¹Yamang marami ang nagpilit mag-ayos ng isang kasaysayan noong mga bagay na naganap sa gitna natin,

¹Forasmuch as many have undertaken to draw up a relation concerning the matters fully believed among us,

²Alinsunod sa ipinatalos sa atin nilang buhat sa pasimula ay mga saksing nangakakakita at mga ministro ng salita,

²as those who from the beginning were eye-witnesses of and attendants on the Word have delivered them to us,

³Ay minagaling ko naman, pagkasiyasat na lubos ng pangyayari ng lahat ng mga bagay mula nang una, na isulat sa iyong sunodsunod, kagalanggalang na Teofilo;

³it has seemed good to *me* also, accurately acquainted from the origin with all things, to write to thee with method, most excellent Theophilus,

⁴Upang mapagkilala mo ang katunayan tungkol sa mga bagay na itinuro sa iyo.

⁴that thou mightest know the certainty of those things in which thou hast been instructed.

⁵Nagkaroon nang mga araw ni Herodes, hari sa Judea, ng isang saserdoteng ang ngala'y Zacarias, sa pulutong ni Abias: at ang naging asawa niya ay isa sa mga anak na babae ni Aaron, at ang kaniyang ngala'y Elisabet.

⁵There was in the days of Herod, the king of Judaea, a certain priest, by name Zacharias, of the course of Abia, and his wife of the daughters of Aaron, and her name Elizabeth.

⁶At sila'y kapuwa matuwid sa harap ng Dios, na nagsisilakad na walang kapintasan sa lahat ng mga utos at mga palatuntunan ng Panginoon.

⁶And they were both just before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.

⁷At wala silang anak, sapagka't baog si Elisabet, at sila'y kapuwa may pataw ng maraming taon.

⁷And they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both advanced in years.

⁸Nangyari nga, na samantalang ginaganap niya ang pagkasaserdote sa harapan ng Dios ayon sa kapanahunan ng kaniyang pulutong,

⁸And it came to pass, as he fulfilled his priestly service before God in the order of his course,

⁹Alinsunod sa kaugalian ng tungkuling pagkasaserdote, ay naging palad niya ang pumasok sa templo ng Panginoon at magsunog ng kamangyan.

⁹it fell to him by lot, according to the custom of the priesthood, to enter into the temple of the Lord to burn incense.

¹⁰At ang buong karamihan ng mga tao ay nagsisipanalangin sa labas sa oras ng kamangyan.

¹⁰And all the multitude of the people were praying without at the hour of incense.

¹¹At napakita sa kaniya ang isang anghel ng Panginoon, na nakatayo sa dakong kanan ng dambana ng kamangyan.

¹¹And an angel of [the] Lord appeared to him, standing on the right of the altar of incense.

¹²At nagulumihanan si Zacarias, pagkakita niya sa kaniya, at dinatnan siya ng takot.

¹²And Zacharias was troubled, seeing [him], and fear fell upon him.

¹³Datapuwa't sinabi sa kaniya ng anghel, Huwag kang matakot, Zacarias: sapagka't dininig ang daing mo, at ang asawa mong si Elisabet ay manganganak sa iyo ng isang anak na lalake, at tatawagin mong Juan ang kaniyang pangalan.

¹³But the angel said to him, Fear not, Zacharias, because thy supplication has been heard, and thy wife Elizabeth shall bear thee a son, and thou shalt call his name John.

¹⁴At magkakaroon ka ng ligaya at galak; at marami ang maliligaya sa pagkapanganak sa kaniya.

¹⁴And he shall be to thee joy and rejoicing, and many shall rejoice at his birth.

¹⁵Sapagka't siya'y magiging dakila sa paningin ng Panginoon, at siya'y hindi iinom ng alak ni matapang na inumin; at siya'y mapupuspos ng Espiritu Santo, mula pa sa tiyan ng kaniyang ina.

¹⁵For he shall be great before [the] Lord, and he shall drink no wine nor strong drink; and he shall be filled with [the] Holy Spirit, even from his mother's womb.

¹⁶At marami sa mga anak ni Israel, ay papagbabaliking-loob niya sa Panginoon na kanilang Dios.

¹⁶And many of the sons of Israel shall he turn to [the] Lord their God.

