1Bilge insan gibisi var mı?Kim olup bitenlerin anlamını bilebilir?Bilgelik insanın yüzünü aydınlatır,Sert görünüşünü değiştirir.
1 May no ga hima laakalkooni, May no ga waani sanni feeriyaŋ mo? Boro laakal ga naŋ a moyduma ma farhã cabe, A g'a mo-kuuru hawyaŋ feeri mo.
2Kralın buyruğuna uy, diyorum. Çünkü Tanrının önünde ant içtin.
2 Ay ga saaware ni gaa: ma bonkooni lordo haggoy, zeyaŋo kaŋ ni ze da Irikoy sabbay se.
3Kralın huzurundan ayrılmak için acele etme. Kötülüğe bulaşma. Çünkü o dilediği her şeyi yapar.
3 Ma si cahã ka fatta a do. Ma si sandandi goy laalo gaa, zama bonkoono ga te hay kulu kaŋ ga kaan nga se.
4Kralın sözünde güç vardır. Kim ona, ‹‹Ne yapıyorsun?›› diyebilir?
4 Za kaŋ bonkoono sanni gonda dabari, may no ga hin ka ne a se: «Ifo no ni goono ga te?»
5Onun buyruğuna uyan zarar görmez.Bilge kişi bunun zamanını ve yolunu bilir.
5 Boro kaŋ haggoy da lordi, a si di taabi kulu. Laakalkooni bine mo ga di alwaati nda fondo.
6Çünkü her işin bir zamanı ve yolu vardır.İnsanın derdi kendine yeter.
6 Zama muraadu kulu gonda nga alwaati nda nga fondo, Waati kaŋ boro masiiba gonda tiŋay a boŋ.
7Kimse geleceği bilmez,Kim kime geleceği bildirebilir?
7 Da boro si bay haŋ kaŋ ga te, May no ga hin ka ci a se mo waati kaŋ no a ga te?
8Rüzgarı tutup ona egemen olmaya kimsenin gücü yetmediği gibi,Ölüm gününe egemen olmaya da kimsenin gücü yetmez.Savaştan kaçış olmadığı gibi, kötülük de sahibini kurtaramaz.
8 Boro kulu si no kaŋ gonda dabari haw boŋ kaŋ g'a gaay. A si no mo boro kaŋ gonda dabari buuyaŋ zaari boŋ, Wongo din ra mo i si boro sallama. Laala mo si nga teekoy faaba.
9Bütün bunları gördüm ve güneşin altında yapılan her iş üzerinde kafa yordum. Gün gelir, insanın insana egemenliği kendine zarar verir.
9 Harey din kulu no ay di. Ay laakal mo da hay kulu kaŋ i go ga te beena cire: Da boro fo ga du dabari boro fo boŋ, a ga goy da dabaro din ka boro fa din hasara.
10Bir de kötülerin gömüldüğünü gördüm. Kutsal yere girip çıkar, kötülük yaptıkları kentte övülürlerdi. Bu da boş.
10 Boro laaley doona ka furo ka fatta nangu hanna ra. Amma ay di i n'i fiji, hala mo kwaara ra borey dinya kaŋ i na woodin te. Woodin mo yaamo no.
11Suçlu çabuk yargılanmazsa, insanlar kötülük etmek için cesaret bulur.
11 Zama se i si ciiti kaŋ i dumbu boro laalo boŋ toonandi ilaalo se da waasi, woodin ga naŋ Adam-izey biney ma te gaabi goy laaley ra.
12Günahlı yüz kez kötülük edip uzun yaşasa bile, Tanrıdan korkanların, Onun önünde saygıyla duranların iyilik göreceğini biliyorum.
12 Baa zunubikooni na goy laalo te sorro zangu, hala mo a gay ndunnya ra, kulu nda yaadin ay bay kaŋ borey kaŋ yaŋ ga humburu Irikoy ga goro baani, zama i ga humburu a moy.
13Oysa kötü, Tanrıdan korkmadığı için iyilik görmeyecek, gölge gibi olan ömrü uzamayacaktır.
13 Amma baani si no boro laalo se. A si nga aloomar kuukandi mo, danga tuuri bi cine, zama a si humburu Irikoy.
14Yeryüzünde boş bir şey daha var: Kötülerin hak ettiği doğruların, doğruların hak ettiğiyse kötülerin başına geliyor. Bu da boş, diyorum.
14 Goy yaamo fo go no kaŋ i go ga te beena cire, nga neeya: haŋ kaŋ ga du adilantey, danga boro laaley wane cine no. Koyne, haŋ kaŋ ga du ilaaley, danga adilantey wane cine no. Ay ne woodin mo yaamo no.
15Mutluluğu övgüye değer buldum. Çünkü güneşin altında insan için yiyip içmekten, mutlu olmaktan daha iyi bir şey yoktur. Çünkü Tanrının güneşin altında kendisine verdiği ömür boyunca çektiği zahmetten insana kalacak olan budur.
15 Waato din gaa ay na foori nda haari saabu, zama hay kulu si no kaŋ ga bisa boro se beena cire, kal a ma ŋwa, a ma haŋ, a ma maa kaani. A ma soobay ka te yaadin nga goyo ra a fundo jirbey kulu ra kaŋ Irikoy n'a no beena cire.
16Bilgeliği ve dünyada çekilen zahmeti anlamak için kafamı yorunca -öyleleri var ki, gece gündüz gözüne uyku girmez-
16 Waato kaŋ ay n'ay bina daŋ ay ma laakal bay, ay ma di muraadu kaŋ i te ndunnya ra (baa day boro na nga moy ganji jirbi cin da zaari),
17Tanrı'nın yaptığı her şeyi gördüm. İnsan güneşin altında olup bitenleri keşfedemez. Arayıp bulmak için ne kadar çaba harcarsa harcasın, yine de anlamını bulamaz. Bilge kişi anladığını söylese bile gerçekten kavrayamaz.
17 waato din gaa ay di Irikoy goyo kulu. Ay faham mo kaŋ boro si hin ka di goy kulu kaŋ Irikoy te beena cire. Zama hari boobo kulu kaŋ boro ga te ka fintal, a si di i kulu. Oho, baa laakalkooni ga tammahã nga g'a bay, a si di a.