1Ndugu zangu, mkiwa mnamwamini Bwana Yesu Kristo, Bwana wa utukufu, msiwabague watu kamwe.
1Mga igsoon ko, ang pagtoo sa atong Ginoong Jesucristo, ang Ginoo sa himaya, dili ninyo batonan nga may pagpasulabi sa mga tawo.
2Tuseme mtu mmoja ambaye amevaa pete ya dhahabu na mavazi nadhifu anaingia katika mkutano wenu, na papo hapo akaingia mtu maskini aliyevaa mavazi machafu.
2Kay kong adunay mosulod sa inyong simbahan nga usa ka tawo nga may singsing nga bulawan, ug nagagilakgilak nga panapton, ug mosulod usab ang usa ka kabus nga may panapton nga ubos;
3Ikiwa mtamstahi zaidi yule aliyevaa mavazi ya kuvutia na kumwambia: "Keti hapa mahali pazuri," na kumwambia yule maskini: "Wewe, simama huko," au "Keti hapa sakafuni miguuni pangu,"
3Ug may pagtagad kamo sa nagasaput sa panapton nga nagagilakgilak, ug moingon kaniya: Lumingkod ka dinhi sa maayong dapit; ug sa tawong kabus magaingon kamo: Tumindog ka didto; kun: Lumingkod ka dinha sa ilalum sa akong tumbanan;
4je, huo si ubaguzi kati yenu? Je, na huo uamuzi wenu haujatokana na fikira mbaya?
4Wala ba kamo ing pagpasulabi sa taliwala ninyo, ug nangahimo kamo nga mga maghuhukom nga may dautang hunahuna?
5Ndugu zangu wapenzi, sikilizeni! Mungu amechagua watu ambao ni maskini katika ulimwengu huu ili wapate kuwa matajiri katika imani na kupokea Utawala aliowaahidia wale wanaompenda.
5Mga hinigugmako nga mga igsoon, patalinghugi ninyo: Wala ba pagpilia sa Dios ang mga kabus sumala sa kalibutan, aron mangadato sa pagtoo, ug sila manununod sa gingharian, nga iyang gisaad kanila niadtong mga nahagugma kaniya?
6Lakini ninyi mnawadharau watu maskini! Je, matajiri si ndio wanaowakandamizeni na kuwapeleka mahakamani?
6Apan gipakaulawan ninyo ang kabus nga tawo. Wala ba kamo paglupigi sa mga dato, ug sila gayud nanagguyod kaninyo ngadto sa atubangan sa mga hukmanan?
7Je, si haohao wanaolitukana hilo jina lenu zuri mlilopewa?
7Wala ba sila magpasipala sa dungganong ngalan, nga tungod kaniya gipanawag kamo?
8Kama mnaitimiza ile sheria ya Utawala kama ilivyoandikwa katika Maandiko Matakatifu: "Mpende binadamu mwenzako kama unavyojipenda wewe mwenyewe", mtakuwa mnafanya vema kabisa.
8Labut pa kong sa pagkamatuod, nagatuman kamo sa harianon nga Kasugoan, sumala sa Kasulatan: Higugmaon mo ang imong isigkatawo ingon sa imong kaugalingon, nagabuhat kamo ug maayo;
9Lakini mkiwabagua watu, basi, mwatenda dhambi, nayo Sheria inawahukumu ninyi kuwa mna hatia.
9Apan kong may pagpasulabi kamo sa mga tawo, nakasala kamo, ug hinukman kamo sa Kasugoan, nga kamo maglalapas.
10Anayevunja amri mojawapo ya Sheria, atakuwa na hatia ya kuivunja Sheria yote.
10Kay bisan kinsa nga magabantay sa tibook nga Kasugoan, apan unya makasala siya sa usa ka bahin, magamalapason siya sa tanan.
11Maana yuleyule aliyesema: "Usizini," alisema pia "Usiue". Kwa hiyo, hata ikiwa hukuzini lakini umeua, wewe umeivunja Sheria.
11Kay siya nga nagaingon: Dili ka magpanapaw, nag-ingon usab: Dili ka magpatay. Karon, bisan ikaw wala magpanapaw, apan nakapatay ka, nahimo ka nga malapason sa Kasugoan.
12Basi, semeni na kutenda kama watu watakaohukumiwa kwa sheria iletayo uhuru.
12Busa managsulti kamo ug managbuhat kamo, ingon sa mga tawo nga pagahukman sa usa ka Kasugoan sa kagawasan.
13Maana, Mungu hatakuwa na huruma atakapomhukumu mtu asiyekuwa na huruma. Lakini huruma hushinda hukumu.
