1Wakati Apolo alipokuwa Korintho, Paulo alisafiri sehemu za bara, akafika Efeso ambako aliwakuta wanafunzi kadhaa.
1Ug nahitabo nga, sa didto pa si Apolos sa Corinto, si Pablo, sa nalatas na niya ang mga kayutaan nga nahaibabaw, miabut sa Efeso; ug hingkaplagan niya ang ubang mga tinon-an;
2Akauliza, "Je, mlipopata kuwa waumini mlipokea Roho Mtakatifu?" Nao wakamjibu, "La! Hata kusikia kwamba kuna Roho Mtakatifu hatujasikia."
2Ug siya miingon kanila: Nakadawat ba kamo sa Espiritu Santo, sa diha nga kamo nanagpanoo? Ug sila nanag-ingon kaniya: Wala, bisan lamang makadungog kami kong may Espiritu Santo.
3Naye akasema, "Sasa mlipata ubatizo wa namna gani?" Wakamjibu, "Ubatizo wa Yohane."
3Ug siya miingon kanila: Sa unsa ba diay nga gibautismohan kamo? Ug sila nanag-ingon: Sa bautismo ni Juan.
4Naye Paulo akasema, "Ubatizo wa Yohane ulikuwa wa kuonyesha kwamba watu wametubu. Yohane aliwaambia watu wamwamini yule ambaye alikuwa anakuja baada yake, yaani Yesu."
4Ug si Pablo miingon: Si Juan nagbautismo sa bautismo sa paghinulsol, nga nagapamulong sa katawohan, nga managtoo sila sa moabut sa ulahi niya, nga kong sayron, si Jesucristo.
5Baada ya kusikia hayo, walibatizwa kwa jina la Bwana Yesu.
5Busa, sa pagkadungog nila niini, gibautismohan sila sa ngalan sa Ginoong Jesus.
6Basi, Paulo akawawekea mikono, na Roho Mtakatifu akawashukia, wakaanza kusema lugha mbalimbali na kutangaza ujumbe wa Mungu.
6Ug sa gipandungan sila ni Pablo sa iyang mga kamot, mikunsad kanila ang Espiritu Santo; ug nagsulti sila ug mga pinulongan, ug nagpanagna sila.
7Wote jumla, walikuwa watu wapatao kumi na wawili.
7Ug sila nga tanan may napulo ug duha ka tawo.
8Kwa muda wa miezi mitatu Paulo alikuwa akienda katika sunagogi, akawa na majadiliano ya kuvutia sana juu ya Ufalme wa Mungu.
8Ug misulod siya sa sinagoga, ug nagsulti nga walay kahadlok sa may tolo ka bulan; nga nagsaysay ug nagmatuod sa mga butang nga mahatungod sa gingharian sa Dios.
9Lakini wengine walikuwa wakaidi, wakakataa kuamini, wakaanza kuongea vibaya hadharani juu ya Njia ya Bwana. Hapo Paulo alivunja uhusiano nao, akawachukua pembeni wale wanafunzi wake, akawa anazungumza nao kila siku katika jumba la masomo la Turano.
9Apan sa diha nga ang uban gipatig-a ug mga masupilon, nga nanagsulti ug dautan mahitungod sa Dalan sa atubangan sa panon sa katawohan, siya mibulag kanila, ug gipinig niya ang mga tinon-an, ug nagsaysay sa matag-adlaw sa tulonghaan ni Tirano.
10Aliendelea kufanya hivyo kwa muda wa miaka miwili hata wakazi wote wa Asia, Wayahudi na watu wa mataifa mengine, wakaweza kusikia neno la Bwana.
10Ug milungtad kini sulod sa duha ka tuig, sa pagkaagi nga ang tanan nga nagapuyo sa Asia, mga Judio ug mga Greciahanon, nanagpakadungog sa pulong sa Ginoo.
11Mungu alifanya miujiza ya ajabu kwa mikono ya Paulo.
