1 Yaa no Rabbi ci: Alwaati woodin ra, ay ga ciya Israyla kundey kulu se Irikoy, ngey mo ga ciya ay jama.
1EN aquel tiempo, dice Jehová, yo seré por Dios á todos los linajes de Israel, y ellos me serán á mí por pueblo.
2 Yaa no Rabbi ci: Jama kaŋ na takuba yana, kaŋ ga ti Israyla, A ga du gomni saajo ra, Waati kaŋ ay ga koy zama ay m'a no fulanzamay.
2Así ha dicho Jehová: Halló gracia en el desierto el pueblo, los que escaparon del cuchillo, yendo yo para hacer hallar reposo á Israel.
3 Rabbi bangay ay se za doŋ zamaney ra ka ne: Daahir ay ba nin da baakasinay kaŋ ga duumi, Woodin se no ay na ni candi ka kande nin da baakasinay suuji.
3Jehová se manifestó á mí ya mucho tiempo há, diciendo: Con amor eterno te he amado; por tanto te soporté con misericordia.
4 Ya wandiya Israyla, ay ga ye ka ni cina, Ni ga cina mo, Ni ga ye ka taalam da ni can-caŋey, Ni ma fatta ka gaan borey kaŋ goono ga fooru yaŋ din banda.
4Aun te edificaré, y serás edificada, oh virgen de Israel: todavía serás adornada con tus panderos, y saldrás en corro de danzantes.
5 Ni ga ye ka reyzin* kaliyaŋ tilam koyne Samariya tondey boŋ. Tilamkoy ga tilam, I ma nafa mo da haya kaŋ i tilam din.
5Aun plantarás viñas en los montes de Samaria: plantarán los plantadores, y harán común uso de ellas.
6 Zama han fo ga kaa kaŋ batukoy ga jinde sambu Ifraymu tondey boŋ ka ne: «Wa tun, iri ma kaaru ka koy Sihiyona, Rabbi iri Irikoyo do.»
6Porque habrá día en que clamarán los guardas en el monte de Ephraim: Levantaos, y subamos á Sión, á Jehová nuestro Dios.
7 Zama yaa no Rabbi ci: Wa doon da farhã Yakuba se. Wa jinde tunandi nda gaabi dumi beerey game ra. Wa fe, wa sifayaŋ te ka ne: «Ya Rabbi, ma ni jama faaba, Kaŋ ga ti Israyla kaŋ cindi.»
7Porque así ha dicho Jehová: Regocijaos en Jacob con alegría, y dad voces de júbilo á la cabeza de gentes; haced oir, alabad, y decid: Oh Jehová, salva tu pueblo, el resto de Israel.
8 Guna, azawa kambe laabo ra no ay ga fun d'ey, Za ndunnya me no ay g'i margu i ma kaa. I banda mo danawey da fanakey, Da wayborey kaŋ gonda gunde, Da ngey kaŋ yaŋ goono ga hay-zaŋay ga kaa care banda. Jama bambata no ga ye ka kaa nango wo ra.
8He aquí yo los vuelvo de tierra del aquilón, y los juntaré de los fines de la tierra, y entre ellos ciegos y cojos, la mujer preñada y la parida juntamente; en grande compañía tornarán acá.
9 Hẽeni no i ga kaa d'a, }waarayyaŋ no ay g'i candi nd'a. Ay ga kand'ey hari zuray meyey gaa, Da fondo kayante gaa, naŋ kaŋ i si kati. Zama ay ya baaba no Israyla se, Ifraymu ya ay hay-jina no.
9Irán con lloro, mas con misericordias los haré volver, y harélos andar junto á arroyos de aguas, por camino derecho en el cual no tropezarán: porque soy á Israel por padre, y Ephraim es mi primogénito.
10 Ya araŋ ndunnya dumey, wa maa Rabbi sanno. W'a fe gungu moorey ra. Araŋ ma ne: «Nga kaŋ na Israyla say-say, Nga no g'a margu. A g'a kuru sanda mate kaŋ cine hawji ga nga alman kuro kuru.»
10Oid palabra de Jehová, oh gentes, y hacedlo saber en las islas que están lejos, y decid: El que esparció á Israel lo juntará y guardará, como pastor á su ganado.
