1 Hin sanney da ciiti sanney neeya kaŋ yaŋ araŋ ga haggoy. Araŋ m'i te mo laabo kaŋ Rabbi ni kaayey Irikoyo na ni no mayray hari din ra, kala ni jirbey kulu kaŋ ni ga funa ndunnya ra me.
1‹‹Atalarınızın Tanrısı RABbin mülk edinmek için size verdiği ülkede yaşamınız boyunca uymanız gereken kurallar, ilkeler şunlardır:
2 Dumey kaŋ laabo araŋ ga ŋwa, nangey kulu kaŋ i doona ka may ngey de-koyey se, araŋ ma si jaŋ k'i bagu-bagu: tondi kuukey boŋ waney, da tudey boŋ waney, da tuuri-nya bi-koy kulu cire waney mo.
2Topraklarını alacağınız ulusların ilahlarına taptıkları yüksek dağlardaki, tepelerdeki, bol yapraklı her ağacın altındaki yerleri tümüyle yıkacaksınız.
3 Araŋ m'i sargay feemey bagu-bagu, k'i tondi ganjey pati-pati, k'i wayboro himandi bundu toorey ton danji ra. Araŋ m'i tooru himandi jabantey beeri-beeri mo. Araŋ m'i maayey halaci k'i tuusu nango din ra.
3Sunaklarını yıkacak, dikili taşlarını parçalayacak, Aşera putlarını yakacak, öbür putlarını parça parça edeceksiniz. İlahlarının adlarını oradan sileceksiniz.
4 Amma araŋ ma si te yaadin Rabbi araŋ Irikoyo se.
4‹‹Siz Tanrınız RABbe bu biçimde tapmamalısınız.
5 Nango kaŋ Rabbi araŋ Irikoyo ga suuban araŋ dumey kulu game ra, ka nga maa daŋ noodin, danga a nangora nooya, araŋ ma noodin ceeci. Noodin mo no araŋ ga koy ka margu.
5Tanrınız RABbin adını yerleştirmek için bütün oymaklarınız arasından seçeceği yere, konutuna yönelmeli, oraya gitmelisiniz.
6 Noodin mo araŋ ga kande araŋ sargayey kaŋ i ga ton yaŋ d'araŋ sargayey kulu, d'araŋ zakkey, da nooyaŋey kaŋ araŋ kambe ga salle beene, d'araŋ sarti toonandiyaŋ sargayey, d'araŋ almaney, d'araŋ kurey hay-jiney.
6Yakmalık sunularınızı, kurbanlarınızı, ondalıklarınızı, bağışlarınızı, dilek adaklarınızı, gönülden verdiğiniz sunuları, sığırlarınızın ve davarlarınızın ilk doğanlarını oraya götüreceksiniz.
7 Noodin mo no araŋ ga ŋwa Rabbi araŋ Irikoyo jine. Araŋ ga farhã mo d'araŋ kambe goy kulu, araŋ d'araŋ almayaaley, kaŋ Rabbi ni Irikoyo na ni albarkandi nd'a.
7Orada, sizi kutsayan Tanrınız RABbin huzurunda, siz de aileleriniz de yiyeceksiniz ve el attığınız her işte sevinç bulacaksınız.
8 Araŋ ma si te danga hay kulu kaŋ iri go ga te neewo sohõ, danga boro kulu ga te haŋ kaŋ ga saba nga diyaŋ gaa.
8‹‹Bugün burada yaptığımızı yapmayın; herkes kendi gözünde doğru olanı yapıyor.
9 Zama hala hõ araŋ mana to fulanzamyaŋo da tubo do jina, wo kaŋ Rabbi ni Irikoyo ga ni no din.
9Çünkü Tanrınız RABbin size vereceği dinlenme yerine, mülke daha ulaşmadınız.
10 Amma araŋ ga Urdun daŋandi ka koy goro laabo kaŋ Rabbi araŋ Irikoyo ga naŋ araŋ ma tubu din ra. A g'araŋ no fulanzamay araŋ ibarey gaa araŋ windanta, kal araŋ ma goro baani.
10Ama Şeria Irmağından geçip Tanrınız RABbin mülk olarak size vereceği ülkeye yerleşeceksiniz. RAB sizi çevrenizdeki bütün düşmanlarınızdan kurtarıp rahata kavuşturacak. Güvenlik içinde yaşayacaksınız.
11 Waato din gaa no a ga ciya, nango kaŋ Rabbi araŋ Irikoyo ga suuban ka nga maa gorandi, noodin no araŋ ga kande hay kulu kaŋ ay g'araŋ lordi nd'a. Ngey neeya: araŋ sargayey kaŋ i ga ton, d'araŋ dumbuyaŋ sargayey, d'araŋ zakkey, da sargayey kaŋ araŋ kambe ga salle beene, d'araŋ sarti suubanante kulu kaŋ yaŋ araŋ ga sarti sambu Rabbi jine waney.
