1 Gaa no i ga beene koytara himandi sanda wandiyo way kaŋ yaŋ na ngey fitillayaŋ sambu ka koy ka arhiiji kubay.
1"Ane rata nculii' -apa mpai' jadi' Magau', kajadia' hewa lolita rapa' toi: Hampulu' toronaa mopatuju hilou mpotomu topemua', hore-hore ngkeni hulu' -ra.
2 I ra igu wo sinda laakal, amma igu fa din laakalkooniyaŋ no.
2Lima-ra to wojo, lima-ra to monoto nono-ra.
3 Zama ngey kaŋ sinda laakal din, saaya kaŋ i na ngey fitilley sambu, i mana ji sambu i banda.
3Lima toronaa to wojo toera, ngkeni moto-ra hulu' -ra, aga uma-ra ngkeni lana.
4 Amma laakalkooney wo na ji sambu sintiliyaŋ ra, da fitilley ngey banda.
4Lima toronaa to monoto nono-ra mpokeni hulu' -ra hante lana talaa-ra.
5 Amma waato kaŋ arhiijo gay hal a ga kaa, jirbi n'i kulu di hal i kani.
5Apa' mahae rahi karata topemua', tetunu' -ramo toronaa toera, ka'omea-na leta' omea-ramo.
6 Amma cino farsi bindi, kal i maa cilili: ‹Wa guna, arhiijo neeya! Wa fatta k'a kubay!›
6"Mentongo' bengi-mi, lako' ria-di tauna to mekio', ra'uli': `Etu-imi tumai topemua'! Mai-mokoi mpotomu-i.'
7 Alwaato din ra binde, wandiyey din kulu tun ka ngey fitilley hanse.
7Pemata-rami toronaa to hampulu' toera, hore-hore mporodo hulu' -ra.
8 Ngey kaŋ sinda laakal ne laakalkooney se: ‹W'iri no araŋ jiyey gaa, zama iri fitilley goono ga bu.›
8Toronaa to wojo mpo'uli' -raka ema' -ra to monoto nono-ra: `Bale, mai-kaiwo lana-ni hangkedi', neo' mate-mi-kaina hulu' -kai.'
9 Amma laakalkooney tu ka ne i se: ‹Hambara a si wasa in d'araŋ se. Wa koy neerakoy do ka day araŋ boŋ se.›
9"Ratompoi' to monoto nono-ra toera: `Uma-kaiwo hono'! Hilou-mokoi ulu me'oli hi topobalu' lana.'
10 Waato kaŋ i koy daymo do, kal arhiijo kaa i banda. Borey kaŋ yaŋ go soolanteyaŋ furo arhiijo banda hiijay bato ra. I na windi meyo daabu mo.
10Hilou-ramo-rawo toronaa to wojo toera mpo'oli lana. Lingku' -ra hilou, rata mpu'u-imi topemua'. Lima toronaa to monoto toera, apa' rodo ami' -mi-rana hulu' -ra, kaliliu mesua' -ramo dohe topemua' rala tomi posusaa', pai' wobo' ra'unca-mi.
11 Kokor banda wandiyo fey din mo kaa ka ne: ‹Rabbi, Rabbi, ma fiti iri se!›
11"Oti toe rata wo'o-ramo-rawo toronaa to wojo toera. Mekio' -ra ngkai mali-na, ra'uli': `Pue'! Pue'! Bea-kaka-kaiwo wobo'!'
12 Amma a tu ka ne: ‹Haciika, ay ga ne araŋ se: ay s'araŋ bay.›
12"Na'uli' topemua': `Uma-koi ku'incai.'"
13 Araŋ ma batu fa, zama araŋ si zaaro wala saaya bay!
13Napohudu Yesus lolita rapa' -na toe hewa toi: "Toe pai' kana mo'inga' -inga' -koi, apa' uma ni'incai nto'uma-a rata.
14 Zama a si hima kala boro kaŋ ga koy laabu fo. A na nga tamey ce ka nga arzaka talfi i gaa.
14"Ane rata nculii' -apa mpai' jadi' Magau', kajadi' -na hewa lolita rapa' tohe'i: Hadua maradika mopatuju hilou hi ngata to molaa. Kako'ia-na me'ongko', mpokio' -i pahawaa' -na napontonui doi-na, bona lingku' -na rapopodaga rapali' -ki donihi-na.
