1Ang salita na sinalita ng Panginoon tungkol sa Babilonia, tungkol sa lupain ng mga Caldeo, sa pamamagitan ni Jeremias na propeta.
1 Sanno kaŋ Rabbi ci Babila nda Kaldancey laabo boŋ annabi Irimiya me ra neeya:
2Inyong ipahayag sa gitna ng mga bansa, at inyong itanyag, at mangagtaas kayo ng watawat; inyong itanyag, at huwag ninyong ikubli: inyong sabihin, Ang Babilonia ay nasakop, si Bel ay nalagay sa kahihiyan, si Merodach ay nanglulupaypay; ang kaniyang mga larawan ay nalagay sa kahihiyan, ang kaniyang mga diosdiosan ay nanganglupaypay.
2 Wa baaru ci ndunnya dumey ra, Wa fe, wa wongu liiliwal kayandi. Wa fe, wa s'a tugu! Wa ne: I ga Babila ŋwa, i ga Bel kaynandi, I ga Merodak bagu-bagu, I g'a jabuyaŋ himandey haawandi, I g'a toorey bagu-bagu.
3Sapagka't mula sa hilagaan ay sumasampa ang isang bansa laban sa kaniya, na sisira ng kaniyang lupain, at walang tatahan doon: sila'y nagsitakas, sila'y nagsiyaon, ang tao at gayon din ang hayop.
3 Zama azawa kambe haray dumi fo no ga kand'a gaa wongu kaŋ g'a laabo ciya humburandiyaŋ hari, boro kulu si goro a ra mo. Boro nda alman kulu ga zuru k'a naŋ.
4Sa mga araw na yaon, at sa panahong yaon, sabi ng Panginoon, ang mga anak ni Israel ay magsisidating, sila, at ang mga anak ni Juda na magkakasama: sila'y magsisiyaon ng kanilang lakad na nagsisiiyak, at hahanapin nila ang Panginoon nilang Dios.
4 Yaa no Rabbi ci: Waati kaŋ jirbi woodin yaŋ ga kaa, Da alwaati woodin to, Israyla izey da Yahuda izey ga kaa care banda, Ka konda ngey hẽeno ka Rabbi ngey Irikoyo ceeci.
5Kanilang ipagtatanong ang daan ng Sion, na ang kanilang mga mukha ay nakaharap sa dakong yaon, na magsasabi, Magsiparito kayo, at lumakip kayo sa Panginoon sa walang hanggang tipan na hindi malilimutan.
5 I ga Sihiyona fondo hã, i moydumey ga ye a do haray. I ma ne: «Wa kaa, iri m'iri boŋ margu nda Rabbi, Sappa kaŋ ga duumi ra kaŋ i si diny'a gaa.»
6Ang aking bayan ay naging gaya ng nawalang tupa: iniligaw sila ng kanilang mga pastor; sila'y inilihis sa mga bundok; sila'y nagsiparoon sa burol mula sa bundok; kanilang nalimutan ang kanilang pahingahang dako.
6 Ay borey ciya feeji darante yaŋ. I hawjiyey n'i darandi fonda gaa, K'i taŋ tondi kuukey ra. Tondi kuuku woone ka koy yongo tudo gaa, I ga koy-da-ye te, i dinya ngey fulanzamyaŋ do.
7Sinasakmal sila ng lahat na nangakakasumpong sa kanila; at sinabi ng kanilang mga kaaway, Kami ay walang kasalanan, sapagka't sila'y nangagkasala laban sa Panginoon, na tatahanan ng kahatulan, sa makatuwid baga'y sa Panginoon, na pagasa ng kanilang mga magulang.
7 Borey kaŋ n'i gar kulu n'i ŋwa ka ban. I ibarey ne: «Iri sinda taali, zama ngey wo na zunubi te Rabbi se no, Nga kaŋ ti adilitaray nangora d'i kaayey beeja, Rabbi nooya.»