¹⁷At siya'y lalakad sa unahan ng kaniyang mukha na may espiritu at kapangyarihan ni Elias, upang papagbaliking-loob ang mga puso ng mga ama sa mga anak, at ang mga suwail ay magsilakad sa karunungan ng mga matuwid, upang ipaglaan ang Panginoon ng isang bayang nahahanda.

¹⁷And *he* shall go before him in [the] spirit and power of Elias, to turn hearts of fathers to children, and disobedient ones to [the] thoughts of just [men], to make ready for [the] Lord a prepared people.

¹⁸At sinabi ni Zacarias sa anghel, Sa ano malalaman ko ito? sapagka't ako'y matanda na, at ang aking asawa ay may pataw ng maraming taon.

¹⁸And Zacharias said to the angel, How shall I know this, for *I* am an old man, and my wife advanced in years?

¹⁹At pagsagot ng anghel ay sinabi sa kaniya, Ako'y si Gabriel, na nananayo sa harapan ng Dios; at ako'y sinugo upang makipagusap sa iyo, at magdala sa iyo nitong mabubuting balita.

¹⁹And the angel answering, said to him, *I* am Gabriel, who stand before God, and I have been sent to speak to thee, and to bring these glad tidings to thee;

²⁰At narito, mapipipi ka at hindi ka makapangungusap, hanggang sa araw na mangyari ang mga bagay na ito, sapagka't hindi ka sumampalataya sa aking mga salita, na magaganap sa kanilang kapanahunan.

²⁰and behold, thou shalt be silent and not able to speak, till the day in which these things shall take place, because thou hast not believed my words, the which shall be fulfilled in their time.

²¹At hinihintay ng bayan si Zacarias, at nanganggigilalas sila sa kaniyang pagluluwat sa loob ng templo.

²¹And the people were awaiting Zacharias, and they wondered at his delaying in the temple.

²²At nang lumabas siya, ay hindi siya makapagsalita sa kanila: at hininagap nila na siya'y nakakita ng isang pangitain sa templo: at siya'y nagpatuloy ng pakikipagusap sa kanila, sa pamamagitan ng mga hudyat, at nanatiling pipi.

²²But when he came out he could not speak to them, and they recognised that he had seen a vision in the temple. And he was making signs to them, and continued dumb.

²³At nangyari, na nang maganap na ang mga araw ng kaniyang paglilingkod, siya'y umuwi sa kaniyang bahay.

²³And it came to pass, when the days of his service were completed, he departed to his house.

²⁴At pagkatapos ng mga araw na ito ay naglihi ang kaniyang asawang si Elisabet; at siya'y lumigpit ng limang buwan, na nagsasabi,

²⁴Now after these days, Elizabeth his wife conceived, and hid herself five months, saying,

²⁵Ganito ang ginawa ng Panginoon sa akin sa mga araw nang ako'y tingnan niya, upang alisin ang aking pagkaduwahagi sa gitna ng mga tao.

²⁵Thus has [the] Lord done to me in [these] days in which he looked upon [me] to take away my reproach among men.

²⁶Nang ikaanim na buwan nga'y sinugo ng Dios ang anghel Gabriel sa isang bayan ng Galilea, ngala'y Nazaret,

²⁶But in the sixth month, the angel Gabriel was sent of God to a city of Galilee, of which [the] name [was] Nazareth,

²⁷Sa isang dalagang magaasawa sa isang lalake, na ang kaniyang ngala'y Jose, sa angkan ni David; at Maria ang pangalan ng dalaga.

²⁷to a virgin betrothed to a man whose name [was] Joseph, of the house of David; and the virgin's name [was] Mary.

²⁸At pumasok siya sa kinaroroonan niya, at sinabi, Magalak ka, ikaw na totoong pinakamamahal, ang Panginoon ay sumasa iyo.

²⁸And the angel came in to her, and said, Hail, [thou] favoured one! the Lord [is] with thee: [blessed art *thou* amongst women].

²⁹Datapuwa't siya'y totoong nagulumihanan sa sabing ito, at iniisip sa kaniyang sarili kung anong bati kaya ito.

²⁹But she, [seeing] [the angel], was troubled at his word, and reasoned in her mind what this salutation might be.