15 A na talent gu no afo se, afo mo se talent* hinka, afo mo talent fo. A n'i kulu no ngey hina me, gaa no a na nga diraw te.
15Nawai' -ra hore-hore ntuku' pakulea' -ra. Hadua nawai' lima ncobu doi bulawa, to hadua roncobu, pai' to hadua wo'o hancobu. Pai' -i me'ongko' -mi.
16 Sahãadin-sahãadin nga kaŋ na iguwa din ta koy ka daymi te ka du igu fo koyne.
16Pahawaa' to mporata lima ncobu doi bulawa toei, kaliliu napopodaga mpali' donihi-na, narata mpu'u-mi donihi-na lima ncobu wo'o.
17 Yaadin no nga mo kaŋ na ihinka ta, nga mo du ihinka koyne.
17Wae wo'o pahawaa' to mporata roncobu, narata wo'o-hawo donihi-na roncobu.
18 Amma bora kaŋ n'afa ta din, a koy ka guusu fansi no laabo ra ka nga koyo nooro tugu.
18Aga pahawaa' to mporata hancobu-wadi, hilou-i mpokae tana' napontawui doi maradika-na.
19 A go no, alwaati kuuku banda, kala tamey din koyo kaa. Nga nd'ey soobay ka lasaabu.
19"Mahae ngkai ree, nculii' -imi maradika toei, pai' nakio' -ra pahawaa' -na, napongincai pompewili' -ra doi-na.
20 Bora kaŋ na talent guwa ta din kaa ka kande igu fo koyne ka ne: ‹Ay jine bora, guna, talent guwa kaŋ ni no ay se kande igu fo riiba.›
20Pahawaa' to mporata lima ncobu doi bulawa, tumai-i mpotonu hi maradika-na hampulu' ncobu, na'uli': `Maradika, to nutonu-ka wengi lima ncobu. Hilo, oi-mi ana' -na, lima ncobu wo'o.'
21 A koyo ne a se: ‹A boori! Ni ya tam hanno no, naanaykoy mo. Ni na naanay cabe hari kayna yaŋ ra, ay ga ni daŋ hari boobo boŋ. Ma furo ni koyo farhãyaŋo ra.›
21"Na'uli' maradika-na: `Lompe' -mi! Nupopomako' lompe' pobago to kuwai' -koko. Wae-pi, apa' lawi' monoa' -ko hi to hangkedi', kusarumaka lau-moko hi to wori'. Mai-moko, mo'oha' hante aku', pai' goe' -moko hangkaa-ngkania hante aku'.'
22 Bora kaŋ na talent hinka ta din mo kaa ka ne: ‹Ay jine bora, talent hinka kaŋ ni no ay se kande ihinka fo riiba.›
22"Pahawaa' to mporata roncobu doi bulawa, rata wo'o-imi-hawo, na'uli': `Maradika, roncobu wengi to nuwai' -ka. Hilo, oi-mi ana' -na roncobu wo'o.'
23 A koyo ne a se: ‹A boori! Ni ya tam hanno no, naanaykoy mo. Ni na naanay cabe hari kayna yaŋ ra, ay ga ni daŋ hari boobo boŋ. Ma furo ni koyo farhãyaŋo ra.›
23"Na'uli' maradika toei: `Lompe' -mi! Nupopomako' lompe' pobago to kuwai' -koko. Wae-pi, apa' lawi' monoa' -ko hi to hangkedi', kusarumaka lau-moko hi to wori'. Mai-moko, mo'oha' hante aku', pai' goe' -moko hangkaa-ngkania hante aku'.'
24 Bora kaŋ na talent fa ta din mo kaa ka ne: ‹Ay jine bora, ay bay ni ya boro no kaŋ si bakar. Ni ga nangu kaŋ ni mana duma wi, nangu kaŋ ni mana say mo, ni ga hin ka margu.
24"Oti toe, rata wo'o-imi-hawo pahawaa' to mporata hancobu, na'uli': `Maradika, ku'inca kaseke-nu. Nupepae to bela-kowo hinu'a-nu, nu'ala' to uma nukarokoi.
25 Ay mo humburu. Ay koy ka ni taleŋo tugu laabo ra. Guna ni haro neeya.›
25Me'eka' -a, toe pai' hilou-a mpowuni doi-nu hi rala tana'. Jadi', ohe'i-mi doi-nu nculii'.'
