1Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
1Doth not wisdom cry, And understanding put forth her voice?
2Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
2On the top of high places by the way, Where the paths meet, she standeth;
3Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
3Beside the gates, at the entry of the city, At the coming in at the doors, she crieth aloud:
4Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
4Unto you, O men, I call; And my voice is to the sons of men.
5Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
5O ye simple, understand prudence; And, ye fools, be of an understanding heart.
6Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
6Hear, for I will speak excellent things; And the opening of my lips shall be right things.
7Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
7For my mouth shall utter truth; And wickedness is an abomination to my lips.
8Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
8All the words of my mouth are in righteousness; There is nothing crooked or perverse in them.
9Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
9They are all plain to him that understandeth, And right to them that find knowledge.
10Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
10Receive my instruction, and not silver; And knowledge rather than choice gold.
11Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
11For wisdom is better than rubies; And all the things that may be desired are not to be compared unto it.
12Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
12I wisdom have made prudence my dwelling, And find out knowledge [and] discretion.
13Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
13The fear of Jehovah is to hate evil: Pride, and arrogancy, and the evil way, And the perverse mouth, do I hate.
14Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
14Counsel is mine, and sound knowledge: I am understanding; I have might.
15Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
15By me kings reign, And princes decree justice.
16Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
16By me princes rule, And nobles, [even] all the judges of the earth.
17Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
17I love them that love me; And those that seek me diligently shall find me.
18Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
18Riches and honor are with me; [Yea], durable wealth and righteousness.
19Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
19My fruit is better than gold, yea, than fine gold; And my revenue than choice silver.
20Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
20I walk in the way of righteousness, In the midst of the paths of justice;
21Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
21That I may cause those that love me to inherit substance, And that I may fill their treasuries.
22Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
22Jehovah possessed me in the beginning of his way, Before his works of old.
23Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
23I was set up from everlasting, from the beginning, Before the earth was.
24Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
24When there were no depths, I was brought forth, When there were no fountains abounding with water.
25Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
25Before the mountains were settled, Before the hills was I brought forth;
26Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
26While as yet he had not made the earth, nor the fields, Nor the beginning of the dust of the world.
27Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
27When he established the heavens, I was there: When he set a circle upon the face of the deep,
28Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
28When he made firm the skies above, When the fountains of the deep became strong,
29Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
29When he gave to the sea its bound, That the waters should not transgress his commandment, When he marked out the foundations of the earth;
30Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
30Then I was by him, [as] a master workman; And I was daily [his] delight, Rejoicing always before him,
31Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
31Rejoicing in his habitable earth; And my delight was with the sons of men.
32Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
32Now therefore, [my] sons, hearken unto me; For blessed are they that keep my ways.
33Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
33Hear instruction, and be wise, And refuse it not.
34Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
34Blessed is the man that heareth me, Watching daily at my gates, Waiting at the posts of my doors.
35Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
35For whoso findeth me findeth life, And shall obtain favor of Jehovah.
36Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
36But he that sinneth against me wrongeth his own soul: All they that hate me love death.