11Ug gibuhat sa Dios ang dagku gayud nga mga katingalahan pinaagi sa mga kamot ni Pablo:
12Watu walikuwa wakichukua leso na nguo nyingine za kazi ambazo Paulo alikuwa amezitumia, wakazipeleka kwa wagonjwa, nao wakaponywa magonjwa yao; na wale waliokuwa na pepo wabaya wakatokwa na pepo hao.
12Sa pagkaagi nga gidala ang mga panyo, kun mga tampi, nga nakadapat sa iyang lawas ngadto sa mga masakiton, ug ang mga sakit mibulag gikan kanila ug nanggula kanila ang mga espiritu nga dautan.
13Wayahudi kadhaa wenye kupunga pepo wabaya, walisafiri huko na huko, wakijaribu kulitumia jina la Bwana Yesu kwa wale waliokuwa wamepagawa na pepo wabaya. Walikuwa wakisema: "Ninawaamuru kwa jina la Yesu ambaye Paulo anamhubiri."
13Apan may mga libod-suroy nga mga Judio usab nga mga exorcista mingsulay paghingalan sa ngalan sa Ginoong Jesus alang niadtong may mga espiritu nga dautan, nga nagaingon: Nagsugo ako kaninyo, tungod kang Jesus nga gimantala ni Pablo.
14Watoto saba wa Skewa, Kuhani Mkuu wa Kiyahudi, walikuwa miongoni mwa hao waliokuwa wanafanya hivyo.
14Ug dihay pito ka mga anak nga lalake ni Sceva, pangulo sa mga sacerdote nga Judio, nga nanagbuhat niini.
15Lakini pepo mbaya aliwajibu, "Ninamfahamu Yesu, ninamjua pia Paulo, lakini ninyi ni nani?"
15Ug mitubag ang espiritu nga dautan ug miingon kanila: Nakaila ako kang Jesus, ug nakaila ako kang Pablo; apan kamo, kinsa ba kamo?
16Kisha yule mtu aliyepagawa aliwarukia wote kwa kishindo, akawashinda nguvu. Na hao watoto wa Skewa wakakimbia kutoka ile nyumba wakiwa uchi na wamejaa majeraha.
16Ug ang tawo nga gisauban sa dautang espiritu, midasmag kanila, ug midaug kanila, sa pagkaagi nga nanagpangalagiw sila gikan niadtong balaya nga hinuboan ug mga samaran.
17Kila mtu huko Efeso, Myahudi na asiye Myahudi, alisikia juu ya tukio hilo. Wote waliingiwa na hofu, wakalitukuza jina la Bwana Yesu.
17Ug hingbaloan kini sa tanang mga Judio ug mga Greciahanon, nga nanagpuyo sa Efeso, ug giabut silang tanan ug kahadlok; ug gipadaku ang ngalan sa Ginoong Jesus.
18Waumini wengi walijitokeza wakakiri hadharani mambo waliyokuwa wametenda.
18Daghan usab sa mga mingtoo nga nangabut, nga nanagsugid ug nanagpahayag sa ilang mga buhat.
19Wengine waliokuwa wameshughulikia mambo ya uchawi hapo awali, walikusanya vitabu vyao, wakavichoma mbele ya wote. Walikisia gharama ya vitabu hivyo, wakaona yafikia vipande vya fedha elfu hamsini.
19Ug daghan sa mga nanaghimo ug mga salamangka nanagdala sa tingub sa ilang mga basahon, ug ilang gisunog kini sa atubangan sa tanan; ug gibilihan nila ang tanan, ug nakita nila nga may kalim-an ka libo ka denario.
20Kwa namna hiyo, neno la Bwana lilizidi kuenea na kuwa na nguvu zaidi.
20Ingon niini sa dakung gahum mitubo ang pulong sa Ginoo, ug nakadaug.
21Baada ya mambo hayo, Paulo aliamua kwenda Yerusalemu kwa kupitia Makedonia na Akaya. Alisema, "Baada ya kufika huko, itanilazimu kuona Roma pia."
21Karon sa human niining mga butanga, si Pablo sa espiritu nagtinguha pag-adto sa Jerusalem, sa tapus na naka-agi siya sa Macedonia ug Acaya, nga nagaingon: Sa human sa pag-adto ko didto, kinahanglan motan-aw usab ako sa Roma.