³⁰At sinabi sa kaniya ng anghel, Huwag kang matakot, Maria: sapagka't nakasumpong ka ng biyaya sa Dios.

³⁰And the angel said to her, Fear not, Mary, for thou hast found favour with God;

³¹At narito, maglilihi ka sa iyong tiyan, at manganganak ka ng isang lalake, at tatawagin mo ang kaniyang pangalang JESUS.

³¹and behold, thou shalt conceive in the womb and bear a son, and thou shalt call his name Jesus.

³²Siya'y magiging dakila, at tatawaging Anak ng Kataastaasan: at sa kaniya'y ibibigay ng Panginoong Dios ang luklukan ni David na kaniyang ama:

³²*He* shall be great, and shall be called Son of [the] Highest; and [the] Lord God shall give him the throne of David his father;

³³At siya'y maghahari sa angkan ni Jacob magpakailan man; at hindi magkakawakas ang kaniyang kaharian.

³³and he shall reign over the house of Jacob for the ages, and of his kingdom there shall not be an end.

³⁴At sinabi ni Maria sa anghel, Paanong mangyayari ito, sa ako'y hindi nakakakilala ng lalake?

³⁴But Mary said to the angel, How shall this be, since I know not a man?

³⁵At sumagot ang anghel, at sinabi sa kaniya, Bababa sa iyo ang Espiritu Santo, at lililiman ka ng kapangyarihan ng Kataastaasan: kaya naman ang banal na bagay na ipanganganak ay tatawaging Anak ng Dios.

³⁵And the angel answering said to her, [The] Holy Spirit shall come upon thee, and power of [the] Highest overshadow thee, wherefore the holy thing also which shall be born shall be called Son of God.

³⁶At narito, si Elisabet na iyong kamaganak, ay naglihi rin naman ng isang anak na lalake sa kaniyang katandaan; at ito ang ikaanim na buwan niya, na dati'y tinatawag na baog.

³⁶And behold, Elizabeth, thy kinswoman, she also has conceived a son in her old age, and this is the sixth month to her that was called barren:

³⁷Sapagka't walang salitang mula sa Dios na di may kapangyarihan.

³⁷for nothing shall be impossible with God.

³⁸At sinabi ni Maria, Narito, ang alipin ng Panginoon; mangyari sa akin ang ayon sa iyong salita. At iniwan siya ng anghel.

³⁸And Mary said, Behold the bondmaid of [the] Lord; be it to me according to thy word. And the angel departed from her.

³⁹At nang mga araw na ito'y nagtindig si Maria, at nagmadaling napasa lupaing maburol, sa isang bayan ng Juda;

³⁹And Mary, rising up in those days, went into the hill country with haste, to a city of Judah,

⁴⁰At pumasok sa bahay ni Zacarias at bumati kay Elisabet.

⁴⁰and entered into the house of Zacharias, and saluted Elizabeth.

⁴¹At nangyari, pagkarinig ni Elisabet ng bati ni Maria, ay lumukso ang sanggol sa kaniyang tiyan; at napuspos si Elisabet ng Espiritu Santo;

⁴¹And it came to pass, as Elizabeth heard the salutation of Mary, the babe leaped in her womb; and Elizabeth was filled with [the] Holy Spirit,

⁴²At sumigaw siya ng malakas na tinig, at sinabi, Pinagpala ka sa mga babae, at pinagpala ang bunga ng iyong tiyan.

⁴²and cried out with a loud voice and said, Blessed [art] *thou* amongst women, and blessed the fruit of thy womb.

⁴³At ano't nangyari sa akin, na ang ina ng aking Panginoon ay pumarito sa akin?

⁴³And whence [is] this to me, that the mother of my Lord should come to me?

⁴⁴Sapagka't ganito, pagdating sa aking mga pakinig ng tinig ng iyong bati, lumukso sa tuwa ang sanggol sa aking tiyan.

⁴⁴For behold, as the voice of thy salutation sounded in my ears, the babe leaped with joy in my womb.

⁴⁵At mapalad ang babaing sumampalataya; sapagka't matutupad ang mga bagay na sa kaniya'y sinabi ng Panginoon.

