1At pagkatapos ng mga bagay na ito ay naglakad si Jesus sa Galilea: sapagka't ayaw siyang maglakad sa Judea, dahil sa pinagsisikapan ng mga Judio na siya'y patayin.
1Setelah itu Yesus pergi ke mana-mana di Galilea. Ia tidak mau ke daerah Yudea sebab para penguasa Yahudi di sana bermaksud membunuh Dia.
2Malapit na nga ang pista ng mga Judio, ang pista ng mga tabernakulo.
2Pada waktu itu sudah dekat Hari Raya Pondok Daun.
3Sinabi nga sa kaniya ng kaniyang mga kapatid, Umalis ka rito, at pumaroon ka sa Judea, upang makita naman ng iyong mga alagad ang mga gawang iyong ginagawa.
3Maka saudara-saudara Yesus berkata kepada-Nya, "Tinggalkanlah tempat ini dan pergilah ke Yudea, supaya pengikut-pengikut-Mu dapat melihat juga pekerjaan-Mu.
4Sapagka't walang taong gumagawa ng anomang bagay sa lihim, at nagsisikap ihayag ang kaniyang sarili. Kung ginagawa mo ang mga bagay na ito ay pakilala ka sa sanglibutan.
4Tak ada orang yang akan menyembunyikan apa yang ia lakukan, kalau ia ingin menjadi terkenal. Kalau Engkau melakukan hal-hal seperti itu, seluruh dunia harus tahu!"
5Sapagka't kahit ang kaniyang mga kapatid man ay hindi nagsisisampalataya sa kaniya.
5(Sebab saudara-saudara-Nya sendiri juga tidak percaya kepada-Nya.)
6Sinabi nga sa kanila ni Jesus, Hindi pa dumarating ang aking panahon; datapuwa't ang inyong panahon ay laging nahahanda.
6"Belum waktunya buat Aku," kata Yesus kepada mereka, "tetapi untuk kalian, setiap waktu bisa.
7Hindi mangyayaring kayo'y kapootan ng sanglibutan; nguni't ako'y kinapopootan, sapagka't siya'y aking pinatototohanang masasama ang kaniyang mga gawa.
7Dunia ini tidak mungkin membenci kalian. Tetapi Aku memang dibenci oleh dunia, sebab Aku selalu mengatakan kepada dunia bahwa perbuatannya jahat.
8Mangagsiahon kayo sa pista: ako'y hindi aahon sa pistang ito; sapagka't hindi pa nagaganap ang aking panahon.
8Pergilah kalian sendiri ke perayaan itu. Aku tidak pergi sebab belum waktunya buat Aku."
9At nang masabi sa kanila ang mga bagay na ito, ay nanahan pa siya sa Galilea.
9Begitulah kata Yesus kepada saudara-saudara-Nya, dan Ia pun tinggal di Galilea.
10Datapuwa't nang mangakaahon na ang kaniyang mga kapatid sa pista, saka naman siya umahon, hindi sa hayag, kundi waring sa lihim.
10Setelah saudara-saudara-Nya pergi ke perayaan itu, diam-diam Yesus pergi sendirian tanpa diketahui orang.
11Hinahanap nga siya ng mga Judio sa pista, at kanilang sinasabi, Saan naroon siya?
11Selama perayaan itu, para penguasa Yahudi mencari Dia dan bertanya-tanya, "Di mana Dia?"
12At nagkaroon ng maraming bulongbulungan tungkol sa kaniya ang karamihan: sinasabi ng ilan, Siya'y taong mabuti; sinasabi ng mga iba, Hindi gayon, kundi inililigaw niya ang karamihan.
12Banyak orang mulai berbisik-bisik mengenai Dia. Ada yang berkata: "Ia orang baik." Ada pula yang berkata: "Tidak! Dia menyesatkan orang banyak."
13Gayon man ay walang taong nagsasalita ng hayag tungkol sa kaniya dahil sa takot sa mga Judio.
13Tetapi tidak seorang pun berani berbicara terang-terangan tentang Dia sebab mereka takut kepada para penguasa Yahudi.
14Datapuwa't nang ang kapistahan nga'y nasa kalagitnaan na ay umahon si Jesus sa templo, at nagturo.
14Tengah-tengah perayaan, Yesus masuk ke dalam Rumah Tuhan, lalu mulai mengajar.
15Nagsipanggilalas nga ang mga Judio, na nangagsasabi, Paanong nakaaalam ang taong ito ng mga karunungan, gayong hindi naman nagaral kailan man?
