¹Oti toe Yesus mpololitai pangkeni to Yahudi toera hante lolita rapa', na'uli': "Ria hadua tauna to mpohu'ai bonea-na hante anggur. Nawala ntololikia-na, nakae tana' mpobabehi torobo' pompeaa' anggur, pai' natunya' pongko pompodooa. Oti toe, napewai' bonea-na rapobago hi ba hangkuja dua tauna, pai' hilou-imi hi ngata to molaa.

¹En Hij begon door gelijkenissen tot hen te zeggen: Een mens plantte een wijngaard, en zette een tuin daarom, en groef een wijnpersbak, en bouwde een toren, en verhuurde dien aan de landlieden, en reisde buitenslands.

²Rata-mi tempo pohopua' wua' anggur, napahawa' hadua batua-na hilou mperapi' bagia-na hi to mpodoo bonea-na toera.

²En als het de tijd was, zond hij een dienstknecht tot de landlieden, opdat hij van de landlieden ontving van de vrucht des wijngaards.

³Tapi' to mpodoo bonea toera mpohoko' batua-na, rapao' pai' rapopalai mara.

³Maar zij namen en sloegen hem, en zonden hem ledig heen.

⁴Oti toe, pue' bonea mpahawa' tena hadua batua-na. Rata ria, rapao' wo'o-i-wadi-hawo, weho woo' -na, ralibui' ntarurua' pai' -i rapopalai.

⁴En hij zond wederom een anderen dienstknecht tot hen, en dien stenigden zij, en wondden hem het hoofd, en zonden hem henen, schandelijk behandeld zijnde.

⁵Ngkai ree, nahubui tena hadua batua-na. Rata ria, rapatehi lau-imi. Bate hewa toe-mi kehi-ra hi butu dua batua to napahawa': ria to raweba', ria to rapatehi.

⁵En wederom zond hij een anderen, en dien doodden zij; en vele anderen, waarvan zij sommigen sloegen, en sommigen doodden.

⁶"Uma-pi hema to napahawa' pue' bonea toei, metoro hadua ana' woto-na to nape'ahi' -damo. Ka'omea-na napahawa' ana' -na toe hilou hi to mpodoo bonea-na, na'uli': `Bate rapengkorui-ile mpai'.'

⁶Als hij dan nog een zoon had, die hem lief was, zo heeft hij ook dien ten laatste tot hen gezonden, zeggende: Zij zullen immers mijn zoon ontzien.

⁷"Ntaa' we'i, to mpodoo bonea toera, mohawa' -ramo ra'uli': `Etu-mi tumai ana' -na, hi'a mpai' to jadi' pue' bonea toi-e. Kita tapatehi-i, bona bonea-na toi kita' -mi pue' -na.'

⁷Maar die landlieden zeiden onder elkander: Deze is de erfgenaam; komt, laat ons hem doden, en de erfenis zal onze zijn.

⁸Karahoko' -nami ana' toei, rapatehi pai' ratadi hi mali bonea."

⁸En zij namen en doodden hem, en wierpen hem uit, buiten den wijngaard.

⁹Ngkai ree, Yesus mpo'uli' -raka pangkeni to Yahudi: "Jadi', napa-mi to nababehi pue' bonea toei? Bate tumai-ile mpopatehi-ra to mpodoo bonea-na, pai' bonea-na nawai' -raka tau ntani' -na.

⁹Wat zal dan de heer des wijngaards doen? Hij zal komen, en de landlieden verderven, en den wijngaard aan anderen geven.

¹⁰Tantu nibasa-mi lolita Buku Tomoroli' to mpolowa pesapuaka-ni hi Aku', hewa toi moni-na: `Watu to ratadi topowangu tomi, watu toe lau-mi to jadi' poko parawatu.

¹⁰Hebt gij ook deze Schrift niet gelezen: De steen, dien de bouwlieden verworpen hebben, deze is geworden tot een hoofd des hoeks;

¹¹Tohe'e majadi' ntuku' konoa Pue' Ala, uma mowo kalompe' -na hi poncilo-ta.'"

¹¹Van den Heere is dit geschied, en het is wonderlijk in onze ogen.

¹²Kara'epe-na pangkeni to Yahudi lolita-na Yesus tohe'e, doko' rahoko' -i apa' ra'inca kahira' -na to natoa' hante lolita rapa' toe. Aga uma-ra daho' mpohoko' -i, apa' mpoka'eka' -ra ntodea. Jadi', malai-ramo mpalahii-i.

¹²En zij zochten Hem te vangen, maar zij vreesden de schare; want zij verstonden, dat Hij die gelijkenis op hen sprak; en zij verlieten Hem en gingen weg.

