Zarma

Maori

Proverbs

4

1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
1¶ Whakarongo, e aku tamariki, ki te whakaako a te matua, tahuri mai hoki kia matauria ai nga whakaaro mohio.
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
2He pai hoki te kupu mohio ka hoatu nei e ahau ki a koutou, kaua taku ture e whakarerea.
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
3He tama ano hoki ahau ki toku papa, a he ngawari, he mea kotahi e matenuitia ana e toku whaea.
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
4I whakaako ano ia i ahau, i mea ki ahau, Puritia aku kupu e tou ngakau; kia mau ki aku whakahau, a e ora koe.
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
5Whaia mou te whakaaro nui, whaia mou te matauranga; kaua e wareware ki tera, kaua hoki e neke atu i nga kupu a toku mangai.
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
6Kaua ia e whakarerea, a mana koe e tiaki; arohaina ia, a mana koe e mau ai.
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
7Ko te whakaaro nui te tino mea; no reira whaia mau te whakaaro nui; a i ou whiwhinga katoa, kia whiwhi koe ki te matauranga.
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
8Whakanuia ia, a mana koe ka kake ai; ka whakahonore ia i a koe ki te awhitia e koe.
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
9Ka homai e ia he pare ataahua ki tou mahunga, ka potaea ano koe e ia ki te karauna whakapaipai.
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
10Whakarongo, e taku tama, maharatia aku kupu, a he maha nga tau e ora ai koe.
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
11He mea whakaako koe naku ki te ara o te whakaaro nui; he mea arahi koe naku i nga ara o te tika.
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
12Ka haere koe, e kore ou takahanga e whakakikitia mai; ki te rere koe, e kore koe e tutuki.
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
13Kia mau ki te ako, kaua e tukua atu; matapoporetia iho, ko tou oranga hoki ia.
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
14¶ Kaua e haere i te ara o te hunga kino, kaua hoki e takahia te huarahi o te hunga he.
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
15Anga ke ake, kaua e tika na reira; peka ake i taua ara, haere tonu atu.
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
16E kore hoki ratou e moe ki te kore e oti tetahi mahi he ma ratou; riro rawa to ratou moe, ki te kahore tetahi tangata e hinga i a ratou.
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
17No te kino hoki te taro e kainga ana e ratou, no te nanakia te waina e inumia ana e ratou.
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
18Ko te huarahi ia o te hunga tika, koia ano kei te marama e whiti ana, a ka neke haere tonu ake tona marama, a taea noatia te tino ra.
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
19Ko te ara o te hunga kino, me he pouri; e kore ratou e mohio ki te mea i tutuki ai ratou.
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
20¶ E taku tama, tahuri ki aku kupu; anga mai tou taringa ki aku korero.
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
21Kei kotiti ke enei i ou kanohi; puritia i waenganui o tou ngakau.
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
22He oranga enei mo te hunga e kitea ai, he rongoa mo o ratou kikokiko katoa.
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
23Kia pau ou mahara ki te tiaki i tou ngakau; no reira hoki nga putanga o te ora.
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
24Whakarerea te mangai whanoke, kia matara rawa i a koe nga ngutu tutu.
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
25Kia hangai tonu te titiro whakamua a ou kanohi; kia titiro ou kamo ki mua tonu i a koe.
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
26Whakatikaia te huarahi o ou waewae, kia u ano hoki ou ara katoa.
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.
27Kaua e peka ki matau, ki maui; kia anga ke tou waewae i te kino.