1At siya'y pumasok at nagdaan sa Jerico.
1And he entered and passed through Jericho.
2At narito, isang lalake na tinatawag sa pangalang Zaqueo; at siya'y isang puno ng mga maniningil ng buwis, at siya'y mayaman.
2And behold, [there was] a man by name called Zacchaeus, and he was chief tax-gatherer, and he was rich.
3At pinagpipilitan niyang makita si Jesus kung sino kaya siya; at hindi mangyari, dahil sa maraming tao, sapagka't siya'y pandak.
3And he sought to see Jesus who he was: and he could not for the crowd, because he was little in stature.
4At tumakbo siya sa unahan, at umakyat sa isang punong kahoy na sikomoro upang makita siya: sapagka't siya'y magdaraan sa daang yaon.
4And running on before, he got up into a sycamore that he might see him, for he was going to pass that [way].
5At nang dumating si Jesus sa dakong yaon, ay siya'y tumingala, at sinabi sa kaniya, Zaqueo, magmadali ka, at bumaba ka; sapagka't ngayo'y kinakailangang ako'y tumuloy sa bahay mo.
5And when he came up to the place, Jesus looked up and saw him, and said to him, Zacchaeus, make haste and come down, for to-day I must remain in thy house.
6At siya'y nagmadali, at bumaba, at tinanggap siyang may tuwa.
6And he made haste and came down, and received him with joy.
7At nang makita nila ito, ay nangagbulongbulungan silang lahat, na nangagsasabi, Siya'y pumasok na nanunuluyan sa isang taong makasalanan.
7And all murmured when they saw [it], saying, He has turned in to lodge with a sinful man.
8At si Zaqueo ay nagtindig, at sinabi sa Panginoon, Narito, Panginoon, ang kalahati ng aking mga pag-aari ay ibinibigay ko sa mga dukha; at kung sakali't nakasingil akong may daya sa kanino mang tao, ay isinasauli ko ng makaapat.
8But Zacchaeus stood and said to the Lord, Behold, Lord, the half of my goods I give to the poor, and if I have taken anything from any man by false accusation, I return [him] fourfold.
9At sinabi sa kaniya ni Jesus, Dumating sa bahay na ito ngayon ang pagkaligtas, sapagka't siya'y anak din naman ni Abraham.
9And Jesus said to him, To-day salvation is come to this house, inasmuch as he also is a son of Abraham;
10Sapagka't ang Anak ng tao ay naparito upang hanapin at iligtas ang nawala.
10for the Son of man has come to seek and to save that which is lost.
11At samantalang pinakikinggan nila ang mga bagay na ito, ay dinugtungan niya at sinalita ang isang talinghaga, sapagka't siya'y malapit na sa Jerusalem, at sapagka't kanilang inakala na pagdaka'y mahahayag ang kaharian ng Dios.
11But as they were listening to these things, he added and spake a parable, because he was near to Jerusalem and they thought that the kingdom of God was about to be immediately manifested.
12Sinabi nga niya, Isang mahal na tao ay naparoon sa isang malayong lupain, upang tumanggap ng isang kaharian na ukol sa kaniyang sarili, at magbalik.
12He said therefore, A certain high-born man went to a distant country to receive for himself a kingdom and return.
13At tinawag niya ang sangpu sa kaniyang mga alipin at binigyan sila ng sangpung mina, at sinabi sa kanila, Ipangalakal ninyo ito hanggang sa ako'y dumating.
13And having called his own ten bondmen, he gave to them ten minas, and said to them, Trade while I am coming.
14Datapuwa't kinapopootan siya ng kaniyang mga mamamayan, at ipinahabol siya sa isang sugo, na nagsasabi, Ayaw kami na ang taong ito'y maghari pa sa amin.
14But his citizens hated him, and sent an embassy after him, saying, We will not that this [man] should reign over us.
15At nangyari, na nang siya'y muling magbalik, nang matanggap na ang kaharian, ay ipinatawag niya sa kaniyang harapan ang mga aliping yaon, na binigyan niya ng salapi, upang maalaman niya kung gaano ang kanilang tinubo sa pangangalakal.
15And it came to pass on his arrival back again, having received the kingdom, that he desired these bondmen to whom he gave the money to be called to him, in order that he might know what every one had gained by trading.