¹³Ngkai ree, pangkeni to Yahudi mpohubui ba hangkuja dua to Parisi pai' tauna to tono' hi Magau' Herodes hilou hi Yesus. Patuju-ra doko' mpahala'nawu' -i hante pompekunea' -ra.

¹³En zij zonden tot Hem enigen der Farizeen en der Herodianen, opdat zij Hem in Zijn rede vangen zouden.

¹⁴Karata-ra hi Yesus, ra'uli' -ki: "Guru, ki'inca Guru tau monoa'. Metudui' -ko hante kalonto' -lonto' -na mpo'uli' napa konoa Alata'ala hi manusia'. Uma nupengkorui ba hema-hema, apa' uma-ko mpelence tauna. Toe pai' kipekune' -ko: ntuku' atura agama-ta, ba ma'ala moto-ta mpobayari paja' hi Kaisar, ba uma-di? Kana tabayari, ba uma mingki' tabayari?"

¹⁴Dezen nu kwamen en zeiden tot Hem: Meester, wij weten, dat Gij waarachtig zijt, en naar niemand vraagt; want Gij ziet den persoon der mensen niet aan, maar Gij leert den weg Gods in der waarheid; is het geoorloofd, den keizer schatting te geven, of niet? Zullen wij geven, of niet geven?

¹⁵Na'inca Yesus patuju nono-ra to tewunii'. Toe pai' na'uli' -raka: "Napa pai' nipali' kahala'kedoa' pololita-kue? Keni pe' tumai doi to biasa nibayari-ki paja', doko' kuhilo."

¹⁵En Hij, wetende hun geveinsdheid, zeide tot hen: Wat verzoekt gij Mij? Brengt Mij een penning, dat Ik hem zie.

¹⁶Ngkai ree, ratonu-miki hampepa' doi pera'. Na'uli': "Lence hema pai' hanga' hema to hi doi toi?" Ra'uli': "Lence pai' hanga' Kaisar."

¹⁶En zij brachten een. En Hij zeide tot hen: Wiens is dit beeld, en het opschrift? En zij zeiden tot Hem: Des keizers.

¹⁷Na'uli': "Ane wae-di, wai' -ki Kaisar napa to masipato' rawai' -ki Kaisar. Pai' wai' -ki Alata'ala napa to masipato' rawai' -ki Alata'ala." Konce-ramo mpo'epe tompoi' -na toe.

¹⁷En Jezus, antwoordende, zeide tot hen: Geeft dan den keizer, dat des keizers is, en Gode, dat Gods is. En zij verwonderden zich over Hem.

¹⁸Oti toe, ba hangkuja dua to Saduki rata hi Yesus. To Saduki toera, pangkeni agama Yahudi to mposapuaka tauna to mate tuwu' nculii' hi eo mpeno. Karata to Saduki toera, ra'uli' -ki Yesus:

¹⁸En de Sadduceen kwamen tot Hem, welke zeggen, dat er geen opstanding is, en vraagden Hem, zeggende:

¹⁹"Guru, nabi Musa mpo'uki' hi rala buku atura hewa toi: ane hadua tomane mate hiaa' uma-ki ria ana' -na, pudupuhe-na kana mpotobine balu-na bona ria-ki-hawo muli-na.

¹⁹Meester! Mozes heeft ons geschreven: Indien iemands broeder sterft, en een vrouw achterlaat, en geen kinderen nalaat, dat zijn broeder deszelfs vrouw nemen zal en zijn broeder zaad verwekken.

²⁰Jadi', ria pitu to ntali ompi' paka' tomane. To ulumua' motobinei, mate-i uma ria ana' -na.

²⁰Er waren nu zeven broeders, en de eerste nam een vrouw, en stervende liet geen zaad na.

²¹Tu'ai-na mpotobine balu-na. Mate wo'o-i-wadi-hawo, hiaa' ko'ia-i mo'anai'. Wae wo'o to majadi' hi katolu-na,

²¹De tweede nam haar ook, en is gestorven, en ook deze liet geen zaad na; en de derde desgelijks.

²²duu' rata hi kapitu-na. Mate omea-ramo hante uma ria ana' -ra. Ka'omea-na, mate wo'o-imi-hawo tobine toei.

²²En al de zeven namen dezelve, en lieten geen zaad na; de laatste van allen is ook de vrouw gestorven.

²³Jadi', hi eo mpeno, ane tuwu' nculii' mpu'u-di hawe'ea tomate-e, hema-ramo mpai' pue' tobine toei, apa' pitu-ramo to mpotobine-i."

²³In de opstanding dan, wanneer zij zullen opgestaan zijn, wiens vrouw zal zij van dezen zijn? Want die zeven hebben haar tot een vrouw gehad.