11 Zama Rabbi na Yakuba fansa*. A n'a faaba boro kaŋ bis'a gaabi kambe ra.
11Porque Jehová redimió á Jacob, redimiólo de mano del más fuerte que él.
12 I ga kaa ka doon farhã sabbay se Sihiyona tudo boŋ. I moydumey ma go fas-fas Rabbi gomno sabbay se, Zama a n'i no ntaasu nda reyzin hari, da ji, Da alman kayney da alman beerey izey. I fundey ga hima sanda kali kaŋ i goono ga haŋandi. I si ye ka lakaw mo koyne.
12Y vendrán, y harán alabanzas en lo alto de Sión, y correrán al bien de Jehová, al pan, y al vino, y al aceite, y al ganado de las ovejas y de las vacas; y su alma será como huerto de riego, ni nunca más tendrán dolor.
13 Alwaati woodin ra wandiyey ga farhã gaani te, Ngey da arwasey da dottijo zeeney mo care banda. Zama ay g'i bu bara bare a ma ciya farhã, Ay g'i kunfa mo. Ay m'i no farhã i taabo nango ra.
13Entonces la virgen se holgará en la danza, los mozos y los viejos juntamente; y su lloro tornaré en gozo, y los consolaré, y los alegraré de su dolor.
14 Ay ma alfagey kungandi nda yulwa, Ay jama mo ma ne ay gomno wasa ngey se. Yaadin no Rabbi ci.
14Y el alma del sacerdote embriagaré de grosura, y será mi pueblo saciado de mi bien, dice Jehová.
15 Yaa no Rabbi ci: I maa jinde fo Rama ra, Baray da hẽeni korno no. Rahila goono ga hẽ nga izey se, A wangu nda yaamaryaŋ nga izey sabbay se, Zama i si no.
15Así ha dicho Jehová: Voz fué oída en Ramá, llanto y lloro amargo: Rachêl que lamenta por sus hijos, no quiso ser consolada acerca de sus hijos, porque perecieron.
16 Yaa no Rabbi ci: Ma ni jinda ganji hẽeni. Ni moy mo ma si te mundi, Zama ni goyo ga du nga alhakko. Jama ga ye ka kaa ka fun ngey ibarey laabu. Yaadin no Rabbi ci.
16Así ha dicho Jehová: Reprime tu voz del llanto, y tus ojos de las lágrimas; porque salario hay para tu obra, dice Jehová, y volverán de la tierra del enemigo.
17 Ni suba gonda beeje kaŋ ni izey ga ye ka kaa ngey laabo ra koyne. Yaadin no Rabbi ci.
17Esperanza también hay para tu fin, dice Jehová, y los hijos volverán á su término.
18 Daahir, ay maa Ifraymu goono ga hẽ nga boŋ se, A goono ga ne: «Ni n'ay gooji sanda handayze kaŋ mana doona calu, ay gooji mo. M'ay bare, ay mo ga bare ka ye ka kaa, Zama nin no ga ti Rabbi ay Irikoyo.
18Escuchando, he oído á Ephraim que se lamentaba: Azotásteme, y fuí castigado como novillo indómito: conviérteme y seré convertido; porque tú eres Jehová mi Dios.
19 Ay kambayaŋo banda, ay tuubi. Ay goojiyaŋo banda ay n'ay tanja kar. Haawi n'ay di, hal ay di kayna mo, Zama ay zankataray wowo go ay se ga jare.»
19Porque después que me convertí, tuve arrepentimiento, y después que me conocí, herí el muslo: avergoncéme, y confundíme, porque llevé la afrenta de mis mocedades.
20 Ifraymu ya ay izo kaŋ ay ga ba gumo no, wala? Ize kwaaso mo no, wala? Zama baa kaŋ ay ga salaŋ ka gaaba nd'a, Kal ay ma soobay ka fong'a gaa, Woodin se no ay bina goono ga hẽ a se. Daahir ay ga bakar a se. Yaadin no Rabbi ci.