13Kay ang hukom walay kalooy alang kaniya nga wala magapakita ug kalooy; ug ang kalooy magahimaya batok sa hukom.
14Ndugu zangu, kuna faida gani mtu kusema ana imani, lakini haonyeshi kwa vitendo? Je, hiyo imani yawezaje kumwokoa?
14Mga igsoon ko, unsa ba ang kapuslanan, kong ang usa ka tawo nagaingon nga siya may pagtoo, apan walay mga buhat? makaluwas ba kaniya kanang pagtohoa?
15Tuseme kaka au dada hana nguo au chakula.
15Ug kong ang usa ka igsoon nga lalake kun igsoon nga babaye, hubo ug kulang siya sa makaon sa matag-adlaw;
16Yafaa kitu gani ninyi kuwaambia hao: "Nendeni salama mkaote moto na kushiba," bila kuwapatia mahitaji yao ya maisha?
16Ug mag-ingon kanila ang usa kaninyo: Lumakaw kamo sa pakigdait, magmainit kamo ug magbusog kamo; apan wala ninyo sila paghatagi sa mga butang nga kinahanglanon sa lawas; unsay kapuslanan niana?
17Vivyo hivyo, imani peke yake bila matendo imekufa.
17Ingon man usab ang pagtoo, kong walay mga buhat, patay man sa iyang kaugalingon.
18Lakini mtu anaweza kusema: "Wewe unayo imani, mimi ninayo matendo!" Haya! Nionyeshe jinsi mtu anavyoweza kuwa na imani bila matendo, nami nitakuonyesha imani yangu kwa matendo yangu.
18Apan magaingon ang usa ka tawo: Ikaw may pagtoo, ug ako may mga buhat. Ipakita mo kanako ang imong pagtoo nga walay mga buhat, ug ako magapakita kanimo sa akong pagtoo pinaagi sa akong mga buhat.
19Je, wewe unaamini kwamba yuko Mungu mmoja? Sawa! Lakini hata pepo huamini hilo, na hutetemeka kwa hofu.
19Ikaw nagatoo nga usa ra ang Dios; nagabuhat ka ug maayo: ang mga yawa nagatoo usab, ug nagapangurog.
20Mpumbavu wee! Je, wataka kuonyeshwa kwamba imani bila matendo imekufa?
20Apan buot ba ikaw nga masayud, oh tawo nga walay pulos, nga ang pagtoo, sa mahabulag sa mga buhat patay?
21Je, Abrahamu baba yetu alipataje kukubalika mbele yake Mungu? Kwa matendo yake, wakati alipomtoa mwanae Isaka sadaka juu ya madhabahu.
21Wala ba pakamatarunga si Abraham nga atong amahan, pinaagi sa mga buhat, sa diha nga naghalad siya sa iyang anak nga si Isaac, sa ibabaw sa halaran?
22Waona basi, kwamba imani yake iliandamana na matendo yake; imani yake ilikamilishwa kwa matendo yake.
22Nakita mo nga ang iyang pagtoo naghimo kuyog sa iyang mga buhat; ug ang pagtoo gihingpit pinaagi sa mga buhat;
23Hivyo yakatimia yale Maandiko Matakatifu yasemayo: "Abrahamu alimwamini Mungu na kwa imani yake akakubaliwa kuwa mtu mwadilifu; na hivyo Abrahamu akaitwa rafiki wa Mungu."
23Ug natuman ang Kasulatan, nga nagaingon: Ug si Abraham mitoo sa Dies, ug kana giisip kaniya alang sa pagkamatarung; ug gitawag siya nga abyan sa Dios.
24Mnaona basi, kwamba mtu hukubaliwa kuwa mwadilifu kwa matendo yake na si kwa imani peke yake.
24Nakita ninyo nga ang tawo gipakamatarung tungod sa mga buhat, ug dili lamang tungod sa pagtoo.
25Ilikuwa vivyo hivyo kuhusu yule malaya Rahabu; yeye alikubaliwa kuwa mwadilifu kwa sababu aliwapokea wale wapelelezi na kuwasaidia waende zao kwa kupitia njia nyingine.
25Ug sa mao nga pagkaagi si Rahab nga bigaon, wala ba usab pagpakamatarunga tungod sa mga buhat sa pagdawat niya sa mga sinugo, ug gipadala niya sila sa lain nga dalan?
26Basi, kama vile mwili bila roho umekufa, vivyo hivyo imani bila matendo imekufa.
26Kay maingon nga patay ang lawas nga bulag sa espiritu, mao man usab ang pagtoo nga bulag sa mga buhat patay man.