8Magsitakas kayo mula sa gitna ng Babilonia, at kayo'y magsilabas mula sa lupain ng mga Caldeo, at kayo'y maging gaya ng mga kambing na lalake sa harap ng mga kawan.
8 Wa zuru ka fun Babila bindo ra, Wa fun Kaldancey laabo ra, Wa ciya danga hincin jindi yaŋ ngey kuro jine.
9Sapagka't, narito, aking patatayuin at pasasampahin laban sa Babilonia ang isang kapulungan ng mga dakilang bansa na mula sa hilagaang lupain; at sila'y magsisihanay laban sa kaniya; mula diya'y sasakupin siya; ang kanilang mga pana ay magiging gaya sa isang magilas na makapangyarihan; walang babalik na di may kabuluhan.
9 Zama guna, ay ga ndunnya dumi beerey jama tunandi azawa kambe laabo ra kaŋ ga kande wongu Babila gaa. I ga wongu marga kayandi a se mo hal i m'a ŋwa. I hangawey ga hima sanda wongaari kaŋ ga goni hayyaŋ wane, Afo kulu si ye ka kaa kambe koonu.
10At ang Caldea ay magiging samsam: lahat na nagsisisamsam sa kaniya ay mangabubusog, sabi ng Panginoon.
10 Kaldiya mo ga ciya wongu arzaka. Borey kaŋ n'a ku wongo ra ga ne a wasa ngey se. Yaadin no Rabbi ci.
11Sapagka't kayo ay masasaya, sapagka't kayo'y nangagagalak, Oh kayong nagsisisamsam ng aking mana, sapagka't kayo'y malilikot na parang babaing guyang baka, na yumayapak ng trigo, at humahalinghing na parang mga malakas na kabayo;
11 Ya araŋ kaŋ yaŋ n'ay wane jama ku wongu ra, Za kaŋ araŋ te bine kaani, araŋ farhã. Araŋ soobay ka fooru sanda haw zan kaŋ go kuray do, Araŋ bubuci sanda bari gu cine,
12Ang inyong ina ay mapapahiyang lubha; siyang nanganak sa inyo ay malilito: narito, siya'y magiging pinakahuli sa mga bansa, isang gubatan, isang tuyong lupain, isang ilang.
12 Woodin sabbay se no araŋ nyaŋo ga haaw gumo. Waybora kaŋ n'araŋ hay yalu ga bare. Guna, a ga ciya ndunnya dumey kulu bananta, A ga ciya saaji da gangani da batama falulle.
13Dahil sa poot ng Panginoon ay hindi tatahanan, kundi magiging lubos na sira: bawa't magdaan sa Babilonia ay matitigilan, at susutsot dahil sa kaniyang lahat na pagkasalot.
13 Rabbi dukuro sabbay se boro kulu si goro a ra, Amma a ga ciya kurmu. Boro kulu kaŋ ga bisa Babila gaa ga dambara hala manti moso, A ma cuusu a balaawey kulu sabbay se.
14Magsihanay kayo laban sa Babilonia sa palibot, kayong lahat na nagsisiakma ng busog; hilagpusan ninyo siya, huwag kayong manganghinayang ng mga pana: sapagka't siya'y nagkasala laban sa Panginoon.
14 Araŋ kulu kaŋ ga biraw candi, Wa wongu daaga sinji Babila gaa, W'a windi k'a daŋ game, W'a hay, wa si naŋ hangawey ma gogo, Zama a na zunubi te Rabbi se.
15Humiyaw ka laban sa kaniya sa palibot: siya'y sumuko sa kaniyang sarili; ang kaniyang mga sanggalangang dako ay nangabuwal, ang kaniyang mga kuta ay nangabagsak: sapagka't siyang kagantihan ng Panginoon: manghiganti kayo sa kaniya; kung ano ang kaniyang ginawa, gawin ninyo sa kaniya.
