Zarma

Shona

Proverbs

1

1 Israyla* bonkoono Suleymanu, Dawda ize yaasayey neeya:
1Zvirevo zvaSoromoni, mwanakomana waDhavhidhi, mambo waIsiraeri.
2 Zama i ma bay laakal nda dondonandiyaŋ gaa; I ma fahamay sanney fayanka mo.
2Kuti vanhu vazive uchenjeri nokurairirwa; Nokunzwisisa mashoko enjere;
3 Zama i ma dondonandiyaŋ ta laakal goy da adilitaray da cimi ciiti da sasabandiyaŋ ra.
3Varairirwe nzira yokungwara, Neyokururama, nokururamisa, nokutendeka;
4 Zama i ma borey kaŋ si caram yaŋ no azanci, I ma bayray da fayanka mo no arwasu se.
4Vasina mano vapiwe kungwara, Jaya ripiwe zivo nokuchenjera;
5 Zama laakalkooni ma maa ka tonton da bayray. Fahamante mo ma to saaware hanney gaa.
5Kuti wakachenjera anzwe, awedzere kudzidza; Nomunhu wenjere awane mano akanaka.
6 Zama i ma yaasay da nga feerijo bay, I ma laakalkooney sanney da ngey misey mo bay.
6Vanzwisise chirevo nomufananidzo, Mashoko avakachenjera nezvirabwe zvavo.
7 Rabbi humburkumay ya bayray sintinay no, Amma borey kaŋ yaŋ si caram ga donda laakal da dondonandiyaŋ.
7Kutya Jehovha ndiko kuvamba kwezivo; Mapenzi anoshora uchenjeri nokurairirwa.
8 Ay izo, ma ni baaba cabe ta, Ni nya lordo mo, ni ma s'a furu.
8Mwanakomana wangu, inzwa kurairira kwababa vako; Usarasha kudzidzisa kwamai vako.
9 Zama i ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa, Da hiiri mo ni jinda gaa.
9nekuti zvichava chishongo chakanaka pamusoro wako, Nengetani pamutsipa pako.
10 Ay izo, da zunubikooney na ni hiila-hiila, Ma si yadda.
10Mwanakomana wangu, kana vatadzi vachikugombedzera, Usatenda iwe.
11 D'i ne: «Ma kaa, iri ma koy care banda ka batandi ka wi. Iri ma gum mo borey kaŋ yaŋ sinda taali se sabaabu kulu si.
11Kana vachiti, Hendei tose, Ngatirindire ropa; Ngativandire vasina mhosva kunyange pasina mhaka.
12 Iri m'i gon da fundi, danga Alaahara cine, I afo kulu sukutum, Danga borey kaŋ yaŋ ga gunguray hala guusu ra.
12Ngativamedze vari vapenyu seSheori, Vari vakukutu saivo vanoburukira kugomba.
13 Iri ga arzaka darzakoy yaŋ gar, dumi-dumi, Iri g'iri windey toonandi nda nooru.
13Tichawana fuma yamarudzi mazhinji; Tichazadza dzimba dzedu nezvatakapamba;
14 Kala ni ma margu nda iri, Iri kulu, iri ga te nooru foolo folloŋ.»
14Iwe uchava mumwe wedu; Tose tichava nechikwama chimwechete.
15 Ay izo, ma si margu nd'ey fondo. Ma ni ce hibandi ka kaa i laawalo gaa.
15Mwanakomana wangu, usafamba navo nenzira yavo; Dzora rutsoka rwako panzira yavo;
16 Zama i cey ga zuru no i ma goy laalo te se, I goono ga cahã boro wiyaŋ se.
16nekuti tsoka dzavo dzinovangira zvakaipa; Vanokurumidza kudurura ropa.
17 Zama yaamo no i ma asuuta hirri naŋ kaŋ curo ga di a.
17nekuti mumbure unodzikirwa pasina Shiri dzamarudzi ose dzichizviona.
18 Woodin yaŋ binde, ngey boŋ wiyaŋ se no i goono ga batandi, Ngey fundey halaciyaŋ se mo no i goono ga gumandi te.