16At dumating sa harapan niya ang una, na nagsasabi, Panginoon, nagtubo ang iyong mina ng sangpung mina pa.
16And the first came up, saying, [My] Lord, thy mina has produced ten minas.
17At sinabi niya sa kaniya, Mabuting gawa, ikaw na mabuting alipin: sapagka't nagtapat ka sa kakaunti, magkaroon ka ng kapamahalaan sa sangpung bayan.
17And he said to him, Well [done], thou good bondman; because thou hast been faithful in that which is least, be thou in authority over ten cities.
18At dumating ang ikalawa, na nagsasabi, Panginoon, nagtubo ang iyong mina ng limang mina.
18And the second came, saying, [My] Lord, thy mina has made five minas.
19At sinabi niya sa kaniya, Magkaroon ka naman ng kapamahalaan sa limang bayan.
19And he said also to this one, And *thou*, be over five cities.
20At dumating ang iba pa, na nagsasabi, Panginoon, narito ang iyong mina, na aking itinago sa isang panyo:
20And another came, saying, [My] Lord, lo, [there is] thy mina, which I have kept laid up in a towel.
21Dahil sa ako'y natakot sa iyo, sapagka't ikaw ay taong mabagsik kinukuha mo ang hindi mo inilagay, at ginagapas mo ang hindi mo inihasik.
21For I feared thee because thou art a harsh man: thou takest up what thou hast not laid down, and thou reapest what thou hast not sowed.
22Sinabi niya sa kaniya, Sa sariling bibig mo kita hinahatulan ikaw na masamang alipin. Nalalaman mo na ako'y taong mabagsik, na kumukuha ng hindi ko inilagay, at gumagapas ng hindi ko inihasik;
22He says to him, Out of thy mouth will I judge thee, wicked bondman: thou knewest that *I* am a harsh man, taking up what I have not laid down and reaping what I have not sowed.
23Kung gayon, bakit hindi mo inilagay ang salapi ko sa bangko, at nang sa aking pagbalik ay mahingi ko yaon pati ng tinubo?
23And why didst thou not give my money to [the] bank; and *I* should have received it, at my coming, with interest?
24At sinabi niya sa mga nahaharap, Alisin ninyo sa kaniya ang mina, at ibigay ninyo sa may sangpung mina.
24And he said to those that stood by, Take from him the mina and give [it] to him who has the ten minas.
25At sinabi nila sa kaniya, Panginoon, siya'y mayroong sangpung mina.
25And they said to him, Lord, he has ten minas.
26Sinasabi ko sa inyo, na bibigyan ang bawa't mayroon; datapuwa't ang wala, pati ng nasa kaniya ay aalisin sa kaniya.
26For I say unto you, that to every one that has shall be given; but from him that has not, that even which he has shall be taken from him.
27Datapuwa't itong aking mga kaaway, na ayaw na ako'y maghari sa kanila, ay dalhin ninyo rito, at patayin ninyo sila sa harapan ko.
27Moreover those mine enemies, who would not [have] me to reign over them, bring them here and slay [them] before me.
28At nang masabi niyang gayon, ay nagpatuloy siya sa unahan, na umahon sa Jerusalem.
28And having said these things, he went on before, going up to Jerusalem.
29At nangyari, na nang siya'y malapit na sa Betfage at Betania, sa bundok na tinatawag na Olivo, ay sinugo niya ang dalawa sa kaniyang mga alagad,
29And it came to pass as he drew near to Bethphage and Bethany at the mountain called [the mount] of Olives, he sent two of his disciples,
30Na sinasabi, Magsiyaon kayo sa inyong lakad sa katapat na nayon; sa pagpasok ninyo roon, ay masusumpungan ninyo ang isang nakatali na batang asno, na hindi pa nasasakyan ng sinomang tao: kalagin ninyo siya, at dalhin ninyo siya rito.
30saying, Go into the village over against [you], in which ye will find, on entering it, a colt tied up, on which no [child] of man ever sat at any time: loose it and lead it [here].
31At kung may sinomang tumanong sa inyo, Bakit ninyo kinakalag iyan? ganito ang inyong sasabihin, Kinakailangan siya ng Panginoon.
31And if any one ask you, Why do ye loose [it]? thus shall ye say to him, Because the Lord has need of it.