⁴⁵And blessed [is] she that has believed, for there shall be a fulfilment of the things spoken to her from [the] Lord.

⁴⁶At sinabi ni Maria, Dinadakila ng aking kaluluwa ang Panginoon,

⁴⁶And Mary said, My soul magnifies the Lord,

⁴⁷At nagalak ang aking espiritu sa Dios na aking Tagapagligtas.

⁴⁷and my spirit has rejoiced in God my Saviour.

⁴⁸Sapagka't nilingap niya ang kababaan ng kaniyang alipin. Sapagka't, narito, mula ngayon ay tatawagin akong mapalad ng lahat ng maghahalihaliling lahi.

⁴⁸For he has looked upon the low estate of his bondmaid; for behold, from henceforth all generations shall call me blessed.

⁴⁹Sapagka't ginawan ako ng Makapangyarihan ng mga dakilang bagay; At banal ang kaniyang pangalan.

⁴⁹For the Mighty One has done to me great things, and holy [is] his name;

⁵⁰At ang kaniyang awa ay sa mga lahi't lahi. Sa nangatatakot sa kaniya.

⁵⁰and his mercy [is] to generations and generations to them that fear him.

⁵¹Siya'y nagpakita ng lakas ng kaniyang bisig; Isinambulat niya ang mga palalo sa paggunamgunam ng kanilang puso.

⁵¹He has wrought strength with his arm; he has scattered haughty [ones] in the thought of their heart.

⁵²Ibinaba niya ang mga prinsipe sa mga luklukan nila, At itinaas ang mga may mababang kalagayan.

⁵²He has put down rulers from thrones, and exalted the lowly.

⁵³Binusog niya ang nangagugutom ng mabubuting bagay; At pinaalis niya ang mayayaman, na walang anoman.

⁵³He has filled the hungry with good things, and sent away the rich empty.

⁵⁴Tumulong siya sa Israel na kaniyang alipin, Upang maalaala niya ang awa

⁵⁴He has helped Israel his servant, in order to remember mercy,

⁵⁵(Gaya ng sinabi niya sa ating mga magulang) Kay Abraham at sa kaniyang binhi magpakailan man.

⁵⁵(as he spoke to our fathers,) to Abraham and to his seed for ever.

⁵⁶At si Maria ay natirang kasama niya na may tatlong buwan, at umuwi sa kaniyang bahay.

⁵⁶And Mary abode with her about three months, and returned to her house.

⁵⁷Naganap nga kay Elisabet ang panahon ng panganganak; at siya'y nanganak ng isang lalake.

⁵⁷But the time was fulfilled for Elizabeth that she should bring forth, and she gave birth to a son.

⁵⁸At nabalitaan ng kaniyang mga kapitbahay at mga kamaganak, na dinakila ng Panginoon ang kaniyang awa sa kaniya; at sila'y nangakigalak sa kaniya.

⁵⁸And her neighbours and kinsfolk heard that [the] Lord had magnified his mercy with her, and they rejoiced with her.

⁵⁹At nangyari, na nang ikawalong araw ay nagsiparoon sila upang tuliin ang sanggol; at siya'y tatawagin sana nila na Zacarias, ayon sa pangalan ng kaniyang ama.

⁵⁹And it came to pass on the eighth day they came to circumcise the child, and they called it after the name of his father, Zacharias.

⁶⁰At sumagot ang kaniyang ina at nagsabi, Hindi gayon; kundi ang itatawag sa kaniya'y Juan.

⁶⁰And his mother answering said, No; but he shall be called John.

⁶¹At sinabi nila sa kaniya, Wala sa iyong kamaganak na tinatawag sa pangalang ito.

⁶¹And they said to her, There is no one among thy kinsfolk who is called by this name.

⁶²At hinudyatan nila ang kaniyang ama, kung ano ang ibig niyang itawag.

⁶²And they made signs to his father as to what he might wish it to be called.

⁶³At humingi siya ng isang sulatan at sumulat, na sinasabi, Ang kaniyang pangalan ay Juan. At nagsipanggilalas silang lahat.

⁶³And having asked for a writing-table, he wrote saying, John is his name. And they all wondered.