11Tanrınız RAB adını yerleştirmek için bir yer seçecek. Size buyurduğum her şeyi oraya götüreceksiniz: Yakmalık sunularınızı, kurbanlarınızı, ondalıklarınızı, bağışlarınızı, RABbe adadığınız bütün özel adaklarınızı.
12 Araŋ ma farhã Rabbi araŋ Irikoyo jine, araŋ d'araŋ ize arey, d'araŋ ize wayey, d'araŋ bannyey, d'araŋ koŋŋey, da Lawiti* kaŋ ga goro araŋ kwaarey ra mo. Zama nga wo sinda baa wala tubu kulu araŋ banda.
12Siz, oğullarınız, kızlarınız, erkek ve kadın köleleriniz, kentlerinizde yaşayan Levililer Tanrınız RABbin huzurunda sevineceksiniz. Çünkü Levililerin sizin gibi kendilerine ait payları ve mülkleri yoktur.
13 Ma haggoy da ni boŋ. Ni ma si ni sarga kaŋ i ga ton salle nangu kulu kaŋ ni ga di,
13Yakmalık sunularınızı herhangi bir yerde sunmamaya dikkat edin.
14 kala day nango kaŋ Rabbi ga suuban ni kunda fo ra. Noodin no ni ga ni sargayey kaŋ i ga ton salle. Noodin mo no ni ga hay kulu te kaŋ ay go ga ni lordi nd'a.
14Yakmalık sunularınızı RABbin oymaklarınızın birinde seçeceği yerde sunacaksınız. Size buyurduğum her şeyi orada yapacaksınız.
15 Kulu nda yaadin, i yadda ni se ni ma ham wi ka ŋwa ni windey kulu ra, ni bine ibaay kulu boŋ, albarka kulu boŋ kaŋ Rabbi ni Irikoyo ga ni no. Boro kaŋ si hanan ma ŋwa a gaa danga boro kaŋ ga hanan cine, mate kaŋ araŋ ga te da buka wala jeeri cine.
15‹‹Tanrınız RABbin sizi kutsadığı ölçüde, yaşadığınız kentlerde dilediğiniz kadar hayvan kesip etini yiyebilirsiniz. Dinsel açıdan temiz ya da kirli kişi, bu eti ceylan ya da geyik eti yer gibi yiyebilir.
16 Kala day, araŋ ma si kuro ŋwa. Araŋ m'a mun laabo boŋ danga hari cine.
16Ancak kan yemeyeceksiniz. Kanı su gibi toprağa akıtacaksınız.
17 I si yadda ni ma ni fari zakka ŋwa ni windo ra, wala ni reyzin* hari zakka, wala ni jiyo wane, wala ni haw wala feeji kurey hay-jiney, wala ni sarti kulu kaŋ ni ga sarti sambu a boŋ, wala ni bine yadda nooyaŋey, wala nooyaŋey kaŋ ni kambe ga salle beene.
17Tahılınızın, yeni şarabınızın, zeytinyağınızın ondalığını, sığırlarınızın, davarlarınızın ilk doğanlarını, adadıklarınızın tümünü, gönülden verdiğiniz sunuları, bağışlarınızı yaşadığınız kentlerde yememelisiniz.
18 Amma ni m'i ŋwa Rabbi ni Irikoyo jine, nango kaŋ Rabbi ni Irikoyo ga suuban din ra. Nin da ni ize aru, da ni ize way, da ni bannya, da ni koŋŋa, da Lawiti kaŋ go ni kwaara ra no g'i ŋwa. Ni ga farhã mo Rabbi ni Irikoyo jine ni kambe goy kulu ra.
18Siz, oğullarınız, kızlarınız, erkek ve kadın köleleriniz, kentlerinizde oturan Levililer bunları Tanrınız RABbin huzurunda, Onun seçeceği yerde yiyeceksiniz. Tanrınız RABbin huzurunda el attığınız her işte sevinç bulacaksınız.
19 Ma haggoy da ni boŋ! Ma si Lawiti furu waati kulu kaŋ ni go ni laabo ra ga goro.
19Ülkede yaşadığınız sürece Levilileri yüzüstü bırakmamaya dikkat edin.
20 Rabbi ga ni hirro tuti ka beerandi mate kaŋ a na alkawli sambu ka ne ni se. Waati din, hala ni ma ne: «Ay ga ham ŋwa,» zama ni bina ga ba ham ŋwaari, to. I yadda ni se ni ma ham ŋwa ni bine ibaay kulu boŋ.
20‹‹Tanrınız RAB size verdiği söz uyarınca sınırınızı genişlettiğinde, et yemeye istek duyup, ‹Et yiyeceğiz› derseniz, dilediğiniz kadar et yiyebilirsiniz.
21 Da nango kaŋ Rabbi ni Irikoyo ga suuban ka nga maa daŋ din ga mooru ni se gumo, kala ni ma ham wi ni haw wala ni feeji kurey ra, wo kaŋ Rabbi na ni no. Ma te mate kaŋ ay na ni lordi nd'a. I yadda ni m'a ŋwa ni windo ra ni bine ibaay kulu boŋ.