20¿No es Ephraim hijo precioso para mí? ¿no es niño delicioso? pues desde que hablé de él, heme acordado de él constantemente. Por eso mis entrañas se conmovieron por él: apiadado, tendré de él misericordia, dice Jehová.
21 Ma fondo cabeyaŋ hariyaŋ sinji. Ma haŋ kaŋ yaŋ ga fondo cabe te. Ma ni laakal daŋ ka guna fonda gaa haray, Fonda kaŋ ni gana ka koy waato din. Ya Israyla wandiya, ma ye ka kaa. Ma ye ka kaa ni galley wo do.
21Establécete señales, ponte majanos altos; nota atentamente la calzada, el camino por donde viniste: vuélvete, virgen de Israel, vuélvete á estas tus ciudades.
22 Ya nin, ize wayo kaŋ na banda bare, Waati fo no ni ga fay da bar-bareyaŋ? Zama Rabbi ga hari taji fo taka ndunnya ra, A ga hima sanda wayboro ma alboro koli ka windi.
22¿Hasta cuándo andarás errante, oh hija contumaz? porque Jehová criará una cosa nueva sobre la tierra: una hembra rodeará al varón.
23 Yaa no Rabbi Kundeykoyo, Israyla Irikoyo ci: I ga ye ka sanno wo dumi ci Yahuda laabo ra, d'a galley ra, waati kaŋ ay ye ka kand'ey ka fun d'ey tamtaray. I ma ne: «Ya adilitaray nangora, ya tondi hananta, Rabbi ma ni albarkandi!»
23Así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel: Aun dirán esta palabra en la tierra de Judá y en sus ciudades, cuando yo convertiré su cautiverio: Jehová te bendiga, oh morada de justicia, oh monte santo.
24 Yahuda nda nga galley kulu mo ga goro a ra care banda, da alfarey da gana-gana izey kaŋ gonda alman kuru.
24Y morarán allí Judá, y también en todas sus ciudades labradores, y los que van con rebaño.
25 Zama ay ga fundi fargante no fulanzamay, boro kulu kaŋ bine sara ay ma bina toonandi nda farhã.
25Porque habré embriagado el alma cansada, y henchido toda alma entristecida.
26 Woodin boŋ no ay mo hay, ay guna, ay jirbo mo kaan ay se.
26En esto me desperté, y vi, y mi sueño me fué sabroso.
27 A go, yaa no Rabbi ci, jirbiyaŋ goono ga kaa kaŋ ay ga Israyla laabo da Yahuda laabo duma da Adam-ize da alman dumiyaŋ.
27He aquí vienen días, dice Jehová, en que sembraré la casa de Israel y la casa de Judá de simiente de hombre y de simiente de animal.
28 A ga ciya mo, danga mate kaŋ cine ay na laakal ye i daguyaŋ, d'i zeerimi, d'i baguyaŋ, d'i hibandiyaŋ, d'i masiiba gaa -- yaadin cine mo no ay ga anniya ay m'i cina k'i tilam. Yaadin no Rabbi ci.
28Y será que, como tuve ciudado de ellos para arrancar y derribar, y trastornar y perder, y afligir, así tendré cuidado de ellos para edificar y plantar, dice Jehová.
29 Jirbi woodin yaŋ ra boro si ye ka ne: «Baabey na reyzin ize kaŋ ga mooru ŋwa, Izey hinjey mo bu.»
29En aquellos días no dirán más: Los padres comieron las uvas agraces, y los dientes de los hijos tienen la dentera.
30 Amma boro kulu ga bu nga boŋ zunubo sabbay se. Boro kulu kaŋ na reyzin ize moora ŋwa, a koy hinjey no ga bu.
30Sino que cada cual morirá por su maldad; los dientes de todo hombre que comiere las uvas agraces, tendrán la dentera.
31 Yaa no Rabbi ci: Guna, jirbiyaŋ ga kaa, Kaŋ yaŋ ra ay ga alkawli taji sambu Israyla kunda da Yahuda kunda se.
31He aquí que vienen días, dice Jehová, en los cuales haré nuevo pacto con la casa de Jacob y la casa de Judá:
32 Manti sappa kaŋ dumo ay te d'i kaayey, Hano kaŋ hane ay n'i kambe di k'i kaa Misira laabo ra. Sappa kaŋ i feeri, baa kaŋ ay ya i kurnye no. Yaadin no Rabbi ci.