⁶⁴At pagdaka'y nabuka ang kaniyang bibig, at ang kaniyang dila'y nakalag, at siya'y nagsalita, na pinupuri ang Dios.

⁶⁴And his mouth was opened immediately, and his tongue, and he spake, blessing God.

⁶⁵At sinidlan ng takot ang lahat ng nagsisipanahan sa palibot nila; at nabansag ang lahat ng mga bagay na ito sa lahat ng lupaing maburol ng Judea.

⁶⁵And fear came upon all who dwelt round about them; and in the whole hill-country of Judaea all these things were the subject of conversation.

⁶⁶At lahat ng mga nangakarinig nito ay pawang iningatan sa kanilang puso, na sinasabi, Magiging ano nga kaya ang batang ito? Sapagka't ang kamay ng Panginoon ay sumasa kaniya.

⁶⁶And all who heard them laid them up in their heart, saying, What then will this child be? And [the] Lord's hand was with him.

⁶⁷At si Zacarias na kaniyang ama ay napuspos ng Espiritu Santo, at nanghula, na nagsasabi,

⁶⁷And Zacharias his father was filled with [the] Holy Spirit, and prophesied, saying,

⁶⁸Purihin ang Panginoon, ang Dios ng Israel; Sapagka't kaniyang dinalaw at tinubos ang kaniyang bayan,

⁶⁸Blessed be [the] Lord the God of Israel, because he has visited and wrought redemption for his people,

⁶⁹At nagtaas sa atin ng isang sungay ng kaligtasan Sa bahay ni David na kaniyang alipin

⁶⁹and raised up a horn of deliverance for us in the house of David his servant;

⁷⁰(Gaya ng sinabi niya sa pamamagitan ng kaniyang mga banal na propeta na nagsilitaw buhat nang unang panahon),

⁷⁰as he spoke by [the] mouth of his holy prophets, who have been since the world began;

⁷¹Kaligtasang mula sa ating mga kaaway, at sa kamay ng lahat ng nangapopoot sa atin;

⁷¹deliverance from our enemies and out of the hand of all who hate us;

⁷²Upang magkaawang-gawa sa ating mga magulang, At alalahanin ang kaniyang banal na tipan;

⁷²to fulfil mercy with our fathers and remember his holy covenant,

⁷³Ang sumpa na isinumpa niya kay Abraham na ating ama,

⁷³[the] oath which he swore to Abraham our father,

⁷⁴Na ipagkaloob sa atin na yamang nangaligtas sa kamay ng ating mga kaaway, Ay paglingkuran natin siya ng walang takot,

⁷⁴to give us, that, saved out of the hand of our enemies, we should serve him without fear

⁷⁵Sa kabanalan at katuwiran sa harapan niya, lahat ng ating mga araw.

⁷⁵in piety and righteousness before him all our days.

⁷⁶Oo at ikaw, sanggol, tatawagin kang propeta ng kataastaasan; Sapagka't magpapauna ka sa unahan ng mukha ng Panginoon, upang ihanda ang kaniyang mga daan;

⁷⁶And *thou*, child, shalt be called [the] prophet of [the] Highest; for thou shalt go before the face of [the] Lord to make ready his ways;

⁷⁷Upang maipakilala ang kaligtasan sa kaniyang bayan, Sa pagkapatawad ng kanilang mga kasalanan,

⁷⁷to give knowledge of deliverance to his people by [the] remission of their sins

⁷⁸Dahil sa magiliw na habag ng aming Dios, Ang pagbubukang liwayway buhat sa kaitaasan ay dadalaw sa atin,

⁷⁸on account of [the] bowels of mercy of our God; wherein [the] dayspring from on high has visited us,

⁷⁹Upang liwanagan ang nangakalugmok sa kadiliman at sa lilim ng kamatayan; Upang itumpak ang ating mga paa sa daan ng kapayapaan.

⁷⁹to shine upon them who were sitting in darkness and in [the] shadow of death, to guide our feet into [the] way of peace.

⁸⁰At lumaki ang sanggol, at lumakas sa espiritu, at nasa mga ilang hanggang sa araw ng kaniyang pagpapakita sa Israel.

⁸⁰-- And the child grew and was strengthened in spirit; and he was in the deserts until the day of his shewing to Israel.