15Para penguasa Yahudi heran sekali dan berkata, "Bagaimana orang ini bisa tahu begitu banyak, padahal Ia tidak pernah sekolah?"
16Sinagot nga sila ni Jesus, at sinabi, Ang turo ko ay hindi akin, kundi doon sa nagsugo sa akin.
16Yesus menjawab, "Yang Aku ajarkan ini bukan ajaran-Ku, tetapi ajaran Dia yang mengutus Aku.
17Kung ang sinomang tao ay nagiibig gumawa ng kaniyang kalooban, ay makikilala niya ang turo, kung ito'y sa Dios, o kung ako'y nagsasalita na mula sa aking sarili.
17Orang yang mau menuruti kemauan Allah, akan tahu apakah ajaran-Ku datangnya dari Allah atau dari Aku sendiri.
18Ang nagsasalita ng sa ganang kaniyang sarili'y humahanap ng kaniyang sariling kaluwalhatian: datapuwa't ang humahanap ng kaluwalhatian niyaong sa kaniya'y nagsugo, ang gayon ay totoo, at sa kaniya'y walang kalikuan.
18Orang yang memberi ajarannya sendiri mencari kehormatan untuk dirinya sendiri. Tetapi orang yang mencari kehormatan bagi Dia yang mengutusnya, orang itu jujur, tidak ada penipuan padanya.
19Hindi baga ibinigay sa inyo ni Moises ang kautusan, at gayon ma'y wala sa inyong gumaganap ng kautusan? Bakit ninyo pinagsisikapang ako'y patayin?
19Bukankah Musa sudah memberikan perintah-perintah Allah kepadamu? Tetapi di antara kalian tak ada yang menuruti perintah-perintah itu. Mengapa kalian mau membunuh Aku?"
20Sumagot ang karamihan, Mayroon kang demonio: sino ang nagsisikap na ikaw ay patayin?
20Orang banyak itu menjawab, "Engkau gila! Siapa mau membunuh Engkau?"
21Sumagot si Jesus at sa kanila'y sinabi, Isang gawa ang aking ginawa, at kayong lahat ay nagsipanggilalas dahil doon.
21Yesus menjawab, "Hanya satu pekerjaan Kulakukan pada hari Sabat, dan kalian heran.
22Ibinigay sa inyo ni Moises ang pagtutuli (hindi sa ito'y kay Moises, kundi sa mga magulang); at tinutuli ninyo sa sabbath ang isang lalake.
22Musa memberi kalian peraturan untuk bersunat--walaupun sunat itu sebenarnya tidak berasal dari Musa, tetapi dari bapak-bapak leluhur sebelum Musa. Karena itu, pada hari Sabat pun kalian mau menyunat orang.
23Kung tinatanggap ng lalake ang pagtutuli sa sabbath, upang huwag labagin ang kautusan ni Moises; nangagagalit baga kayo sa akin, dahil sa pinagaling kong lubos ang isang tao sa sabbath?
23Kalau kalian melakukan itu supaya jangan melanggar peraturan Musa tentang sunat, mengapa kalian marah kepada-Ku karena menyembuhkan diri orang seluruhnya pada hari Sabat?
24Huwag kayong magsihatol ayon sa anyo, kundi magsihatol kayo ng matuwid na paghatol.
24Jangan menghakimi orang berdasarkan yang kelihatan, tetapi berdasarkan keadilan."
25Sinabi nga ng ilang taga Jerusalem, Hindi baga ito ang kanilang pinagsisikapang patayin?
25Kemudian ada beberapa orang Yerusalem berkata, "Bukankah ini orangnya yang sedang dicari-cari untuk dibunuh?
26At narito, siya'y hayag na nagsasalita, at walang anomang sinasabi sila sa kaniya. Napagkikilala kayang tunay ng mga pinuno na ito ang Cristo?
26Lihatlah Ia berbicara dengan leluasa di depan umum, dan tidak ada yang berkata apa-apa kepada-Nya! Apakah penguasa-penguasa kita mungkin sudah menyadari bahwa Ia ini Raja Penyelamat?
27Gayon man ay nakikilala namin ang taong ito kung taga saan siya: datapuwa't pagparito ng Cristo, sinoma'y walang makakaalam kung taga saan siya.
27Tetapi kalau Raja Penyelamat itu datang, tidak seorang pun tahu dari mana asal-Nya! Padahal kita tahu dari mana asalnya orang ini."
