1At siya'y pumasok at nagdaan sa Jerico.
1And having entered, he was passing through Jericho,
2At narito, isang lalake na tinatawag sa pangalang Zaqueo; at siya'y isang puno ng mga maniningil ng buwis, at siya'y mayaman.
2and lo, a man, by name called Zaccheus, and he was a chief tax-gatherer, and he was rich,
3At pinagpipilitan niyang makita si Jesus kung sino kaya siya; at hindi mangyari, dahil sa maraming tao, sapagka't siya'y pandak.
3and he was seeking to see Jesus, who he is, and was not able for the multitude, because in stature he was small,
4At tumakbo siya sa unahan, at umakyat sa isang punong kahoy na sikomoro upang makita siya: sapagka't siya'y magdaraan sa daang yaon.
4and having run forward before, he went up on a sycamore, that he may see him, because through that [way] he was about to pass by.
5At nang dumating si Jesus sa dakong yaon, ay siya'y tumingala, at sinabi sa kaniya, Zaqueo, magmadali ka, at bumaba ka; sapagka't ngayo'y kinakailangang ako'y tumuloy sa bahay mo.
5And as Jesus came up to the place, having looked up, he saw him, and said unto him, `Zaccheus, having hastened, come down, for to-day in thy house it behoveth me to remain;`
6At siya'y nagmadali, at bumaba, at tinanggap siyang may tuwa.
6and he having hastened did come down, and did receive him rejoicing;
7At nang makita nila ito, ay nangagbulongbulungan silang lahat, na nangagsasabi, Siya'y pumasok na nanunuluyan sa isang taong makasalanan.
7and having seen [it], they were all murmuring, saying — `With a sinful man he went in to lodge!`
8At si Zaqueo ay nagtindig, at sinabi sa Panginoon, Narito, Panginoon, ang kalahati ng aking mga pag-aari ay ibinibigay ko sa mga dukha; at kung sakali't nakasingil akong may daya sa kanino mang tao, ay isinasauli ko ng makaapat.
8And Zaccheus having stood, said unto the Lord, `Lo, the half of my goods, sir, I give to the poor, and if of any one anything I did take by false accusation, I give back fourfold.`
9At sinabi sa kaniya ni Jesus, Dumating sa bahay na ito ngayon ang pagkaligtas, sapagka't siya'y anak din naman ni Abraham.
9And Jesus said unto him — `To-day salvation did come to this house, inasmuch as he also is a son of Abraham;
10Sapagka't ang Anak ng tao ay naparito upang hanapin at iligtas ang nawala.
10for the Son of Man came to seek and to save the lost.`
11At samantalang pinakikinggan nila ang mga bagay na ito, ay dinugtungan niya at sinalita ang isang talinghaga, sapagka't siya'y malapit na sa Jerusalem, at sapagka't kanilang inakala na pagdaka'y mahahayag ang kaharian ng Dios.
11And while they are hearing these things, having added he spake a simile, because of his being nigh to Jerusalem, and of their thinking that the reign of God is about presently to be made manifest.
12Sinabi nga niya, Isang mahal na tao ay naparoon sa isang malayong lupain, upang tumanggap ng isang kaharian na ukol sa kaniyang sarili, at magbalik.
12He said therefore, `A certain man of birth went on to a far country, to take to himself a kingdom, and to return,
13At tinawag niya ang sangpu sa kaniyang mga alipin at binigyan sila ng sangpung mina, at sinabi sa kanila, Ipangalakal ninyo ito hanggang sa ako'y dumating.
13and having called ten servants of his own, he gave to them ten pounds, and said unto them, Do business — till I come;
14Datapuwa't kinapopootan siya ng kaniyang mga mamamayan, at ipinahabol siya sa isang sugo, na nagsasabi, Ayaw kami na ang taong ito'y maghari pa sa amin.
14and his citizens were hating him, and did send an embassy after him, saying, We do not wish this one to reign over us.
15At nangyari, na nang siya'y muling magbalik, nang matanggap na ang kaharian, ay ipinatawag niya sa kaniyang harapan ang mga aliping yaon, na binigyan niya ng salapi, upang maalaman niya kung gaano ang kanilang tinubo sa pangangalakal.
15`And it came to pass, on his coming back, having taken the kingdom, that he commanded these servants to be called to him, to whom he gave the money, that he might know what any one had done in business.