32At nagsiparoon ang mga sugo at nasumpungan ng ayon sa sinabi niya sa kanila.
32And they that were sent, having gone their way, found as he had said to them.
33At nang kinakalag nila ang batang asno, ay sinabi sa kanila ng mga mayari niyaon, Bakit kinakalag ninyo ang batang asno?
33And as they were loosing the colt, its masters said to them, Why loose ye the colt?
34At sinabi nila, Kinakailangan siya ng Panginoon.
34And they said, Because the Lord has need of it.
35At dinala nila siya kay Jesus: at inilagay nila ang kanilang mga damit sa ibabaw ng batang asno, at isinakay nila si Jesus sa ibabaw noon.
35And they led it to Jesus; and having cast their own garments on the colt, they put Jesus on [it].
36At samantalang siya'y lumalakad, ay inilalatag nila ang kanilang mga damit sa daan.
36And as he went, they strewed their clothes in the way.
37At nang nalalapit siya sa libis ng bundok ng mga Olivo, ang buong karamihan ng mga alagad ay nangagpasimulang mangagkatuwa at mangagpuri sa Dios ng malakas na tinig dahil sa lahat ng mga gawang makapangyarihan na kanilang mangakita.
37And as he drew near, already at the descent of the mount of Olives, all the multitude of the disciples began, rejoicing, to praise God with a loud voice for all the works of power which they had seen,
38Na sinasabi, Mapalad ang Hari na pumaparito sa pangalan ng Panginoon: kapayapaan sa langit, at kaluwalhatian sa kataastaasan.
38saying, Blessed the King that comes in the name of [the] Lord: peace in heaven, and glory in the highest.
39At ilan sa mga Fariseo na mula sa karamihan ay nangagsabi sa kaniya, Guro, sawayin mo ang iyong mga alagad.
39And some of the Pharisees from the crowd said to him, Teacher, rebuke thy disciples.
40At sumagot siya at nagsabi, Sinasabi ko sa inyo na kung hindi mangagsiimik ang mga ito, ang mga bato'y sisigaw.
40And he answering said to them, I say unto you, If these shall be silent, the stones will cry out.
41At nang malapit na siya, nakita niya ang bayan, at ito'y kaniyang tinangisan,
41And as he drew near, seeing the city, he wept over it,
42Na sinasabi, Kung sa araw na ito ay nakilala mo sana, sa iyong sarili, ang mga bagay na nauukol sa iyong kapayapaan! datapuwa't ngayo'y pawang nangatatago sa iyong mga mata.
42saying, If thou hadst known, even thou, even at least in this thy day, the things that are for thy peace: but now they are hid from thine eyes;
43Sapagka't darating sa iyo ang mga araw, na babakuran ka ng kuta ng mga kaaway mo, at kukubkubin ka, at gigipitin ka sa magkabikabila,
43for days shall come upon thee, that thine enemies shall make a palisaded mound about thee, and shall close thee around, and keep thee in on every side,
44At ilulugso ka sa lupa, at ang mga anak mo na nasa loob mo; at sa iyo'y hindi sila magiiwan ng bato sa ibabaw ng kapuwa bato; sapagka't hindi mo nakilala ang panahon ng sa iyo'y pagdalaw.
44and shall lay thee even with the ground, and thy children in thee; and shall not leave in thee a stone upon a stone: because thou knewest not the season of thy visitation.
45At pumasok siya sa templo, at pinasimulang itaboy sa labas ang mga nangagbibili,
45And entering into the temple, he began to cast out those that sold and bought in it,
46Na sinasabi sa kanila, Nasusulat nga, At ang aking bahay ay magiging bahay-panalanginan: datapuwa't ginawa ninyong yungib ng mga tulisan.
46saying to them, It is written, My house is a house of prayer, but *ye* have made it a den of robbers.
47At nagtuturo siya arawaraw sa templo. Datapuwa't ang mga pangulong saserdote, at ang mga eskriba, at ang mga taong pangunahin sa bayan ay nangagsisikap na siya'y patayin:
47And he was teaching day by day in the temple: and the chief priests and the scribes and the chief of the people sought to destroy him,
48At di nila masumpungan kung ano ang kanilang magagawa; sapagka't natitigilan ang buong bayan sa pakikinig sa kaniya.
48and did not find what they could do, for all the people hung on him to hear.