28Sumigaw nga si Jesus sa templo, na nagtuturo at sinasabi, Ako'y inyong nakikilala at nalalaman din naman ninyo kung taga saan ako; at hindi ako naparito sa aking sarili, datapuwa't ang nagsugo sa akin ay tunay, na hindi ninyo nakikilala.
28Kemudian, sedang Yesus mengajar di dalam Rumah Tuhan, Ia berseru dengan suara yang keras, "Jadi kalian tahu siapa Aku ini, dan dari mana asal-Ku? Aku tidak datang atas kemauan-Ku sendiri. Aku diutus oleh Dia yang berhak mengutus Aku, dan Ia dapat dipercaya. Tetapi kalian tidak mengenal Dia.
29Siya'y nakikilala ko; sapagka't ako'y mula sa kaniya, at siya ang nagsugo sa akin.
29Aku mengenal Dia, karena Aku berasal dari Dia, dan Dialah yang mengutus Aku."
30Pinagsisikapan nga nilang siya'y hulihin: at walang taong sumunggab sa kaniya, sapagka't hindi pa dumarating ang kaniyang oras.
30Pada saat itu mereka ingin menangkap Yesus, tetapi tak ada yang berani memegang Dia, karena belum sampai waktunya.
31Datapuwa't sa karamihan ay marami ang nagsisampalataya sa kaniya; at kanilang sinasabi, Pagparito ng Cristo, ay gagawa pa baga siya ng lalong maraming tanda kay sa mga ginawa ng taong ito?
31Banyak di antara orang-orang itu mulai percaya kepada-Nya, dan berkata, "Kalau Raja Penyelamat itu datang, apakah Ia dapat melakukan lebih banyak keajaiban daripada orang ini?"
32Nangarinig ng mga Fariseo ang bulongbulungan ng karamihan tungkol sa kaniya; at nangagsugo ang mga pangulong saserdote at ang mga Fariseo ng mga punong kawal upang siya'y hulihin.
32Orang-orang Farisi mendengar bagaimana orang banyak itu berbisik-bisik tentang Yesus. Karena itu, bersama-sama dengan imam-imam kepala, mereka menyuruh beberapa pengawal Rumah Tuhan pergi menangkap Yesus.
33Sinabi nga ni Jesus, Makikisama pa ako sa inyong sangdaling panahon, at ako'y paroroon sa nagsugo sa akin.
33Yesus berkata kepada orang banyak di dalam Rumah Tuhan, "Hanya sebentar saja Aku masih bersama kalian. Setelah itu Aku akan kembali kepada yang mengutus Aku.
34Hahanapin ninyo ako, at hindi ako masusumpungan: at kung saan ako naroroon, ay hindi kayo makaparoroon.
34Kalian akan mencari Aku, tetapi tidak dapat menemukan Aku; sebab kalian tidak dapat datang ke tempat di mana Aku berada."
35Ang mga Judio nga'y nangagsangusapan, Saan paroroon ang taong ito na hindi natin siya masusumpungan? siya kaya'y paroroon sa nagsisipangalat sa gitna ng mga Griego, at magtuturo sa mga Griego?
35Lalu para penguasa Yahudi berkata satu sama lain, "Orang ini mau pergi ke mana sehingga kita tidak dapat menemukan Dia? Apakah Ia mau pergi kepada orang-orang Yahudi yang tinggal di luar negeri di antara orang Yunani, dan mengajar orang Yunani?
36Ano ang salitang ito na kaniyang sinabi, Hahanapin ninyo ako, at hindi ninyo ako masusumpungan; at kung saan ako naroroon, ay hindi kayo makaparoroon?
36Apa maksud-Nya dengan berkata bahwa kita akan mencari Dia tetapi tidak bisa menemukan-Nya dan bahwa kita tidak dapat datang ke tempat di mana Dia berada?"
37Nang huling araw nga, na dakilang araw ng kapistahan, si Jesus ay tumayo at sumigaw, na nagsasabi, Kung ang sinomang tao'y nauuhaw, ay pumarito siya sa akin, at uminom.
37Pada hari terakhir dari perayaan itu, yaitu hari yang paling penting, Yesus berdiri di dalam Rumah Tuhan lalu berseru, "Orang yang haus hendaklah datang kepada-Ku untuk minum.
38Ang sumasampalataya sa akin, gaya ng sinasabi ng kasulatan, ay mula sa loob niya ay aagos ang mga ilog ng tubig na buhay.