22Hivyo, aliwatuma wawili wa wasaidizi wake, Timotheo na Erasto, wamtangulie kwenda Makedonia, naye akabaki kwa muda huko Asia.
22Ug sa nasugo niya sa Macedonia ang duruha sa mga nagatabang kaniya, si Timoteo ug si Erasto, mipabilin siya sa hamubong panahon sa Asia.
23Wakati huo ndipo kulipotokea ghasia kubwa huko Efeso kwa sababu ya hiyo Njia ya Bwana.
23Ug niadtong panahona milutaw ang dili diyutay nga kagubot mahatungod sa Dalan.
24Kulikuwa na mfua fedha mmoja aitwaye Demetrio, ambaye alikuwa na kazi ya kutengeneza sanamu za nyumba ya mungu wa kike aitwaye Artemi. Shughuli hiyo iliwapatia mafundi faida kubwa.
24Kay usa ka tawo nga ginganlan si Demetrio, usa ka mananalsal sa salapi, nga nagabuhat ug mga urna nga salapi ni Diana, nagahatag ug dili diyutay nga ganancia sa mga magsasalsal.
25Demetrio aliwakusanya hao wafanyakazi pamoja na wengine waliokuwa na kazi kama hiyo, akawaambia, "Wananchi, mnafahamu kwamba kipato chetu kinatokana na biashara hii.
25Nga iyang gipanagtigum ang uban sa mga magbubuhat sa maong mga bulohaton, ug siya miingon kanila: Mga ginoo, nanghibalo kamo nga niini nga patigayon nagagikan ang atong bahandi.
26Sasa, mnaweza kusikia na kujionea wenyewe mambo Paulo anayofanya, si tu hapa Efeso, ila pia kote katika Asia. Yeye amewashawishi na kuwageuza watu wakakubali kwamba miungu ile iliyotengenezwa na watu si miungu hata kidogo.
26Ug gitan-aw ug hingdunggan ninyo, dili lamang sa Efeso, kondili hapit sa tibook Asia, nga kini si Pablo nakalukmay ug nakapabulag sa daghang tawo, nga nagaingon nga dili mga dios ang mga binuhat sa mga kamot.
27Hivyo iko hatari kwamba biashara yetu itakuwa na jina baya. Si hivyo tu, bali pia jambo hilo linaweza kuifanya nyumba ya mungu Artemi kuwa si kitu cha maana. Hatimaye sifa zake huyo ambaye Asia na dunia yote inamwabudu, zitakwisha."
27Ug dili lamang nga may peligro nga kining atong pangita pagatamayon, kondili ang templo usab sa dakung dios nga si diana, mawalay pulos, ug nga wad-on siya sa iyang pagkahalangdon, siya nga ginasimba sa tibook Asia ug sa tibook kalibutan.
28Waliposikia hayo, waliwaka hasira, wakaanza kupiga kelele: "Mkuu ni Artemi, wa Efeso!"
28Ug sa hingdunggan nila kini, nangasuko gayud sila, ug nanagsinggit, nga nagaingon: Daku si diana sa mga taga-Efeso!
29Mji wote ukajaa ghasia. Wakawavamia Gayo na Aristarko, wenyeji wa Makedonia, ambao walikuwa wasafiri wenzake Paulo, wakakimbia nao mpaka kwenye ukumbi wa michezo.
29Ug ang tibook nga ciudad napuno sa kagubot; ug midugok sila pagtingub ngadto sa teatro sa tapus nila dakpa si Gayo ug si Aristarco, mga taga-Macedonia, nga mga kauban ni Pablo sa panaw.
30Paulo mwenyewe alitaka kuukabili huo umati wa watu, lakini wale waumini walimzuia.
30Ug sa diha nga si Pablo buot moipon sa mga katawohan, ang iyang mga tinon-an wala motugot kaniya.
31Maofisa wengine wa huo mkoa wa Asia, waliokuwa rafiki zake, walimtumia Paulo ujumbe wakimsihi asijihatarishe kwa kwenda kwenye ukumbi wa michezo.