26 Amma a koyo tu ka ne a se: ‹Ni ya tam laalo no, kaŋ ga hawfun mo! Ni bay kaŋ ay ga wi naŋ kaŋ manti ay k'a duma, ay ga margu mo naŋ kaŋ ay mana say.
26"Na'uli' -mi maradika toei: `Iko pahawaa' to dada'a pai' to lose! Ane nu'inca kampepae-ku to bela hinu'a-ku, ane nu'inca kampo'ala' -ku to uma kukarokoi,
27 A ga hima doŋ ni ma kond'ay nooro barmaykoy do. D'ay kaa ay ga du a, nga nda nga riiba.
27napa pai' uma nupopesua' lau doi-ku hi bank, bona ane rata-apa, kurua' nculii' hante ana' -na!'
28 Wa taleŋo din ta a gaa k'a no bora kaŋ gonda iway din se.
28Na'uli' wo'o-mi maradika toei hi pahawaa' kahadua-na: `Ala' doi to hi hi'a, wai' -ki to ria-ki hampulu' ncobu.
29 Zama boro kulu kaŋ gonda, nga se no i ga no, a ma du iboobo mo. Amma boro kaŋ sinda, baa haŋ kaŋ go a se din, i g'a ta a gaa.
29Apa' tauna to rasarumaka hante anu to rawai' -ki, rawai' tena-i-pidi bona kawoo-woria' -ki. Aga tauna to uma rasarumaka, anu hangkedi' to ria hi hi'a, ra'alai' lau-imi.
30 Tam yaamo wo mo, w'a catu taray kuba ra. Noodin no i ga hẽ ka hinjey kanji.›
30Pai' pahawaa' to uma motuju tetui, petadi-imi hi mali-na hi kabengia-na. Hi ria-i ntora geo' pai' ntodohaka.'
31 Amma waati kaŋ Boro Izo ga kaa nga beera ra, da malaykey kulu a banda, alwaati din no a ga goro nga darza karga boŋ.
31"Aku' Ana' Manusia', ane rata nculii' -apa mpai', mehini mpu'u-mi baraka' -ku, pai' radohei-a hawe'ea mala'eka-ku. Mohura-a mpai' moparenta hewa Magau' hi pohuraa to ncola.
32 I ga ndunnya dumey kulu mo margu a jine. Nga no g'i kaa care ra, mate kaŋ cine kuruko ga hincin da feeji kaa care ra.
32Hawe'ea manusia' morumpu hi nyanyoa-ku pai' kugaa' -ra jadi' rontuda, hewa hadua topo'ewu mpogaa' bima ngkai kebe'.
33 A ga feejey ye nga kambe ŋwaaro gaa, hinciney mo nga kambe wow gaa.
33Tauna to mpobabehi konoa Alata'ala kupahantuda hi mali ka'ana-ku, pai' tauna topesapuaka hi mali ki'ii-ku.
34 Gaa no Koyo ga ne nga kambe ŋwaaro gaa waney se: ‹Araŋ wo ay Baabo albarkantey, wa kaa! Araŋ ma koytara kaŋ i soola araŋ se za ndunnya sinjiyaŋ tubu.
34"Pai' Aku' Magau', ku'uli' -raka to hi mali ka'ana-ku: `Mai-mokoi to nagane' Tuama-ku! Mesua' -mokoi hi rala Kamagaua' -ku, po'ohaa' -ni kuporodo ami' -mikokoi ngkai lomo' kajadi' dunia'.
35 Zama ay maa haray, araŋ n'ay no ŋwaari. Ay maa jaw, araŋ n'ay no hari ya haŋ. Ay go yawtaray ra, araŋ n'ay zumandi araŋ do.
35Apa' nto'u-ku mo'oro', niwai' -a pongkoni'. Ngkamara-a, niwai' -a ue ininu. Liu-a hi tomi-ni, nipopehani-a.
36 Ay banji, araŋ n'ay bankaaray. Ay jante, araŋ n'ay kunfa. Ay go kasu ra, araŋ kaa ay do.›
36Uma ria pohea-ku, niwai' -a pohea. Peda' -a, nikinomo-a. Hi rala tarungku' -a, nipencuai' -a.'