15 W'a windi ka kuuwa a gaa. A na nga boŋ nooyandi, a muuley kaŋ, I n'a birni cinaro zeeri, Zama Rabbi banayaŋo nooya, Wa banayaŋo toonandi a boŋ mo. Sanda mate kaŋ nga bumbo te, Wa te nga mo se yaadin.
16Ihiwalay ninyo ang manghahasik sa Babilonia, at siyang pumipigil ng karit sa panahon ng pagaani: dahil sa takot sa mamimighating tabak ay babalik bawa't isa sa kaniyang bayan, at tatakas bawa't isa sa kaniyang sariling lupain.
16 Wa dum'ize dumakoy kulu pati Babila ra, Da boro kaŋ ga kooma goy te heemar waate. Boro kulu ga bare ka ye nga bumbo dumey do haray. I boro fo kulu ga zuru ka koy nga laabo ra, I ma du ka kankamandikoy takuba yana.
17Ang Israel ay parang nakalat na tupa; itinaboy siya ng mga leon: ang unang sumakmal sa kaniya ay ang hari sa Asiria; at si Nabucodonosor na hari sa Babilonia ay siyang huling bumali ng kaniyang mga buto.
17 Israyla ya feeji say-sayante yaŋ no, Muusu beerey n'a gaaray. Sintina Assiriya bonkoono no k'a ŋwa, Kokor banda Babila bonkoono Nebukadnezzar mo n'a biriyey kaama-kaama.
18Kaya't ganito ang sabi ng Panginoon ng mga hukbo, ng Dios ng Israel, Narito, aking parurusahan ang hari sa Babilonia, at ang kaniyang lupain, gaya ng aking pagkaparusa sa hari sa Asiria.
18 Woodin se binde, yaa no Rabbi Kundeykoyo, Israyla Irikoyo ci: Guna, ay ga alhakku bana Babila bonkoono da nga laabo kulu gaa, Sanda mate kaŋ ay jin ka te Assiriya bonkoono se cine.
19At aking dadalhin uli ang Israel sa kaniyang pastulan, at siya'y sasabsab sa Carmel at sa Basan, at ang kaniyang kalooban ay masisiyahan sa mga burol ng Ephraim at sa Galaad.
19 Ay ga ye ka kande Israyla nga kuray nango do. A ga kuru Karmel da Basan boŋ, A fundo mo ga kungu Ifraymu da Jileyad tondey ra.
20Sa mga araw na yaon, at sa panahong yaon, sabi ng Panginoon, ang kasamaan ng Israel ay mauusig, at hindi magkakaroon ng anoman; at ang mga kasalanan ng Juda, at hindi sila masusumpungan: sapagka't aking patatawarin sila na aking iniiwan na pinakalabi.
20 Yaa no Rabbi ci: Jirbi woodin yaŋ ra, da alwaati woodin ra mo, I ga Israyla taali ceeci, amma a si bara. I ga Yahuda zunubey ceeci mo, Amma i si di ey, Zama jama cindo kaŋ ay naŋ din, ay g'i yaafa.
21Sumampa ka laban sa lupain ng Merathaim, laban doon, at laban sa mga nananahan sa Pekod: pumatay ka at manglipol na lubos na manunod sa kanila, sabi ng Panginoon, at iyong gawin ang ayon sa lahat na iniutos ko sa iyo.
21 Ziji ka wongu nda laabo kaŋ na murteyaŋ labu-care, Nga nd'a gorokoy, ka bana i se. M'i gaaray k'i wi k'i leemun parkatak! Yaadin no Rabbi ci. Ma te hay kulu kaŋ ay na ni lordi nd'a boŋ.
22Ang hugong ng pagbabaka ay nasa lupain, at ang malaking kapahamakan.
22 I ga maa wongu kosongu da halaciyaŋ bambata laabo ra.
23Ano't naputol at nabali ang pamukpok ng buong lupa! ano't ang Babilonia ay nasira sa gitna ng mga bansa!
