Zarma

Paite

Proverbs

4

1 Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
1Ka tapate, pa hilhna ja un, theihsiam na thei dingin limsak un:
2 Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
2Thuginpi hoih lah ka honpe ngala; ka dan taisan kei un.
3 Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
3Ka pa dingin tapa ka hi ngala, ka nu mitmuha nou leh it keleuleu.
4 Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
4Huan a honsinsaka, ka kiangah, na lungtangin ka thute lenden hen; ka thupiakte jui inla, huan hing in:
5 Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
5Pilna neiin, theihsiamna nei in: mangngilh ken, ka kama thute akipan lunglel ken:
6 Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
6Huai mangngilh kenla, nang a honhawi dinga; amah it inla, aman a hon kem ding hi.
7 Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
7Pilna thil pipen ahi; huaijiakin pilna la in: ahi, na muhsa tengteng toh theihsiamna la in.
8 M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
8Amah pahtawi inla, a man nang honkaisangsak ding: zahtakna a hontun dia, amah na kawi laiin.
9 A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
9Na lua dingin kilawmna kizepna a honpe dia: kilawmna manglukhu nang a honpe ding hi.
10 Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
10Aw ka tapa, ka gente ja inla, sang in; huchiin na damsung kumte a tam ding hi.
11 Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
11Pilna lampi ah ka honkisinsaktaa; tanna lampite ah ka honpita hi.
12 Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
12Na pai chiangin, na kalsuante haksain a om kei dia; na tai leh, na kisui puk kei ding.
13 Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
13Hilhna kip takin lenin; pai sak ken: amah vom in; amah lah na hinna ahi ngala.
14 Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
14Migiloute lampi ah lut ken, gilou mite lampi ah pai ken.
15 Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
15Pel khia inla, a kiangah pai ken; kiheisan inla, pai vengveng in.
16 Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
16Poi a khoih kei ngal uleh, a ihmu ngal kei ua; kuahiam a puksak kei uleh, a ihmutna uh lakmangin a om hi.
17 Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
17Gitlouhna tanghou lah a ne ngal ua, hiamgamna uain a dawn uhi.
18 Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
18Himahleh mi diktatte lampi khovak tung bang ahi, sunlaitak takna tang semsem.
19 Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
19Migiloute lampi khomial bang ahi: a kisuihna uh a theikei uh.
20 Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
20Ka tapa, ka thute limsak in; ka gente ah na bil doh in.
21 I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
21Na mitte akipan amaute lamang ken; na lungtang lakah vom in.
22 Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
22Amau mute ading in hinna ahi ngal ua, a sa uh adingin damna.
23 Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
23Thanopna tengteng toh na lungtang kem in; huai akipan lah hinna tuinakte a luang ngala.
24 Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
24Nang akipan kam hoihlou koih mang inla, nang akipanin muk kilawmloute gamlapiah koih in.
25 Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
25Na miten tang takin en uhenla, na etna na maah tang hen.
26 Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
26Na khe lampi pheisak inla, huan na lampi tengteng hihkipin omsak inKhut taklam ah hiam veilam ah hiam pial ken: gilou akipanin na khe suan in.
27 Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.
27Khut taklam ah hiam veilam ah hiam pial ken: gilou akipanin na khe suan in.