37 Gaa no adilantey ga tu ka ne a se: ‹Rabbi, waatifo no iri di nin da haray, iri na ni no ŋwaari? wala nda jaw, iri na ni no haŋyaŋ hari?
37"Metompoi' -ra to hi mali ka'ana-ku, ra'uli': `Pue', nto'uma-ko kihilo mo'oro' pai' kiwai' -ko koni', ba ngkamara pai' kiwai' -ko ue?
38 Waatifo mo no iri di nin yawtaray ra, hal iri na ni zumandi? wala banji ra, hal iri na ni bankaaray?
38Nto'uma-ko liu hi tomi-kai, pai' kipopehani-ko? Nto'uma-ko kihilo uma ria pohea-nu, pai' kiwai' -ko pohea?
39 Waatifo no iri di ni jante, wala ni go kasu ra, hala iri kaa ni do?›
39Nto'uma-ko kihilo peda' ba hi rala tarungku', pai' tilou-kai mpencuai' -ko?'
40 Koyo mo ga tu ka ne i se: ‹Haciika, ay ga ne araŋ se: za kaŋ araŋ na woodin te ay nya-izey wo se, baa bora kaŋ ga kayna ka bisa ikulu, ay se no araŋ n'a te.›
40"Pai' Aku' Magau', kutompoi' -ra: `Bona ni'inca: napa to nibabehi mpotulungi ompi' -ku tohe'ira lau, nau' hadua ompi' -ku to kedi' lia katuwu' -na, batua-na, hibalia nibabehi hi Aku' -mi.'
41 Gaa no a ga ne nga kambe wow haray waney se: ‹Wa fay d'ay, araŋ laalantey, ka koy furo danji kaŋ ga duumi ra, kaŋ i soola Iblisi nda nga malaykey se.
41"Oti toe mpai', ku'uli' -raka to hi mali ki'ii-ku: `Malai-mokoi ngkai rei, koi' to natotowi Tuama-ku! Mesua' -mokoi hi rala apu to jela' ncuu, to raporodo ami' -miki Magau' Anudaa' pai' mala'eka to mpotuku' -i.
42 Zama ay maa haray, araŋ man'ay no ŋwaari. Ay maa jaw, araŋ man'ay no haŋyaŋ hari.
42Apa' nto'u-ku mo'oro', uma-a niwai' koni'. Ngkamara-a, uma-a niwai' ue ininu.
43 Ay go yawtaray ra, araŋ man'ay zumandi, da banji ra mo, araŋ man'ay bankaaray. Ay jante, ay furo kasu mo, araŋ day man'ay kunfa.›
43Liu-a hi tomi-ni, uma-a nipopehani. Uma ria pohea-ku, uma-a niwai' pohea. Peda' -a, hi rala tarungku' -a, uma-a nipencuai'.'
44 Gaa no ngey mo ga tu ka ne: ‹Rabbi, waatifo no iri di nin da haray, wala da jaw, wala yawtaray ra, wala banji ra, wala nda jante, wala kasu ra, kaŋ iri mana ni saajaw?›
44"Ra'uli' wo'o-mi-rawo mpai' mpo'uli' -ka: `Pue', nto'uma-ko kihilo mo'oro' ba ngkamara ba hewa tauna toliu, ba uma-ko moheai, ba peda' ba ratarungku', pai' uma-ko kitulungi?'
45 Gaa no nga mo ga tu i se ka ne: ‹Haciika, ay ga ne araŋ se: za kaŋ araŋ mana woodin te bora kaŋ kayna nda ikulu afo se, ay se no araŋ man'a te.›
45"Pai' Aku' Magau', kutompoi' -ra: `Bona ni'inca: apa' uma-koina nitulungi-ra tauna to kedi' tuwu' -ra tohe'i-era lau, batua-na, Aku' -mi to uma nitulungi tetu-e.'"
46 Woodin yaŋ mo ga koy gurzugay kaŋ ga duumi bona ra, amma adilantey ga koy fundi hal abada ra.»
46Napohudu Yesus lolita-na, na'uli': "Hawe'ea tauna to dada'a toera lau ratadi hi rala naraka pai' rahuku' duu' kahae-hae-na, pai' tauna to monoa' mporata katuwua' to lompe' duu' kahae-hae-na."