²⁴Na'uli' Yesus: "Sala' mpu'u pekiri-ni tetu-e, apa' uma nipaha ihi' Buku Tomoroli', uma wo'o ni'incai baraka' -na Alata'ala.

²⁴En Jezus, antwoordende, zeide tot hen: Dwaalt gij niet, daarom, dat gij de Schriften niet weet, noch de kracht Gods?

²⁵Apa' ane tuwu' nculii' -ramo tauna to mate, katuwu' -ra hewa katuwu' mala'eka hi rala suruga, uma-rapa motobinei ba motomanei.

²⁵Want als zij uit de doden zullen opgestaan zijn, zo trouwen zij niet, noch worden ten huwelijk gegeven; maar zij zijn gelijk engelen, die in de hemelen zijn.

²⁶Ha ko'ia ria nibasa lolita Buku Tomoroli' to mpakanoto katuwu' -ra nculii' tomate-e? Hi rala buku Atura Musa, tabasa tutura-na beiwa Alata'ala mpololitai nabi Musa ngkai rala julumpu to jela'. Nto'u toe, Abraham, Ishak pai' Yakub mahae-ramo mate. Aga nau' wae, Alata'ala mpo'uli' -ki Musa hewa toi: `Aku' toi-mi Alata'ala to napue' Abraham, Alata'ala to napue' Ishak, Alata'ala to napue' Yakub.'

²⁶Doch aangaande de doden, dat zij opgewekt zullen worden, hebt gij niet gelezen in het boek van Mozes, hoe God in het doornenbos tot hem gesproken heeft, zeggende: Ik ben de God Abrahams, en de God Izaks, en de God Jakobs?

²⁷Jadi', ngkai lolita-na Alata'ala toe, monoto-mi ta'inca katuwu' -ra moto Abraham, Ishak pai' Yakub. Apa' bela tauna to mate to mepue' hi Alata'ala, tauna to tuwu' -hana to mpopue' -i. Sala' rahi-koina pekiri-ni tetu-e."

²⁷God is niet een God der doden, maar een God der levenden. Gij dwaalt dan zeer.

²⁸Nto'u toe, hadua guru agama Yahudi rata hi Yesus. Na'epe pomehono' -ra to Saduki hante Yesus we'i, pai' na'uli' hi rala nono-na: "Lompe' mpu'u tompoi' -na Yesus tetui!" Toe pai' mepekune' wo'o-imi-hawo hi Yesus, na'uli': "Parenta to'uma to poko-na ngkai hawe'ea parenta?"

²⁸En een der Schriftgeleerden horende, dat zij te zamen in woorden waren, en wetende, dat Hij hun wel geantwoord had, kwam tot Hem, en vraagde Hem: Welk is het eerste gebod van allen?

²⁹Na'uli' Yesus: "Toi-mi parenta to poko-na: `Pe'epei-koi to Israel! Pue' -ta Pue' Alata'ala hadua-na-wadi.

²⁹En Jezus antwoordde hem: Het eerste van al de geboden is: Hoor, Israel, de Heere, onze God, is een enig Heere.

³⁰Kana tapoka'ahi' -i hante nono-ta mpu'u, tatonu hawe'ea katuwu' -ta hi Hi'a, tapoka'ahi' -i hudu inca-ta pai' hudu pakulea' -ta.'

³⁰En gij zult den Heere, uw God, liefhebben uit geheel uw hart, en uit geheel uw ziel, en uit geheel uw verstand, en uit geheel uw kracht. Dit is het eerste gebod.

³¹Pai' tohe'i-mi parenta karonyala-na: `Kana tapoka'ahi' doo-ta hewa pompoka'ahi' -ta woto-ta moto.' Uma ria parenta ntani' -na to meliu kabohe-na ngkai to ronyala tohe'i."

³¹En het tweede aan dit gelijk, is dit: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven. Er is geen ander gebod, groter dan deze.

³²Na'uli' -mi guru agama toei hi Yesus: "Makono mpu'u-di Guru! Makono lia to nu'uli' tetu-e. Pue' Ala bate hadua-na-wadi, uma ria ntani' -na.

³²En de schriftgeleerde zeide tot Hem: Meester, Gij hebt wel in der waarheid gezegd, dat er een enig God is, en er is geen ander dan Hij;

³³Pai' kana tapoka'ahi' -i hante nono-ta mpu'u, hante hawe'ea pekiri-ta pai' hudu pakulea' -ta. Pai' kana tapoka'ahi' doo-ta hewa woto-ta moto. Toe to meliu kalompe' -na ngkai hawe'ea porewua pai' rewa ntani' -na to tapopepue' hi Alata'ala."

³³En Hem lief te hebben uit geheel het hart, en uit geheel het verstand, en uit geheel de ziel, en uit geheel de kracht; en den naaste lief te hebben als zichzelven, is meer dan al de brandofferen en de slachtofferen.