16At dumating sa harapan niya ang una, na nagsasabi, Panginoon, nagtubo ang iyong mina ng sangpung mina pa.
16`And the first came near, saying, Sir, thy pound did gain ten pounds;
17At sinabi niya sa kaniya, Mabuting gawa, ikaw na mabuting alipin: sapagka't nagtapat ka sa kakaunti, magkaroon ka ng kapamahalaan sa sangpung bayan.
17and he said to him, Well done, good servant, because in a very little thou didst become faithful, be having authority over ten cities.
18At dumating ang ikalawa, na nagsasabi, Panginoon, nagtubo ang iyong mina ng limang mina.
18`And the second came, saying, Sir, thy pound made five pounds;
19At sinabi niya sa kaniya, Magkaroon ka naman ng kapamahalaan sa limang bayan.
19and he said also to this one, And thou, become thou over five cities.
20At dumating ang iba pa, na nagsasabi, Panginoon, narito ang iyong mina, na aking itinago sa isang panyo:
20`And another came, saying, Sir, lo, thy pound, that I had lying away in a napkin;
21Dahil sa ako'y natakot sa iyo, sapagka't ikaw ay taong mabagsik kinukuha mo ang hindi mo inilagay, at ginagapas mo ang hindi mo inihasik.
21for I was afraid of thee, because thou art an austere man; thou takest up what thou didst not lay down, and reapest what thou didst not sow.
22Sinabi niya sa kaniya, Sa sariling bibig mo kita hinahatulan ikaw na masamang alipin. Nalalaman mo na ako'y taong mabagsik, na kumukuha ng hindi ko inilagay, at gumagapas ng hindi ko inihasik;
22`And he saith to him, Out of thy mouth I will judge thee, evil servant: thou knewest that I am an austere man, taking up what I did not lay down, and reaping what I did not sow!
23Kung gayon, bakit hindi mo inilagay ang salapi ko sa bangko, at nang sa aking pagbalik ay mahingi ko yaon pati ng tinubo?
23and wherefore didst thou not give my money to the bank, and I, having come, with interest might have received it?
24At sinabi niya sa mga nahaharap, Alisin ninyo sa kaniya ang mina, at ibigay ninyo sa may sangpung mina.
24`And to those standing by he said, Take from him the pound, and give to him having the ten pounds —
25At sinabi nila sa kaniya, Panginoon, siya'y mayroong sangpung mina.
25(and they said to him, Sir, he hath ten pounds) —
26Sinasabi ko sa inyo, na bibigyan ang bawa't mayroon; datapuwa't ang wala, pati ng nasa kaniya ay aalisin sa kaniya.
26for I say to you, that to every one having shall be given, and from him not having, also what he hath shall be taken from him,
27Datapuwa't itong aking mga kaaway, na ayaw na ako'y maghari sa kanila, ay dalhin ninyo rito, at patayin ninyo sila sa harapan ko.
27but those my enemies, who did not wish me to reign over them, bring hither and slay before me.`
28At nang masabi niyang gayon, ay nagpatuloy siya sa unahan, na umahon sa Jerusalem.
28And having said these things, he went on before, going up to Jerusalem.
29At nangyari, na nang siya'y malapit na sa Betfage at Betania, sa bundok na tinatawag na Olivo, ay sinugo niya ang dalawa sa kaniyang mga alagad,
29And it came to pass, as he came nigh to Bethphage and Bethany, unto the mount called of the Olives, he sent two of his disciples,
30Na sinasabi, Magsiyaon kayo sa inyong lakad sa katapat na nayon; sa pagpasok ninyo roon, ay masusumpungan ninyo ang isang nakatali na batang asno, na hindi pa nasasakyan ng sinomang tao: kalagin ninyo siya, at dalhin ninyo siya rito.
30having said, Go away to the village over-against, in which, entering into, ye shall find a colt bound, on which no one of men did ever sit, having loosed it, bring [it];
31At kung may sinomang tumanong sa inyo, Bakit ninyo kinakalag iyan? ganito ang inyong sasabihin, Kinakailangan siya ng Panginoon.
31and if any one doth question you, Wherefore do ye loose [it]? thus ye shall say to him — The Lord hath need of it.`
32At nagsiparoon ang mga sugo at nasumpungan ng ayon sa sinabi niya sa kanila.