23 Ndunnya kulu ndarka neeya! Guna dumbuyaŋ da baguyaŋ kaŋ dumi i te a se! Babila ciya humburandiyaŋ hari ndunnya dumey game ra!
24Pinaglagyan kita ng silo, at ikaw naman ay nahuli, Oh Babilonia, at hindi mo ginunita: ikaw ay nasumpungan at nahuli rin, sapagka't ikaw ay nakipagtalo laban sa Panginoon.
24 Ya Babila, ay na hirrimi te ni se kaŋ ni mana bay a gaa, a na ni di mo. I na ni gar ka ni di, Zama ni na canda-canda te da Rabbi.
25Binuksan ng Panginoon ang kaniyang lalagyan ng almas, at inilabas ang mga almas ng kaniyang pagkagalit; sapagka't ang Panginoon, ang Panginoon ng mga hukbo, ay may gawang gagawin sa lupain ng mga Caldeo.
25 Rabbi na nga wongu jinayey jisiro feeri, A na nga futa wongu jinayyaŋ fattandi. Zama Rabbi Kundeykoyo gonda muraadu kaŋ a ga te Kaldancey laabo ra.
26Magsiparoon kayo laban sa kaniya, mula sa kahulihulihang hangganan; inyong buksan ang kaniyang mga kamalig; inyong ihagis na parang mga bunton, at siya'y inyong siraing lubos; huwag maiwanan siya ng anoman.
26 Wa fun nangu mooro ka furo a ra. W'a barmey fiti, w'a ciya laabu guyaŋ, W'a halaci parkatak. A wane hay fo kulu ma si cindi.
27Inyong patayin ang lahat niyang mga toro; pababain sila sa patayan: sa aba nila! sapagka't ang kanilang araw ay dumating, ang araw ng pagdalaw sa kanila.
27 W'a yeej'izey kulu no takuba se, i ma koy wiyaŋ do. Kaari ngey! Zama i zaaro kaa, i alhakko alwaato nooya.
28Inyong dinggin ang tinig nila na nagsisitakas at nagsisitahan mula sa lupain ng Babilonia, upang maghayag sa Sion ng kagantihan ng Panginoon nating Dios, ng kagantihan ng kaniyang templo.
28 Wa maa borey kaŋ goono ga zuru ka Babila laabo yana yaŋ din jinde, Zama i ma Rabbi iri Irikoyo banando fe Sihiyona ra, A sududuyaŋ fuwo banando nooya.
29Inyong pisanin ang mga mamamana laban sa Babilonia, silang lahat na nangagaakma ng busog; magsitayo kayo laban sa kaniya sa palibot; huwag bayaang mangakatanan: inyong gantihin siya ayon sa kaniyang gawa; ayon sa lahat niyang ginawa, gawin ninyo sa kaniya; sapagka't siya'y naging palalo laban sa Panginoon, laban sa Banal ng Israel.
29 Wa tongo farmey ce i ma margu Babila wonguyaŋ se, I kulu kaŋ yaŋ ga biraw candi nooya. Wa zumbu a gaa k'a daŋ game, A ra boro kulu ma si fatta ka yana. Wa bana a se a goyo boŋ. Hay kulu kaŋ a te, wa te a se, nga mo, Zama a na boŋbeeray cabe Rabbi Israyla wane Hananyankoyo se.
30Kaya't mabubuwal ang kaniyang mga binata sa kaniyang mga lansangan, at ang lahat niyang lalaking mangdidigma ay madadala sa katahimikan sa araw na yaon, sabi ng Panginoon.
30 Woodin sabbay se no a arwasey ga halaci a kwaara fondey ra. A wongaarey kulu mo ga dangay han din hane. Yaadin no Rabbi ci.
31Narito, ako'y laban sa iyo, Oh ikaw na palalo, sabi ng Panginoon, ng Panginoon ng mga hukbo; sapagka't ang iyong kaarawan ay dumating, ang panahon na dadalawin kita.