³⁴Na'epe Yesus kamonoto tompoi' -na tauna toei. Toe pai' na'uli' -ki: "Neo' jadi' ntodea hi rala Kamagaua' Alata'ala mpu'u-moko!" Ngkai ree, uma-pi hema to daho' mpekune' ba napa-napa hi Yesus.

³⁴En Jezus ziende, dat hij verstandelijk geantwoord had, zeide tot hem: Gij zijt niet verre van het Koninkrijk Gods. En niemand durfde Hem meer vragen.

³⁵Nto'u-na Yesus metudui' hi Tomi Alata'ala, na'uli': "Napa pai' guru agama mpo'uli' Magau' Topetolo' muli-na Magau' Daud?

³⁵En Jezus antwoordde en zeide, lerende in den tempel: Hoe zeggen de Schriftgeleerden, dat de Christus een Zoon van David is?

³⁷Hiaa' bo Daud moto mpokahangai' -i Pue' -na. Hante petete' Inoha' Tomoroli' Daud mpotompo'wiwi Magau' Topetolo' hewa toi: Pue' Ala mpo'uli' -ki Pue' -ku: `Mohura-moko hi mali ngka'ana-ku duu' -na kupopengkoru hawe'ea bali' -nu hi Iko.'

³⁶Want David zelf heeft door den Heiligen Geest gezegd: De Heere heeft gezegd tot mijn Heere: Zit aan Mijn rechter hand, totdat Ik Uw vijanden zal gezet hebben tot een voetbank Uwer voeten.

³⁸Nto'u-na Yesus mpotudui' ntodea, na'uli' -raka: "Pelompehi-koi, neo' -koi mpenau' kehi-ra guru agama. Goe' -ra modao' mpopake' baju to moloe, pai' goe' -ra ane tauna hi wiwi' karajaa motingkua' mpotabe-ra.

³⁷David dan zelf noemt Hem zijn Heere, en hoe is Hij zijn Zoon? En de menigte der schare hoorde Hem gaarne.

³⁹Goe' -ra rapopohura hi pohuraa karabilaa' hi tomi posampayaa. Goe' -ra ane rapopohura-ra hi pohuraa to lompe' hi posusaa'.

³⁸En Hij zeide tot hen in Zijn leer: Wacht u voor de schriftgeleerden, die daar gaarne willen wandelen in lange klederen, en gegroet zijn op de markten;

⁴⁰Mpobagiu-ra tobine tobalu, pai' -ra mpohagoi tomi-ra. Rawunii' kadada'a gau' -ra tohe'e hante mosampaya rapomoloe-loe. Motomo lia mpai' huku' -ra."

³⁹En de voorgestoelten hebben in de synagogen, en de vooraanzittingen in de maaltijden;

⁴¹Yesus mohura mohu' peti' pompunaa' doi pepue', pai' -i mponaa tauna to mpopuna' doi pepue' -ra hi rala-na. Wori' tauna to mo'ua' mpopuna' doi uma hangke-ngkedi'.

⁴⁰Welke de huizen der weduwen opeten, en dat onder den schijn van lang te bidden. Dezen zullen zwaarder oordeel ontvangen.

⁴²Nto'u toe, rata wo'o-hawo hadua tobine tobalu to mpe'ahii' tuwu' -na, napuna' wo'o-hawo doi pepue' -na. To napuna' tohe'e, rompepa' doi ngkala, hangkedi' lia oli-na.

⁴¹En Jezus, gezeten zijnde tegenover de schatkist, zag, hoe de schare geld wierp in de schatkist; en vele rijken wierpen veel daarin.

⁴³Yesus mpokio' ana'guru-na pai' na'uli' -raka: "Mpu'u ku'uli' -kokoi: tobalu to mpe'ahii' tuwu' -na tohe'e mai, meliu pewai' -na ngkai pewai' to rapuna' hawe'ea tau ntani' -na.

⁴²En er kwam een arme weduwe, die twee kleine penningen daarin wierp, hetwelk is een oort.

⁴⁴Apa' hira' mewai' ngkai labi ka'uaa' -ra. Tapi' tobine toei, nau' hewa apa-mi kampe'ahii' -na, napewai' omea-mi to ria hi hi'a, nau' kakono-na to naparaluu-hawo hi katuwu' -na eo-eo-na."

⁴³En Jezus, Zijn discipelen tot Zich geroepen hebbende, zeide tot hen: Voorwaar, Ik zeg u, dat deze arme weduwe meer ingeworpen heeft, dan allen, die in de schatkist geworpen hebben.

⁴⁴Want zij allen hebben van hun overvloed daarin geworpen; maar deze heeft van haar gebrek, al wat zij had, daarin geworpen, haar ganse leeftocht.