1Anak ko, huwag mong kalimutan ang aking kautusan; kundi ingatan ng iyong puso ang aking mga utos:
1My son, don’t forget my teaching; but let your heart keep my commandments:
2Sapagka't karamihan ng mga araw, at mga taon ng buhay, at kapayapaan, ay madadagdag sa iyo.
2for length of days, and years of life, and peace, will they add to you.
3Huwag kang pabayaan ng kaawaan at katotohanan: itali mo sa palibot ng iyong leeg; ikintal mo sa iyong puso:
3Don’t let kindness and truth forsake you. Bind them around your neck. Write them on the tablet of your heart.
4Sa gayo'y makakasumpong ka ng lingap at mabuting kaunawaan, sa paningin ng Dios at ng tao.
4So you will find favor, and good understanding in the sight of God and man.
5Tumiwala ka sa Panginoon ng buong puso mo, at huwag kang manalig sa iyong sariling kaunawaan:
5Trust in Yahweh with all your heart, and don’t lean on your own understanding.
6Kilalanin mo siya sa lahat ng iyong mga lakad, at kaniyang ituturo ang iyong mga landas.
6In all your ways acknowledge him, and he will make your paths straight.
7Huwag kang magpakapantas sa iyong sariling mga mata; matakot ka sa Panginoon, at humiwalay ka sa kasamaan:
7Don’t be wise in your own eyes. Fear Yahweh, and depart from evil.
8Magiging kagalingan sa iyong pusod, at utak sa iyong mga buto.
8It will be health to your body, and nourishment to your bones.
9Parangalin mo ang Panginoon ng iyong tinatangkilik, at ng mga unang bunga ng lahat mong ani:
9Honor Yahweh with your substance, with the first fruits of all your increase:
10Sa gayo'y mapupuno ang iyong mga kamalig ng sagana, at ang iyong mga alilisan ay aapawan ng bagong alak.
10so your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11Anak ko, huwag mong hamakin ang parusa ng Panginoon; ni mayamot man sa kaniyang saway:
11My son, don’t despise Yahweh’s discipline, neither be weary of his reproof:
12Sapagka't sinasaway ng Panginoon ang kaniyang iniibig: gaya ng ama sa anak na kaniyang kinaluluguran.
12for whom Yahweh loves, he reproves; even as a father reproves the son in whom he delights.
13Mapalad ang tao na nakakasumpong ng karunungan, at ang tao na nagtatamo ng kaunawaan.
13Happy is the man who finds wisdom, the man who gets understanding.
14Sapagka't ang kalakal niya ay maigi kay sa kalakal na pilak, at ang pakinabang niyaon kay sa dalisay na ginto.
14For her good profit is better than getting silver, and her return is better than fine gold.
15Mahalaga nga kay sa mga rubi; at wala sa mga bagay na mananasa mo sa maihahalintulad sa kaniya,
15She is more precious than rubies. None of the things you can desire are to be compared to her.
16Karamihan ng mga araw ay nasa kanang kamay niya, sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
16Length of days is in her right hand. In her left hand are riches and honor.
17Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kaligayahan, at lahat niyang mga landas ay kapayapaan.
17Her ways are ways of pleasantness. All her paths are peace.
18Siya ay punong kahoy ng buhay sa mga nanghahawak sa kaniya: at mapalad ang bawa't isa na nangamamalagi sa kaniya.
18She is a tree of life to those who lay hold of her. Happy is everyone who retains her.
19Nilikha ng Panginoon ang lupa sa pamamagitan ng karunungan; itinatag niya ang langit sa pamamagitan ng kaunawaan.
19By wisdom Yahweh founded the earth. By understanding, he established the heavens.
20Sa kaniyang kaalaman ay nabahagi ang mga kalaliman, at ang mga alapaap ay nagsipatak ng hamog.
20By his knowledge, the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
21Anak ko, huwag silang mangahiwalay sa iyong mga mata; ingatan mo ang magaling na karunungan at ang kabaitan;
21My son, let them not depart from your eyes. Keep sound wisdom and discretion:
22Sa gayo'y magiging buhay sila sa iyong kaluluwa, at biyaya sa iyong leeg.
22so they will be life to your soul, and grace for your neck.
23Kung magkagayo'y lalakad ka ng iyong lakad na tiwasay, at ang iyong paa ay hindi matitisod.
23Then you shall walk in your way securely. Your foot won’t stumble.
24Pagka ikaw ay nahihiga, hindi ka matatakot: Oo, ikaw ay mahihiga at ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
24When you lie down, you will not be afraid. Yes, you will lie down, and your sleep will be sweet.
25Huwag kang matakot ng biglang pagkatakot, ni sa pagkabuwal man ng masama, pagka dumarating:
25Don’t be afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it comes:
26Sapagka't ang Panginoon ay magiging iyong pagtitiwala, at iingatan ang iyong paa sa pagkahuli.
26for Yahweh will be your confidence, and will keep your foot from being taken.
27Huwag mong ikait ang mabuti sa kinauukulan, pagka nasa kapangyarihan ng iyong kamay na ito'y gawin.
27Don’t withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of your hand to do it.
28Huwag mong sabihin sa iyong kapuwa, Yumaon ka, at bumalik uli, at bukas ay magbibigay ako; pagka ikaw ay mayroon.
28Don’t say to your neighbor, “Go, and come again; tomorrow I will give it to you,” when you have it by you.
29Huwag kang kumatha ng kasamaan laban sa iyong kapuwa, na palibhasa't tumatahang tiwasay sa siping mo.
29Don’t devise evil against your neighbor, since he dwells securely by you.
30Huwag kang makipagusapin sa kanino man ng walang kadahilanan, kung hindi siya gumawa ng kasamaan sa iyo.
30Don’t strive with a man without cause, if he has done you no harm.
31Huwag kang managhili sa taong marahas, at huwag kang pumili ng anoman sa kaniyang mga lakad.
31Don’t envy the man of violence. Choose none of his ways.
32Sapagka't ang suwail ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang kaniyang payo ay kasama ng matuwid.
32For the perverse is an abomination to Yahweh, but his friendship is with the upright.
33Ang sumpa ng Panginoon ay nasa bahay ng masama; nguni't pinagpapala niya ang tahanan ng matuwid.
33Yahweh’s curse is in the house of the wicked, but he blesses the habitation of the righteous.
34Tunay na kaniyang dinuduwahagi ang mga mangduduwahagi, nguni't binibigyan niya ng biyaya ang mababa.
34Surely he mocks the mockers, but he gives grace to the humble.
35Ang pantas ay magmamana ng kaluwalhatian; nguni't kahihiyan ay magiging ganti sa mga mangmang.
35The wise will inherit glory, but shame will be the promotion of fools.