18Vanhu ava vanogarira ropa ravo vamene; Vanozvivandira hupenyu hwavo.
19 Yaadin no riiba binikom kulu muraadey bara nd'a, A ga nga koy fundo kom a gaa no.
19Ndizvo zvakaitawo nzira dzavose vanokarira fuma; Zvinotorera mwene wazvo upenyu hwake.
20 Laakal goono ga ce fondey ra, A goono ga nga jinde tunandi batamey ra.
20Uchenjeri hunodanidzira panzira dzomumusha; hunonzwisa inzwi rahwo panzvimbo dzakafara;
21 A goono ga ce marga nangu beerey ra, Naŋ kaŋ borey ga furo kwaara meyey ra; Kwaara ra a goono ga nga sanney salaŋ ka ne:
21hunodana panzvimbo panoungana vazhinji; Pavanopinda pamasuwo, Paguta, ndipo pahunotaura mashoko ahwo, huchiti,
22 «Araŋ kaŋ sinda carmay, Alwaati marge no araŋ ga ba carmay-jaŋay, Dondayankoyey ma maa ngey dondayaŋ kaani, Saamey mo ma wangu bayray?
22Nhai imwi vasina mano, muchada kusava namano kusvikira rinhiko? nemwi vaseki kufarira kuseka kwenyu, Namapenzi kuvenga zivo?
23 Wa bare ay kaseetiyaŋo boŋ! A go, ay g'ay biya zumandi araŋ boŋ, Ay m'araŋ bayrandi nd'ay sanno.
23Dzokai kana muchinzwa kuraira kwangu, Tarirai ndichadurura mweya wangu pamusoro penyu; Ndichakuzivisai mashoko angu.
24 Za kaŋ ay ce, araŋ wangu mo, Ay n'ay kamba salle, amma afo si no kaŋ saal a.
24Zvandakadana, imwi mukaramba; Ndikatambanudza ruoko rwangu, kukasava nomunhu akarangarira;
25 Amma araŋ n'ay saawarey kulu furu, Araŋ mana yadda nd'ay kaseetey baa kayna;
25Asi makazvidza mano angu ose, Mukaramba chose kuraira kwangu,
26 Kal ay mo ma haaru araŋ masiibey zaaro hane, Ay ga hahaarayaŋ te waato kaŋ humburkumay kaa araŋ gaa.
26Naizvozvo neniwo ndichaseka kana mava munhamo yenyu; Ndichakudadirai, kana kutya kwenyu kuchisvika.
27 Waato kaŋ humburkumay kaa araŋ gaa danga alma haw beeri cine, Araŋ masiibey m'araŋ to danga hari haw bambata, Saaya kaŋ azaaba nda kankami du araŋ.
27Kana kutya kwenyu kuchisvika sedutu guru, Nenhamo yenyu ichisvika sechamupupuri; Kana kutambudzika nokudumbirwa zvichikuwirai.
28 Saaya din i g'ay ce, amma ay si tu. I g'ay ceeci nda himma, i si du ay mo.
28Nenguva iyo uchadana kwandiri, asi handingapinduri; Vachanditsvaka zvikuru, asi havangandiwani.
29 Zama i wangu bayray, I mana Rabbi humburkumay suuban.
29Zvavakavenga zivo, Vakasazvitsaurira kutya Jehovha,
30 I mana yadda nd'ay saawarey baa kayna, I donda ay kaseetey kulu.
30Vakaramba mano angu ose, Vakashora kuraira kwangu kose,
31 I binde ga ngey fundey alhakku ŋwa, I ma kungu nda ngey dabarey.
31Naizvozvo vachadya zvibereko zvenzira yavo; Vachagutswa namano avo.
32 Zama borey kaŋ yaŋ sinda carmay banda yeyaŋo g'i wi, Saamey goray mo g'i halaci.
32nekuti kudzokera shure kwavasina mano kuchavauraya, Kusava nehanya kwamapenzi kuchavaparadza.
33 Amma boro kulu kaŋ hangan ay se ga goro baani, A ga goro nda fundi kaani, A si humburu masiiba kulu.»
33Asi ani naani anonditeerera achagara zvakasimba, Achagadzikana, asingatyi zvakaipa.