21Tanrınız RABbin adını yerleştirmek için seçeceği yer sizden uzaksa, buyruğum uyarınca RABbin size verdiği sığırlardan, davarlardan kesebilirsiniz. Kentlerinizde dilediğiniz kadar et yiyebilirsiniz.
22 Mate kaŋ i ga buka wala jeeri ham ŋwa, yaadin no ni ga nga mo ŋwa. Boro kaŋ si hanan da boro kaŋ ga hanan kulu ga du ka ŋwa a gaa.
22Dinsel açıdan temiz ya da kirli kişi bu eti ceylan ya da geyik eti yer gibi yiyebilir.
23 Kala day, ma haggoy ni ma si kuri ŋwa, zama kuri no ga ti fundi. Ni ma si ham da nga fundo mo ŋwa.
23Ama kan yememeye dikkat edin. Çünkü ete can veren kandır. Etle birlikte canı yememelisiniz.
24 Ni ma s'a ŋwa, fa! Ni m'a mun laabo boŋ danga hari cine.
24Kan yememelisiniz; kanı su gibi toprağa akıtacaksınız.
25 Ni ma s'a ŋwa zama ni ma goro baani, nin da ni izey ni banda, waati kaŋ ni ga te haŋ kaŋ ga saba Rabbi diyaŋ gaa.
25Kan yemeyeceksiniz. Öyle ki, size ve sizden sonra gelen çocuklarınıza iyilik gelsin. Böylece RABbin gözünde doğru olanı yapmış olursunuz.
26 Kala day, ni hayey kaŋ ni fay waani, da ni sartey waney, ni g'i sambu ka kond'ey nango kaŋ Rabbi ga suuban.
26‹‹Kutsal sunularınızı, dilek adaklarınızı alıp RABbin seçeceği yere gideceksiniz.
27 Ni ga ni sargayey kaŋ i ga ton salle mo, ham da nga kuro kulu, noodin Rabbi ni Irikoyo feema boŋ. I ga ni sargay kuro dooru Rabbi ni Irikoyo sargay feema gaa, ni ga hamo ŋwa mo.
27Yakmalık sunularınızı, eti ve kanı Tanrınız RABbin sunağında sunacaksınız. Kurbanınızın kanı Tanrınız RABbin sunağına akacak. Ama eti yiyebilirsiniz.
28 Ma te laakal ka hanga jeeri sanney din kulu kaŋ ay go ga ni lordi nd'a se. Yaadin gaa no ni ga goro baani, nin da ni izey ni banda hal abada, waati kaŋ ni ga haŋ kaŋ ga boori te, a ga saba mo Rabbi ni Irikoyo diyaŋ gaa.
28Size bildirdiğim bütün bu buyruklara iyice uyun ki, size ve sizden sonra gelen çocuklarınıza sürekli iyilik gelsin. Böylece Tanrınız RABbin gözünde iyi ve doğru olanı yapmış olacaksınız.››
29 Rabbi ni Irikoyo ga dumey din halaci ni jine, naŋ kaŋ ni ga furo k'i laabey ŋwa, hala mo ni g'i ŋwa ka goro i laabo ra.
29‹‹Tanrınız RAB topraklarını alacağınız ulusları önünüzden yok edecek. Topraklarını miras alıp orada yaşadığınızda
30 Waato din gaa, kala ni ma haggoy da ni boŋ, i ma si ni di hirrimi ra i ganayaŋ ra waati kaŋ i jin ka halaci ni jine. Haggoy ni ma si i de-koyey baaru hã ka ne: «Mate cine no dumey din may d'a ngey de-koyey se? Naŋ ay mo ma te yaadin.»
30ve onları yok ettiğinizde, onların tuzaklarına düşmekten sakının. İlahlarına yönelip, ‹Bu uluslar ilahlarına nasıl tapıyorlardı? Biz de aynısını yapalım› demeyin.
31 Abada! Ni ma si te Rabbi ni Irikoyo se yaadin! Zama hay kulu kaŋ fanta hari no Rabbi jine, kaŋ a ga konna mo, woodin no i te ngey de-koyey se. Baa i ize arey d'i ize wayey, i g'i ton danji ra ngey de-koyey se.
31Tanrınız RABbe bu biçimde tapınmayacaksınız. Onlar ilahlarına RABbin tiksindiği iğrenç şeyler sunuyorlar. Oğullarını, kızlarını bile yakarak ilahlarına kurban ediyorlar.
32 Hay kulu me kaŋ ay g'araŋ lordi nd'a, woodin no araŋ ga haggoy ka te. Ni ma si tonton a gaa, ma si zabu a gaa mo.
32‹‹Size bildirdiğim bütün buyruklara iyice uyun. Bunlara hiçbir şey eklemeyin, hiçbir şey çıkarmayın.