32And those sent, having gone away, found according as he said to them,
33At nang kinakalag nila ang batang asno, ay sinabi sa kanila ng mga mayari niyaon, Bakit kinakalag ninyo ang batang asno?
33and while they are loosing the colt, its owners said unto them, `Why loose ye the colt?`
34At sinabi nila, Kinakailangan siya ng Panginoon.
34and they said, `The Lord hath need of it;`
35At dinala nila siya kay Jesus: at inilagay nila ang kanilang mga damit sa ibabaw ng batang asno, at isinakay nila si Jesus sa ibabaw noon.
35and they brought it unto Jesus, and having cast their garments upon the colt, they did set Jesus upon it.
36At samantalang siya'y lumalakad, ay inilalatag nila ang kanilang mga damit sa daan.
36And as he is going, they were spreading their garments in the way,
37At nang nalalapit siya sa libis ng bundok ng mga Olivo, ang buong karamihan ng mga alagad ay nangagpasimulang mangagkatuwa at mangagpuri sa Dios ng malakas na tinig dahil sa lahat ng mga gawang makapangyarihan na kanilang mangakita.
37and as he is coming nigh now, at the descent of the mount of the Olives, the whole multitude of the disciples began rejoicing to praise God with a great voice for all the mighty works they had seen,
38Na sinasabi, Mapalad ang Hari na pumaparito sa pangalan ng Panginoon: kapayapaan sa langit, at kaluwalhatian sa kataastaasan.
38saying, `blessed [is] he who is coming, a king in the name of the Lord; peace in heaven, and glory in the highest.`
39At ilan sa mga Fariseo na mula sa karamihan ay nangagsabi sa kaniya, Guro, sawayin mo ang iyong mga alagad.
39And certain of the Pharisees from the multitude said unto him, `Teacher, rebuke thy disciples;`
40At sumagot siya at nagsabi, Sinasabi ko sa inyo na kung hindi mangagsiimik ang mga ito, ang mga bato'y sisigaw.
40and he answering said to them, `I say to you, that, if these shall be silent, the stones will cry out!`
41At nang malapit na siya, nakita niya ang bayan, at ito'y kaniyang tinangisan,
41And when he came nigh, having seen the city, he wept over it,
42Na sinasabi, Kung sa araw na ito ay nakilala mo sana, sa iyong sarili, ang mga bagay na nauukol sa iyong kapayapaan! datapuwa't ngayo'y pawang nangatatago sa iyong mga mata.
42saying — `If thou didst know, even thou, at least in this thy day, the things for thy peace; but now they were hid from thine eyes.
43Sapagka't darating sa iyo ang mga araw, na babakuran ka ng kuta ng mga kaaway mo, at kukubkubin ka, at gigipitin ka sa magkabikabila,
43`Because days shall come upon thee, and thine enemies shall cast around thee a rampart, and compass thee round, and press thee on every side,
44At ilulugso ka sa lupa, at ang mga anak mo na nasa loob mo; at sa iyo'y hindi sila magiiwan ng bato sa ibabaw ng kapuwa bato; sapagka't hindi mo nakilala ang panahon ng sa iyo'y pagdalaw.
44and lay thee low, and thy children within thee, and they shall not leave in thee a stone upon a stone, because thou didst not know the time of thy inspection.`
45At pumasok siya sa templo, at pinasimulang itaboy sa labas ang mga nangagbibili,
45And having entered into the temple, he began to cast forth those selling in it, and those buying,
46Na sinasabi sa kanila, Nasusulat nga, At ang aking bahay ay magiging bahay-panalanginan: datapuwa't ginawa ninyong yungib ng mga tulisan.
46saying to them, `It hath been written, My house is a house of prayer — but ye made it a den of robbers.`
47At nagtuturo siya arawaraw sa templo. Datapuwa't ang mga pangulong saserdote, at ang mga eskriba, at ang mga taong pangunahin sa bayan ay nangagsisikap na siya'y patayin:
47And he was teaching daily in the temple, but the chief priests and the scribes were seeking to destroy him — also the chiefs of the people —
48At di nila masumpungan kung ano ang kanilang magagawa; sapagka't natitigilan ang buong bayan sa pakikinig sa kaniya.
48and they were not finding what they shall do, for all the people were hanging on him, hearing him.