Zarma

Paite

Proverbs

23

1 Saaya kaŋ ni goono ga goro dabarikooni banda ŋwaari do, Ma laakal hal a ma boori nda haŋ kaŋ go ni jine.
1Vaihawmmi toh ne dinga na tut chiangin, na maa om amah hoih takin ngaihtuah in.
2 Da ni ya laakal zaaro no ŋwaari gaa, Ma zaama daŋ ni karra gaa.
2Huan anhai mi na hih leh, na gawl ah temta koih ding na hi.
3 Ma s'a laam'izey bini, Za kaŋ fafagay ŋwaari no.
3A anlimte duh lo ken; an khemnaa dim ahi uh chih thei in.
4 Ma si ni boŋ fargandi duure ceeciyaŋ ra, Ma si ni laakal sinji a gaa.
4Hausa dingin kigimsak ken; nangmah pilna akipan tawp in.
5 Waati kaŋ ni na ni moy sinji a gaa, Kala fap! a daray! Zama haciika arzaka ga te fata nga boŋ se, Danga zeeban cine kaŋ ga tun ka deesi ka koy kala beene.
5A om loupi tungah na mit na koih ding maw? Hauhsaknaten lah amaua dingin kha a kibawl ngal ua, vanlam juana leng muvanlai bangin.
6 Ni ma si gunuwante ŋwaari ŋwa, Ma s'a laam'izey bini mo.
6Mi sumchit neih tanghou ne ken a anlimte leng duh sam ken.
7 Zama danga mate kaŋ a goono ga miila nga bina ra, Yaadin mo no a go. A ga ne ni se: «Ma ŋwa, ma haŋ,» Amma a bina si ni gaa bo.
7Amah a kisim bangin, huchibang ahi: Ne inla dawn in, na kiangah a chi a; himahleh a lungtang nang kiangah a om kei hi.
8 Looma kaŋ ni ŋwa, ni g'a yeeri, Ni sanni kaana mo ma daray ni se.
8Na an nek na lo khe dinga, na thu hoihte na mansuah ding.
9 Ma si salaŋ saamo hanga ra, Zama a ga donda ni sanney laakalo.
9Mi hai jakin thugen ken, na thute pilna lah muhsit ding ahi ngala.
10 Ma si fari hirri seeda zeeno ganandi, Ma si furo alatuumey farey ra mo.
10Tanga gamgi suan ken; pa neilou louah lut ken:
11 Zama i Fansakwa ya gaabikooni no, A ga faasa i se ni gaa.
11Amaute tanpa lah a hat ngala; na siatna dingin amau thu gen sak ding hi.
12 Ma ni bina ye dondonandiyaŋ ceeciyaŋ gaa, Ma ni hangey mo ye bayray sanni maayaŋ gaa.
12Na lungtang hilhna lamah suk inla, na bilte theihna thute lamah.
13 Ma si ni kambe candi ka fay da zanka goojiyaŋ, Zama baa ni n'a kar da goobu, a si bu bo.
13Naupang laka bawlhoihna it dah in: chiangin vo lechin leng, a si kei ding hi.
14 M'a kar da goobu, k'a fundo faaba Alaahara gaa.
14Chiangin amah na vo dinga, huan Seol akipan a kha na suakte sak ding.
15 Ay izo, da ni bina te laakal, Kulu ay bumbo bina mo ga maa kaani.
15Ka tapa, na lungtang a pil leh, ka lungtang a kipak ding, keia mahmah:
16 Oho, ay bina ga to da farhã, Saaya kaŋ ni meyo ga hayey kaŋ ga saba ci.
16Ahi, ka lungtangin nuam a sa ding a, na mukten thil dik a gen chiangun.
17 Ni bina ma si canse zunubikooney gaa, Amma ni ma goro Rabbi humburkumay ra zaari me-a-me.
17Na lungtangin mikhialte eng kei hen; himahleh ni tumin TOUPA kihtakna ah om in:
18 Zama haciika a gonda alhakku, Ni beeja si fun mo.
18Kipahman lah a om taktak ngala; huchiin na lametna satkhiak ahi kei ding.
19 Ya ay izo, ma maa, ma te laakal mo, Ma ni bina daŋ fonda gaa.
19Ja in, ka tapa pil in, huchiin lampi ah na lungtang pi in.
