1Nang mga araw na yaon, nang magkaroong muli ng maraming tao, at wala silang mangakain, ay tinawag niya ang kaniyang mga alagad, at sinabi sa kanila,
1In those days the multitude being very great, and not having what they may eat, Jesus having called near his disciples, saith to them,
2Nahahabag ako sa karamihan, sapagka't tatlong araw nang sila'y nangatira sa akin, at walang mangakain:
2`I have compassion upon the multitude, because now three days they do continue with me, and they have not what they may eat;
3At kung sila'y pauwiin kong nangagugutom sa kanilang mga tahanan, ay magsisipanglupaypay sila sa daan; at nagsipanggaling sa malayo ang ilan sa kanila.
3and if I shall let them away fasting to their home, they will faint in the way, for certain of them are come from far.`
4At nagsisagot sa kaniya ang kaniyang mga alagad, Paanong mabubusog ninoman ang mga taong ito ng tinapay dito sa isang ilang na dako?
4And his disciples answered him, `Whence shall any one be able these here to feed with bread in a wilderness?`
5At kaniyang tinanong sila, Ilang tinapay mayroon kayo? At sinabi nila, Pito.
5And he was questioning them, `How many loaves have ye?` and they said, `Seven.`
6At iniutos niya sa karamihan na magsiupo sa lupa; at kinuha niya ang pitong tinapay, at pagkapagpasalamat, ay pinagputolputol niya, at ibinigay sa kaniyang mga alagad, upang ihain sa kanila; at inihain nila sa karamihan.
6And he commanded the multitude to sit down upon the ground, and having taken the seven loaves, having given thanks, he brake, and was giving to his disciples that they may set before [them]; and they did set before the multitude.
7At mayroon silang ilang maliliit na isda: at nang mapagpala ang mga ito, ay ipinagutos niya na ihain din naman ang mga ito sa kanila.
7And they had a few small fishes, and having blessed, he said to set them also before [them];
8At sila'y nagsikain, at nangabusog: at kanilang pinulot ang lumabis sa mga pinagputolputol, na pitong bakol na puno.
8and they did eat and were filled, and they took up that which was over of broken pieces — seven baskets;
9At sila'y may mga apat na libo: at pinayaon niya sila.
9and those eating were about four thousand. And he let them away,
10At pagdaka'y lumulan siya sa daong na kasama ang kaniyang mga alagad, at napasa mga sakop ng Dalmanuta.
10and immediately having entered into the boat with his disciples, he came to the parts of Dalmanutha,
11At nagsilabas ang mga Fariseo, at nangagpasimulang makipagtalo sa kaniya, na hinahanapan siya ng isang tandang mula sa langit, na tinutukso siya.
11and the Pharisees came forth, and began to dispute with him, seeking from him a sign from the heaven, tempting him;
12At nagbuntong-hininga siya ng malalim sa kaniyang espiritu, at nagsabi, Bakit humahanap ng tanda ang lahing ito? katotohanang sinasabi ko sa inyo, Walang tandang ibibigay sa lahing ito.
12and having sighed deeply in his spirit, he saith, `Why doth this generation seek after a sign? Verily I say to you, no sign shall be given to this generation.`
13At sila'y iniwan niya, at muling pagkalulan sa daong ay tumawid sa kabilang ibayo.
13And having left them, having entered again into the boat, he went away to the other side;
14At nangalimutan nilang magsipagdala ng tinapay; at wala sila kundi isang tinapay sa daong.
14and they forgot to take loaves, and except one loaf they had nothing with them in the boat,
15At ipinagbilin niya sa kanila, na nagsabi, Tingnan ninyo, mangagingat kayo sa lebadura ng mga Fariseo at sa lebadura ni Herodes.
15and he was charging them, saying, `Take heed, beware of the leaven of the Pharisees, and of the leaven of Herod,`
16At nangagkatuwiranan sila-sila rin, na nangagsasabi, Wala tayong tinapay.
16and they were reasoning with one another, saying — `Because we have no loaves.`
17At pagkahalata nito ni Jesus ay sinabi sa kanila, Bakit nangagbubulaybulay kayo, sapagka't wala kayong tinapay? hindi pa baga ninyo napaghahalata, ni napaguunawa man? nangagmatigas na baga ang inyong puso?
17And Jesus having known, saith to them, `Why do ye reason, because ye have no loaves? do ye not yet perceive, nor understand, yet have ye your heart hardened?
18Mayroon kayong mga mata, hindi baga kayo nangakakakita? at mayroon kayong mga tainga, hindi baga kayo nangakakarinig? at hindi baga ninyo nangaaalaala?
18Having eyes, do ye not see? and having ears, do ye not hear? and do ye not remember?
19Nang aking pagputolputulin ang limang tinapay sa limang libong lalake, ilang bakol na puno ng mga pinagputolputol ang inyong binuhat? Sinabi nila sa kaniya, Labingdalawa.
19When the five loaves I did brake to the five thousand, how many hand-baskets full of broken pieces took ye up?` they say to him, `Twelve.`
20At nang pagputolputulin ang pitong tinapay sa apat na libo, ilang bakol na puno ng mga pinagputolputol ang binuhat ninyo? At sinabi nila sa kaniya, Pito.
20`And when the seven to the four thousand, how many hand-baskets full of broken pieces took ye up?` and they said, `Seven.`
21At sinabi niya sa kanila, Hindi pa baga ninyo napaguunawa?