31 Yaa no Rabbi Kundeykoyo ci: A go, ya nin boŋbeeraykoyo, ay ga gaaba nda nin, Zama ni zaaro kaa, Alwaato kaŋ ay ga ni alhakko bana nooya.
32At ang palalo ay matitisod at mabubuwal, at walang magbabangon sa kaniya; at ako'y magpapaningas ng apoy sa kaniyang mga bayan, at pupugnawin niyaon ang lahat na nangasa palibot niya.
32 Boŋbeeraykoyo din binde ga kati ka kaŋ. A sinda tunandiko. Ay ga danji daŋ a galley gaa kaŋ ga hay kulu kaŋ go a windanta ŋwa.
33Ganito ang sabi ng Panginoon ng mga hukbo, Ang mga anak ni Israel at ang mga anak ni Juda ay napipighating magkasama; at lahat na nagsikuhang bihag sa kanila ay hinahawakang mahigpit sila; ayaw pawalan sila.
33 Yaa no Rabbi Kundeykoyo ci: I na Israyla da Yahuda izey kulu kankam care banda. Borey kaŋ n'i di mo goono g'i gaay da gaabi, I wangu k'i taŋ.
34Ang Manunubos sa kanila ay malakas; ang Panginoon ng mga hukbo ay siyang kaniyang pangalan: kaniyang ipakikipaglabang maigi ang kanilang usap, upang mabigyan niya ng kapahingahan ang lupa, at bagabagin ang mga nananahan sa Babilonia.
34 Amma i Fansakwa gonda gaabi, Rabbi Kundeykoyo no ga ti a maa. A ga faasa i se da himma, Zama a ma fulanzamay no laabo se, A ma Babila gorokoy mo jijirandi.
35Ang tabak ay nasa mga Caldeo, sabi ng Panginoon, at sa mga nananahan sa Babilonia, at sa kaniyang mga prinsipe, at sa kaniyang mga pantas.
35 Takuba kaa Kaldancey gaa, da Babila ra gorokoy, D'a mayraykoyey d'a laakalkooney mo gaa. Yaadin no Rabbi ci.
36Ang tabak ay nasa mga hambog, at sila'y mangahahangal, ang tabak ay nasa kaniyang mga makapangyarihan, at sila'y manganglulupaypay.
36 Takuba goono ga tangarikomey ceeci, I ga ciya saamoyaŋ mo. Takuba goono g'a wane gaabikooni beerey ceeci, K'i sukurutandi mo.
37Ang tabak ay nasa kanilang mga kabayo, at sa kanilang mga karo, at sa buong bayang halohalo na nasa gitna niya; at sila'y magiging parang mga babae; isang tabak ay nasa kaniyang mga kayamanan, at mangananakaw;
37 A bariyey, d'a torkey, Da yawey kulu dumi-dumey kaŋ yaŋ go a bindo ra, Takuba goono g'i ceeci. I ga ciya sanda wayboroyaŋ mo. Takuba goono g'a arzaka ceeci, a g'a kom mo.
38Ang pagkatuyo ay nasa kaniyang tubig, at mangatutuyo; sapagka't lupain ng mga larawang inanyuan, at sila'y mga ulol dahil sa mga diosdiosan.
38 Kwaari g'a isa haro di, a ga sundu mo, Zama laabo din ya tooru laabu no. I ga fooma mo da ngey toorey.
39Kaya't ang mga mabangis na hayop sa ilang sangpu ng mga lobo ay magsisitahan doon, at ang avestruz ay tatahan doon: at hindi na matatahanan kailan pa man; ni matatahanan sa sali't saling lahi.
39 Woodin se no ganji hamey da zoŋey no ga goro noodin. Taatagayyaŋ mo ga ngey goray te noodin, A ra gorokoy si cindi koyne hal abada. Zamana ka koy zamana boro kulu si goro a ra.