32No como el pacto que hice con sus padres el día que tomé su mano para sacarlos de tierra de Egipto; porque ellos invalidaron mi pacto, bien que fuí yo un marido para ellos, dice Jehová:
33 Amma woone ga ti alkawlo kaŋ ay ga sambu Israyla kunda se jirbey din banda, yaa no Rabbi ci: Ay g'ay asariya daŋ i laakaley ra, Ay g'a hantum mo i biney ra. Ay ga ciya i Irikoyo, ngey mo ga ciya ay jama.
33Mas éste es el pacto que haré con la casa de Israel después de aquellos días, dice Jehová: Daré mi ley en sus entrañas, y escribiréla en sus corazones; y seré yo á ellos por Dios, y ellos me serán por pueblo.
34 Boro kulu si nga gorokasino wala nga nya-izo dondonandi koyne ka ne: «Ma Rabbi bay.» Zama i kulu g'ay bay gumo, ikayna gaa ibeeri gaa. Yaadin no Rabbi ci, Zama ay g'i goy laaley yaafa. Ay si ye ka fongu i zunubey gaa mo koyne.
34Y no enseñará más ninguno á su prójimo, ni ninguno á su hermano, diciendo: Conoce á Jehová: porque todos me conocerán, desde el más pequeño de ellos hasta el más grande, dice Jehová: porque perdonaré la maldad de ellos, y no me acordaré más de su pecado.
35 Rabbi sanno neeya: Nga kaŋ na wayna no zama a ma ciya kaari zaari haray, Hando nda handariyayzey mo, A n'i waadu i ma kaari cin, Nga kaŋ ga teeko butugu hal a bondayey ma follo, A maa no ga ti Rabbi Kundeykoyo. A ne:
35Así ha dicho Jehová, que da el sol para luz del día, las leyes de la luna y de las estrellas para luz de la noche; que parte la mar y braman sus ondas; Jehová de los ejércitos es su nombre:
36 Da farilley din ga hin ka tun ay jine, Yaadin gaa Israyla banda mo si ciya dumi koyne ay jine hal abada. Yaadin no Rabbi ci.
36Si estas leyes faltaren delante de mí, dice Jehová, también la simiente de Israel faltará para no ser nación delante de mí todos los días.
37 Rabbi sanno neeya: D'a ga hin ka te i ma beeney neesi beene, Ganda dabey mo ma fisi ka fun taray, Kal ay mo, ay ma Israyla banda kulu furu haya kulu kaŋ i te sabbay se. Yaadin no Rabbi ci.
37Así ha dicho Jehová: Si los cielos arriba se pueden medir, y buscarse abajo los fundamentos de la tierra, también yo desecharé toda la simiente de Israel por todo lo que hicieron, dice Jehová.
38 Yaa no Rabbi ci: A go, jirbiyaŋ goono ga kaa kaŋ i ga ye ka gallo cina Rabbi se za Hananeyel Cinari Kuuko gaa kal a ma koy Lokoto Meyo gaa.
38He aquí que vienen días, dice Jehová, y la ciudad será edificada á Jehová, desde la torre de Hananeel hasta la puerta del rincón.
39 Neesiyaŋ korfa mo ga salle ka to Gareb tudo gaa haray, hirro ga siiri ka koy Gowa.
39Y saldrá más adelante el cordel de la medida delante de él sobre el collado de Hareb, y rodeará á Goa.
40 Buukoy gooro kulu binde, da boosu wano, da saajo kulu kala ma koy Cidron gooro gaa ka koy to Bariyey Meyo looka gaa wayna funay haray, nangey din ga ciya hananteyaŋ Rabbi se. I si ye k'a dagu koyne, i si ye k'a zeeri mo koyne hal abada.
40Y todo el valle de los cuerpos muertos y de la ceniza, y todas las llanuras hasta el arroyo de Cedrón, hasta la esquina de la puerta de los caballos al oriente, será santo á Jehová: no será arrancada, ni destruída más para siempre.