21And he said to them, `How do ye not understand?`
22At nagsidating sila sa Betsaida. At dinala nila sa kaniya ang isang lalaking bulag, at ipinamanhik sa kaniya na siya'y hipuin.
22And he cometh to Bethsaida, and they bring to him one blind, and call upon him that he may touch him,
23At hinawakan niya sa kamay ang lalaking bulag, at dinala niya sa labas ng nayon; at nang maluraan ang kaniyang mga mata, at maipatong ang kaniyang mga kamay sa kaniya, ay kaniyang tinanong siya, Nakakakita ka baga ng anoman?
23and having taken the hand of the blind man, he led him forth without the village, and having spit on his eyes, having put [his] hands on him, he was questioning him if he doth behold anything:
24At siya'y tumingala, at nagsabi, Nakakakita ako ng mga tao; sapagka't namamasdan ko silang tulad sa mga punong kahoy, na nagsisilakad.
24and he, having looked up, said, `I behold men, as I see trees, walking.`
25Saka ipinatong na muli sa kaniyang mga mata ang mga kamay niya; at siya'y tumitig, at gumaling, at nakita niyang maliwanag ang lahat ng mga bagay.
25Afterwards again he put [his] hands on his eyes, and made him look up, and he was restored, and discerned all things clearly,
26At pinauwi niya siya sa kaniyang tahanan, na sinasabi, Huwag kang pumasok kahit sa nayon.
26and he sent him away to his house, saying, `Neither to the village mayest thou go, nor tell [it] to any in the village.`
27At pumaroon si Jesus, at ang kaniyang mga alagad sa mga nayon ng Cesarea ni Filipo: at sa daan ay itinanong niya sa kaniyang mga alagad, na sinabi sa kanila, Ano baga ang sabi ng mga tao kung sino ako?
27And Jesus went forth, and his disciples, to the villages of Cesarea Philippi, and in the way he was questioning his disciples, saying to them, `Who do men say me to be?`
28At sinaysay nila sa kaniya, na sinasabi, Si Juan Bautista; at ang mga iba, si Elias; datapuwa't ang mga iba, Isa sa mga propeta.
28And they answered, `John the Baptist, and others Elijah, but others one of the prophets.`
29At tinanong niya sila, Datapuwa't ano ang sabi ninyo kung sino ako? Sumagot si Pedro at nagsabi sa kaniya, Ikaw ang Cristo.
29And he saith to them, `And ye — who do ye say me to be?` and Peter answering saith to him, `Thou art the Christ.`
30At ipinagbilin niya sa kanila na huwag sabihin kanino man ang tungkol sa kaniya.
30And he strictly charged them that they may tell no one about it,
31At siya'y nagpasimulang magturo sa kanila, na ang Anak ng tao ay kinakailangang magbata na maraming mga bagay, at itakuwil ng matatanda, at ng mga pangulong saserdote, at ng mga eskriba, at patayin, at pagkaraan ng tatlong araw ay muling magbangon.
31and began to teach them, that it behoveth the Son of Man to suffer many things, and to be rejected by the elders, and chief priests, and scribes, and to be killed, and after three days to rise again;
32At hayag na sinabi niya ang pananalitang ito. At isinama siya ni Pedro, at pinasimulang siya'y pagwikaan.
32and openly he was speaking the word. And Peter having taken him aside, began to rebuke him,
33Datapuwa't paglingap niya sa palibot, at pagtingin sa kaniyang mga alagad, ay pinagwikaan si Pedro, at sinabi, Lumagay ka sa likuran ko, Satanas; sapagka't hindi mo pinagiisip ang mga bagay na ukol sa Dios, kundi ang mga bagay na ukol sa mga tao.
33and he, having turned, and having looked on his disciples, rebuked Peter, saying, `Get behind me, Adversary, because thou dost not mind the things of God, but the things of men.`
34At pinalapit niya sa kaniya ang karamihan pati ng kaniyang mga alagad, at sa kanila'y sinabi, Kung ang sinomang tao ay ibig sumunod sa akin, ay tumanggi sa kaniyang sarili, at pasanin ang kaniyang krus, at sumunod sa akin.
34And having called near the multitude, with his disciples, he said to them, `Whoever doth will to come after me — let him disown himself, and take up his cross, and follow me;
35Sapagka't ang sinomang magibig iligtas ang kaniyang buhay ay mawawalan nito: at ang sinomang mawalan ng kaniyang buhay dahil sa akin at sa evangelio ay maililigtas yaon.
35for whoever may will to save his life shall lose it; and whoever may lose his life for my sake and for the good news` sake, he shall save it;
36Sapagka't ano ang mapapakinabang ng tao, na makamtan ang buong sanglibutan, at mapapahamak ang kaniyang buhay?
36for what shall it profit a man, if he may gain the whole world, and forfeit his life?
37Sapagka't anong ibibigay ng tao na katumbas sa kaniyang buhay?
37Or what shall a man give as an exchange for his life?
38Sapagka't ang sinomang magmakahiya sa akin at sa aking mga salita sa lahing ito na mapangalunya at makasalanan, ay ikahihiya rin naman siya ng Anak ng tao, pagparito niyang nasa kaluwalhatian ng kaniyang Ama na kasama ng mga banal na anghel.
38for whoever may be ashamed of me, and of my words, in this adulterous and sinful generation, the Son of Man also shall be ashamed of him, when he may come in the glory of his Father, with the holy messengers.`