40Kung paanong sinira ng Dios ang Sodoma at Gomorra at ang mga kalapit bayan ng mga yaon, sabi ng Panginoon, gayon hindi tatahan doon ang sinoman, o tatahan man doon ang sinomang anak ng tao.
40 A ga ciya sanda alwaato kaŋ Irikoy na Saduma nda Gomorata nd'i gorokasiney zeeri, Yaadin cine no boro si no kaŋ ga goro Babila ra. Adam-ize kulu si no kaŋ ga te jirbiyaŋ a ra mo. Yaadin no Rabbi ci.
41Narito, isang bayan ay dumarating na mula sa hilagaan; at isang malaking bansa, at maraming hari ay mangahihikayat mula sa kaduluduluhang bahagi ng lupa.
41 Guna dumi fo neeya ga fun azawa kambe kaŋ kunda bambata no. Bonkooni boobo ga tun ka fun ndunnya nangu moorey do.
42Kanilang iniaakma ang busog at ang sibat; sila'y mababagsik, at walang awa; ang kanilang tinig ay humuhugong na parang dagat, at sila'y nagsisisakay sa mga kabayo, bawa't isa ay humahanay na parang lalake sa pakikipagbaka, laban sa iyo, Oh anak na babae ng Babilonia.
42 I gonda biraw da yaaji ga gaay, Bine-bi-koy yaŋ no, i si bakar. I jindey ga yooje beeri te sanda teeku cine, Bari-kariyaŋ mo no. I boro fo kulu go wongu daaga me gaa soolante. Ya Babila ize wayo, i go kaa ni gaa no.
43Nabalitaan ng hari sa Babilonia ang kabantugan nila, at ang kaniyang mga kamay ay nanghihina: pagdadalamhati ay humawak sa kaniya, at paghihirap na gaya ng sa isang babae sa pagdaramdam.
43 Babila bonkoono maa i baaru, a kambey londey bu mo. Doori gurzugay da zaŋay n'a di, Sanda wayboro kaŋ ga ba ka hay.
44Narito, ang kaaway ay sasampa na parang leon mula sa kapalaluan ng Jordan laban sa matibay na tahanan: nguni't bigla kong palalayasin sila sa kaniya; at ang mapili, siya kong ihahalal sa kaniya: sapagka't sinong gaya ko? at sinong magtatakda sa akin ng panahon? at sino ang pastor na tatayo sa harap ko?
44 Guna, dumo din ga tun sanda mate kaŋ muusu beeri ga fun Urdun* tuuri zugey ra, A ga wongu nda gaabikoono nangora, Amma ay g'a gartandi a ma zuru k'a naŋ, porot folloŋ! Man no suubananta kaŋ ay ga kayandi a boŋ? Zama man boro kaŋ in d'a ga saba, May mo no ga han kosu ay se? Wala man gaa hawjiyo kaŋ ga hin ka kay ay jine?
45Kaya't inyong dinggin ang payo ng Panginoon, na kaniyang ipinayo laban sa Babilonia; at ang kaniyang mga pasiyang ipinasiya niya, laban sa lupain ng mga Caldeo: Tunay na kanilang itataboy ang mga maliit sa kawan; tunay na kaniyang ipapahamak ang kanilang tahanan pati sila.
45 Kala binde, araŋ ma maa Rabbi saawara kaŋ a kunsum Babila boŋ, Da miila kaŋ a anniya Kaldancey laabo boŋ, ngey neeya: Daahir i ga kurey ra alman ize kayney kurru ka kond'ey. Daahir mo a g'i nangora ciya kurmu i sabbay se.
46Sa ingay ng pagsakop sa Babilonia, ay nayayanig ang lupa, at ang hiyaw ay naririnig sa mga bansa.
46 D'a maa Babila ŋwaayaŋo yooja, laabo ga zinji. I ga maa kaatiyaŋ beeri mo ndunnya dumey ra.