31Ug pipila usab sa mga pangulo sa Asia, nga mga abyan niya, nagpasugo kaniya ug naghangyo nga dili siya mosulod sa teatro.
32Wakati huo, kila mtu alikuwa anapayuka; wengine hili na wengine lile, mpaka hata ule mkutano ukavurugika. Wengi hawakujua hata sababu ya kukutana kwao.
32Busa ang uban nanagsinggit ug usa ka butang, ug ang uban sa lain; kay ang katilingban nangalibug, ug ang kadaghanan kanila wala manghibalo sa hinungdan sa ilang pagtigum.
33Kwa vile Wayahudi walimfanya Aleksanda ajitokeze mbele, baadhi ya watu katika ule umati walidhani kuwa ndiye. Basi, Aleksanda aliwaashiria watu kwa mkono akitaka kujitetea mbele ya ule umati wa watu.
33Ug gikuha nila sa taliwala sa panon sa katawohan si Alejandro, nga ginatulod sa mga Judio. Ug si Alejandro, sa misinyas sa iyang kamot, buot unta motubag sa katawohan.
34Lakini walipotambua kuwa yeye ni Myahudi, wote kwa sauti moja walipiga kelele: "Mkuu ni Artemi wa Efeso!" Wakaendelea kupayukapayuka hivyo kwa muda wa saa mbili.
34Apan sa hingsayran nila nga siya Judio, ang tanan nanagsinggit sa usa ka tingog sulod sa may duha ka takna: Daku si Diana sa mga taga-Efeso.
35Hatimaye karani wa mji alifaulu kuwanyamazisha, akawaambia, "Wananchi wa Efeso, kila mtu anajua kwamba mji huu wa Efeso ni mlinzi wa nyumba ya mungu Artemi na mlinzi wa ile sanamu iliyoanguka kutoka mbinguni.
35Unya sa gipahilum na ang mga tawo sa kalihim sa lungsod miingon siya: Kamong mga tawo sa Efeso, kinsa bang tawohana nga, sa pagkamatuod, wala manghibalo, nga ang ciudad sa mga taga-Efeso maoy bantay sa templo sa dakung diana, ug sa larawan nga nahulog gikan kang jupiter?
36Hakuna anayeweza kukana mambo haya. Hivyo basi, tulieni; msifanye chochote bila hadhari.
36Nan, kay dili man malalis kining mga butanga, kinahanglan nga mohilum kamo, ug dili kamo magbuhat sa hinanali sa bisan unsa.
37Mmewaita watu hawa hapa ingawaje hawakuikufuru nyumba ya mungu wala kumtukana mungu wetu wa kike.
37Kay gidala ninyo dinhi kining mga tawohana, nga dili mga tulisan sa mga templo, ug dili mapasipad-anon sa atong dios nga babaye.
38Kama, basi Demetrio na wafanyakazi wake wana mashtaka yao kuhusu watu hawa, yapo mahakama na wakuu wa mikoa; wanaweza kushtakiana huko.
38Busa, kong si Demetrio ug ang iyang mga kauban nga mga magsasalsal adunay ikasumbong batok kang bisan kinsang tawo, binuksan ang mga hukmanan, ug adunay mga gobernador, pasagdi nga magsinumbongay ang usa ug usa.
39Kama mna matatizo mengine, yapelekeni katika kikao halali.
39Apan kong nagapangita kamo bisan unsa mahitungod sa laing mga butang pagahusayon kana sa nabatasan nga tigum sa katilingban.
40Kwa maana tungaliweza kushtakiwa kwa kusababisha ghasia kutokana na vituko vya leo. Ghasia hii haina msingi halali na hatungeweza kutoa sababu za kuridhisha za ghasia hiyo."
40Kay sa pagkatinuod may peligro nga igasumbong kita mahatungod sa kagubot niining adlawa sanglit walay bisan unsa nga hinungdan bahin niini, ug mahatungod niini dili kita makahatag ug kasayuran niining tiguma.
41Baada ya kusema hayo aliuvunja mkutano.
41Ug sa nakapamulong siya niini, iyang gipapauli ang katilingban.