20 Ma si goro baji hankoy game ra, Wala borey kaŋ laakal ga zaaru ham ŋwaari gaa,
20Uain haite lakah om ken; sa haite lakah:
21 Zama borey kaŋ ga bugu nda ngey kaŋ laakal ga zaaru ŋwaari gaa wo, I ga aniya ka talka, Dusungu mo ga boro daabu nda zaara-zaara.
21Zukhamhat leh anhai genthei ding uh ahi ngal a: huan ihmuthainain puansia in mi tuam ding hi.
22 Ma hanga jeeri ni baaba kaŋ na ni hay se, Ma si donda ni nya waati kaŋ a zeen.
22Nang honsuang na pa thu ngaikhia inla, a upat chiangin na nu musit ken.
23 Ma cimi day, ma s'a neera, Oho, nga nda laakal, da dondonandiyaŋ, da fahamay.
23Thutak lei inla, juak ken; ahi, pilna leh, hilhna leh theihsiamna.
24 Adilante baaba ga farhã gumo, Bora mo kaŋ na zanka laakalkooni hay ga du farhã a do.
24Mi diktat pa nakpi takin a kipak ding: huan kuapeuh ta pil suangiin amah akipan nuamsakna a nei ding.
25 Naŋ ni nya da ni baaba ma maa kaani, Waybora kaŋ na ni hay, ma naŋ a ma farhã.
25Na nu leh na pa kipaksak inla, nang honsuangnu nuamsasak in.
26 Ay izo, m'ay no ni bina, Naŋ mo ni bina ma maa ay fondey kaani.
26Ka tapa, na lungtang honpia inla, na mitte ka lampite ah kipak uhen.
27 Zama waykuuru ya goota no kaŋ ga guusu, Kaaruwa mo day kankamante no.
27Kijuak lah guam thukpi ahi ngala; huan numei lamdang kokhuk kochik ahi.
28 Oho, a ga lamba danga kosarayko, A ga amaana ŋwaakoy baabandi Adam-izey game ra.
28Ahi, suamhatmi bangin a buka, huan mite lakah lepchiah a pungsak hi.
29 May no goono ga te: «Way! Way!» May no ga ne: «Kaari!» May no ka gonda yanje? May no goono ga guutu? May no bora kaŋ gonda maray-marayyaŋ kaŋ sinda sabaabu? May no ka bara nda mo ciray-ciray yaŋ?
29Tunggikna kuana nei? Lungkhamna kuan a nei? Kinaknate kuan a nei? Phunna kuan a nei? Akipatna kuan liamnate a nei? mit sannakuan a nei?
30 Kala ngey, borey kaŋ ga gay duvan* haŋyaŋ do, Ngey kaŋ ga duvan margante ceeci.
30Uaina peng-opten; uain lehbulh zong dia kuanten.
31 Ma si duvaŋo guna saaya kaŋ a te iciray, Saaya kaŋ a ga boosu gaasiya ra, Saaya kaŋ a ga zulli nda kaani.
31A san lain uain en ken, nou sunga a jia a suah lain, nemtaka a pai suk lain.
32 A bananta a ga nama danga gondi, A ga hay danga gazama.
32Atawp chiangin gulpi bangin a keia, guldekpak bangin guin a zen hi.
33 Ni moy ga hari yawyaŋ guna, Ni bina mo ga hari siiroyaŋ ci.
33Na miten thil lamdangte a mu ding lungtangin thil hoihloute a genkhe ding hi.
34 Oho, ni ga ciya danga boro kaŋ goono ga kani teeku bindi ra, Wala boro kaŋ kani hi daabuley yollo boŋ beene.
34Ahi, tui laia lum bang na hi dinga, ahihkeileh long khuam dawna lum bang.A honsat ua, na ka sa kei; a honvua ua, bangmahin ka vei kei; chikchiangin ka halh dia? Zong nawn-nawn veng, na chiding.
35 Ni ga ne, «I n'ay kar, amma ay mana maa doori. I n'ay soote-soota, ay mana maray mo. Waati fo no ay mo ga hay? Ay ma ye k'a ceeci koyne hala hõ.»
35A honsat ua, na ka sa kei; a honvua ua, bangmahin ka vei kei; chikchiangin ka halh dia? Zong nawn-nawn veng, na chiding.