38Mengenai orang yang percaya kepada-Ku, tertulis dalam Alkitab: 'Dari dalam hatinya mengalirlah aliran-aliran air yang memberi hidup.'"
39(Nguni't ito'y sinalita niya tungkol sa Espiritu, na tatanggapin ng mga magsisisampalataya sa kaniya: sapagka't hindi pa ipinagkakaloob ang Espiritu; sapagka't si Jesus ay hindi pa niluluwalhati.)
39(Yesus berbicara tentang Roh Allah, yang akan diterima oleh orang-orang yang percaya kepada-Nya. Sebab pada waktu itu Roh Allah belum diberikan; karena Yesus belum dimuliakan dengan kematian-Nya.)
40Ang ilan nga sa karamihan, nang marinig ang mga salitang ito, ay nangagsabi, Tunay na ito ang propeta.
40Banyak orang mendengar apa yang dikatakan oleh Yesus, dan di antara mereka ada yang berkata, "Orang ini pasti Nabi itu!"
41Sinasabi ng mga iba, Ito nga ang Cristo. Datapuwa't sinasabi ng ilan, Ano, sa Galilea baga manggagaling ang Cristo?
41Yang lain berkata, "Inilah Raja Penyelamat!" Tetapi ada juga yang berkata, "Ah, masakan Raja Penyelamat datang dari Galilea?
42Hindi baga sinabi ng kasulatan na ang Cristo ay manggagaling sa lahi ni David, at mula sa Bet-lehem, ang nayong kinaroonan ni David?
42Dalam Alkitab tertulis bahwa Raja Penyelamat adalah keturunan Daud dan akan datang dari Betlehem, yaitu kampung halaman Daud."
43Kaya nangyaring nagkaroon ng pagkakabahabahagi sa karamihan dahil sa kaniya.
43Akhirnya orang-orang mulai bertengkar mengenai Yesus.
44At ibig ng ilan sa kanila na siya'y hulihin; datapuwa't walang taong sumunggab sa kaniya.
44Ada yang mau menangkap Dia, tetapi tidak seorang pun memegang-Nya.
45Nagsidating nga ang mga punong kawal sa mga pangulong saserdote at sa mga Fariseo; at sinabi nila sa kanila, Bakit hindi ninyo siya dinala?
45Ketika pengawal-pengawal Rumah Tuhan yang disuruh pergi menangkap Yesus datang kembali, imam-imam kepala dan orang-orang Farisi itu bertanya kepada mereka, "Mengapa kalian tidak membawa Dia kemari?"
46Nagsisagot ang mga punong kawal, Kailan ma'y walang taong nagsalita ng gayon.
46Pengawal-pengawal itu menjawab, "Wah, belum pernah ada orang berbicara seperti Dia!"
47Sinagot nga sila ng mga Fariseo, Kayo baga naman ay nangailigaw rin?
47"Apakah kalian juga sudah disesatkan oleh Dia?" kata orang-orang Farisi itu.
48Sumampalataya baga sa kaniya ang sinoman sa mga pinuno, o ang sinoman sa mga Fariseo?
48"Adakah dari penguasa-penguasa kita atau orang Farisi yang percaya kepada-Nya?
49Datapuwa't ang karamihang ito na hindi nakaaalam ng kautusan ay sinumpa.
49Tetapi orang banyak ini, mereka tidak mengenal hukum Musa, dan bagaimanapun juga mereka sudah terkutuk."
50Sinabi sa kanila ni Nicodemo (yaong pumaroon kay Jesus nang una, na isa sa kanila),
50Salah seorang di antara orang-orang Farisi itu adalah Nikodemus yang pernah datang kepada Yesus. Nikodemus berkata kepada orang-orang Farisi yang lain,
51Hinahatulan baga ng ating kautusan ang isang tao, malibang siya muna'y dinggin at talastasin kung ano ang kaniyang ginagawa?
51"Menurut Hukum, seseorang tak boleh dihukum sebelum perkaranya didengar dan perbuatannya diperiksa."
52Sila'y nagsisagot at sinabi sa kaniya, Ikaw baga'y taga Galilea rin? Siyasatin mo, at tingnan mo na sa Galilea ay walang lumitaw na propeta.
52"Apakah engkau juga dari Galilea?" jawab mereka. "Periksa saja Alkitab! Engkau akan melihat bahwa tak ada nabi yang berasal dari Galilea!"
53Ang bawa't tao'y umuwi sa kanikaniyang sariling bahay:
53Setelah itu, semua orang pulang ke rumah.