay da gaabi, I wangu k'i taŋ.
33¶ Ko te kupu tenei a Ihowa o nga mano: Kei te tukinotia ngatahitia nga tamariki a Iharaira, ratou ko nga tamariki a Hura: a kei te puritia ratou, mau rawa, e o ratou kaiwhakarau; e kore ratou e pai ki te tuku i a ratou.
34 Amma i Fansakwa gonda gaabi, Rabbi Kundeykoyo no ga ti a maa. A ga faasa i se da himma, Zama a ma fulanzamay no laabo se, A ma Babila gorokoy mo jijirandi.
34He kaha to ratou kaihoko; ko Ihowa o nga mano tona ingoa: ka whakapaua e ia te tohe i ta ratou tohe, kia hoatu ai e ia he tanga manawa ki te whenua, a he ohooho ki nga tangata o Papurona.
35 Takuba kaa Kaldancey gaa, da Babila ra gorokoy, D'a mayraykoyey d'a laakalkooney mo gaa. Yaadin no Rabbi ci.
35Kei runga i nga Karari te hoari, e ai ta Ihowa, kei runga ano i nga tangata o Papurona, kei runga i ona rangatira, kei runga hoki i ona tangata whakaaro nui.
36 Takuba goono ga tangarikomey ceeci, I ga ciya saamoyaŋ mo. Takuba goono g'a wane gaabikooni beerey ceeci, K'i sukurutandi mo.
36Kei runga te hoari i te hunga whakapehapeha, a ka wairangi ratou: he hoari kei runga i ana marohirohi, a ka pawera ratou.
37 A bariyey, d'a torkey, Da yawey kulu dumi-dumey kaŋ yaŋ go a bindo ra, Takuba goono g'i ceeci. I ga ciya sanda wayboroyaŋ mo. Takuba goono g'a arzaka ceeci, a g'a kom mo.
37Kei runga te hoari i o ratou hoiho, kei runga i o ratou hariata, kei runga hoki i nga whakauru katoa i roto i a ia, a ka rite ratou ki te wahine; kei runga te hoari i ona taonga, a ka pahuatia.
38 Kwaari g'a isa haro di, a ga sundu mo, Zama laabo din ya tooru laabu no. I ga fooma mo da ngey toorey.
38He mimiti kei runga i ona wai, a ka maroke: he whenua whakapakoko hoki ia, a e porangi ana ratou ki nga atua whakawehi.
39 Woodin se no ganji hamey da zoŋey no ga goro noodin. Taatagayyaŋ mo ga ngey goray te noodin, A ra gorokoy si cindi koyne hal abada. Zamana ka koy zamana boro kulu si goro a ra.
39Mo reira ka nohoia a reira e nga kirehe mohoao o te koraha ratou ngatahi ko nga wuruhi, a ka noho ano hoki nga otereti ki reira; a e kore a reira e nohoia a ake ake; kahore hoki e whai kainga a reira i tetahi whakatupuranga ki tetahi whakatupura nga.
40 A ga ciya sanda alwaato kaŋ Irikoy na Saduma nda Gomorata nd'i gorokasiney zeeri, Yaadin cine no boro si no kaŋ ga goro Babila ra. Adam-ize kulu si no kaŋ ga te jirbiyaŋ a ra mo. Yaadin no Rabbi ci.
40Ka rite ki ta te Atua hurihanga i Horoma, i Komora, i nga pa ano hoki e tata ana ki reira, e ai ta Ihowa; ka pera te kore o te tangata e noho ki reira, e kore ano hoki tetahi tama a te tangata e whai kainga ki reira.
41 Guna dumi fo neeya ga fun azawa kambe kaŋ kunda bambata no. Bonkooni boobo ga tun ka fun ndunnya nangu moorey do.
41Nana, kei te haere mai he iwi i te raki; a he iwi nui, he tokomaha hoki nga kingi e maranga mai i nga topito o te whenua.
42 I gonda biraw da yaaji ga gaay, Bine-bi-koy yaŋ no, i si bakar. I jindey ga yooje beeri te sanda teeku cine, Bari-kariyaŋ mo no. I boro fo kulu go wongu daaga me gaa soolante. Ya Babila ize wayo, i go kaa ni gaa no.
42Ka rarau ratou ki te kopere, ki te tao; he iwi nanakia ratou, e kore e tohu tangata; a parara ana to ratou reo pera i te haruru o te moana, kei runga hoiho hoki e eke ana; rarangi rawa katoa, ano he tangata e mea ana ki te whawhai, hei tatau ki a koe, e te tamahine a Papurona.
43 Babila bonkoono maa i baaru, a kambey londey bu mo. Doori gurzugay da zaŋay n'a di, Sanda wayboro kaŋ ga ba ka hay.
43Kua rongo te kingi o Papurona i to ratou rongo, a kei te ngohe ona ringa: kua mau ia i te pawera, i te mamae hoki, me te mea he wahine e whanau ana.
44 Guna, dumo din ga tun sanda mate kaŋ muusu beeri ga fun Urdun* tuuri zugey ra, A ga wongu nda gaabikoono nangora, Amma ay g'a gartandi a ma zuru k'a naŋ, porot folloŋ! Man no suubananta kaŋ ay ga kayandi a boŋ? Zama man boro kaŋ in d'a ga saba, May mo no ga han kosu ay se? Wala man gaa hawjiyo kaŋ ga hin ka kay ay jine?
44Nana, ka haere ake ia ano he raiona i te ngawhatanga o Horoano ki te nohoanga kaha: otiia e kore e rokohanga taku meatanga i a ratou kia rere atu i reira; a ko wai te mea e whiriwhiria kia whakaritea e ahau hei rangatira mona? Ko wai oti e rite ana ki ahau? ko wai hoki hei whakarite wa mai ki ahau? ko wai hoki te hepara hei tu ki toku aroaro?
45 Kala binde, araŋ ma maa Rabbi saawara kaŋ a kunsum Babila boŋ, Da miila kaŋ a anniya Kaldancey laabo boŋ, ngey neeya: Daahir i ga kurey ra alman ize kayney kurru ka kond'ey. Daahir mo a g'i nangora ciya kurmu i sabbay se.
45Mo reira whakarongo ki te tikanga a Ihowa, kua whakatakotoria e ia mo Papurona; ki ona whakaaro hoki i whakaaroa e ia mo te whenua o nga Karari: He pono ka toia atu ratou e ratou, ara nga mea ririki o te kahui: he pono ka whakangaromia ratou ko o ratou nohoanga e ia.
46 D'a maa Babila ŋwaayaŋo yooja, laabo ga zinji. I ga maa kaatiyaŋ beeri mo ndunnya dumey ra.
46Ngateri ana te whenua i te haruru o te horonga o Papurona, rangona ana te hamama i roto i nga iwi.