1Na'uli' Yesus: "Ane Alata'ala jadi' Magau', kajadi' -na hewa lolita rapa' tohe'i: Hadua pue' bonea anggur hilou mpopali' tauna to dota mobago hi bonea-na. Mepupulo modao' -i mporua' tauna,
1PORQUE el reino de los cielos es semejante á un hombre, padre de familia, que salió por la mañana á ajustar obreros para su viña.
2na'uli' -raka: `Hilou-koi mobago hi bonea-ku, kuwai' -koi hore hampepa' doi pera' gaji' -ni ha'eo.' Rapo'io' -mi lolita-na toe, hilou mpu'u-ramo.
2Y habiéndose concertado con los obreros en un denario al día, los envió á su viña.
3Jaa sio, hilou wo'o-imi mpali' to ntani' -na, nahilo ba hangkuja dua tauna ntora-ntora hi wiwi' karajaa.
3Y saliendo cerca de la hora de las tres, vió otros que estaban en la plaza ociosos;
4Na'uli' -raka: `Hilou-koi mobago hi bonea-ku, kuwai' moto-koi gaji' to masipato'.' Hilou mpu'u-ramo-rawo.
4Y les dijo: Id también vosotros á mi viña, y os daré lo que fuere justo. Y ellos fueron.
5Tebua' eo, hilou wo'o-imi mpopali' tauna, na'uli' -raka: `Hilou-koi mobago hi bonea-ku.' Wae wo'o jaa tolu libe eo.
5Salió otra vez cerca de las horas sexta y nona, é hizo lo mismo.
6"Ncimonou' -mi, ba neo' jaa lima, modao' wo'o-imi mporua' tauna to ntora. Napekune' -ra: `Napa pai' ntora-ntora mara-wadi-koi ha'eoa, uma-ko-koina mobago-e?'
6Y saliendo cerca de la hora undécima, halló otros que estaban ociosos; y díceles: ¿Por qué estáis aquí todo el día ociosos?
7"Ratompoi' -i: `Apa' uma hema to mpopobago-kai.' "Na'uli' pue' bonea toei: `Ane wae, hilou-mokoi mobago hi bonea-ku.' Hilou mpu'u-ramo-rawo.
7Dícenle: Porque nadie nos ha ajustado. Díceles: Id también vosotros á la viña, y recibiréis lo que fuere justo.
8"Limpa-mi eo, na'uli' -mi pue' bonea hi mantoro' -na: `Kio' -ramo topobago toera ria, pai' wai' -ramo gaji' -ra. Wai' ulu gaji' hi tauna to lako' ntepu'u mobago jaa lima we'i. Oti toe, wai' gaji' hi tauna to ntepu'u mobago jaa tolu, duu' rata hi tauna to mobago ngkai mepuloa.'
8Y cuando fué la tarde del día, el señor de la viña dijo á su mayordomo: Llama á los obreros y págales el jornal, comenzando desde los postreros hasta los primeros.
9"Tumai mpu'u-ramo to mobago ntepu'u jaa lima ncimonou', mporata-ramo gaji' himpau hampepa' doi pera'.
9Y viniendo los que habían ido cerca de la hora undécima, recibieron cada uno un denario.
10Kawae-kawae-na duu' -na rata wo'o-ra-rawo to mobago ngkai mepuloa-e ngone. To mobago ngkai mepulo toera mpo'uli' hi rala nono-ra: `Tantu meliu mpai' to nawai' -taka kita', apa' ha'eoa-ta-tana mobago!' Ntaa' we'i, bate hampepa' doi pera' wo'o-wadi-rawo to rarata-e.
10Y viniendo también los primeros, pensaron que habían de recibir más; pero también ellos recibieron cada uno un denario.
11Kampohilo-ra gaji' -ra tohe'e, ngkunuti-ramo mpongkunutii pue' bonea, ra'uli':
11Y tomándolo, murmuraban contra el padre de la familia,
12`To lako' rata mobago hi ka'omea-na, muntu' hajaa-ra-wadi mobago. Hiaa' kai', mobago ha'eoa-ka-kaina, nahimai' eo to ngkerepa'. Napa-di pai' nubayari-ra hibaa-balia hante kai'?'
12Diciendo: Estos postreros sólo han trabajado una hora, y los has hecho iguales á nosotros, que hemos llevado la carga y el calor del día.
13"Hampetompoi' pue' bonea toei: `Uma-a masala' hi koi', bale. Ha uma pojanci-tami mporata-koi gaji' hampepa' doi pera' rala-na ha'eo?
13Y él respondiendo, dijo á uno de ellos: Amigo, no te hago agravio; ¿no te concertaste conmigo por un denario?
14Ala' -mi-koiwo gaji' -ni pai' hilou-mokoi! Konoa-kumi mpowai' gaji' hi tauna to rata ka'omea-na hibalia hante to kuwai' -kokoi koi'.
14Toma lo que es tuyo, y vete; mas quiero dar á este postrero, como á ti.
15Ha uma ma'ala kubabehi ntuku' konoa-ku hante doi-ku? Napa pai' mohingi' -koi hi doo ane lompe' nono-ku hi hira'?'"
15¿No me es lícito á mi hacer lo que quiero con lo mío? ó ¿es malo tu ojo, porque yo soy bueno?
16Napohudu Yesus lolita rapa' toe, na'uli': "Wae wo'o mpai' hi eo mpeno-na: wori' tauna to kedi' tuwu' -ra tempo toi jadi' bohe tuwu' -ra hi eo mpeno. Pai' wori' wo'o tauna to bohe tuwu' -ra tempo toi jadi' kedi' tuwu' -ra hi eo mpeno."
16Así los primeros serán postreros, y los postreros primeros: porque muchos son llamados, mas pocos escogidos.
17Nto'u toe, Yesus mako' mpotoa' ngata Yerusalem. Hi lengko ohea nakio' -ra ana'guru-na to hampulu' rodua morumpu mopatani', pai' na'uli' -raka:
17Y subiendo Jesús á Jerusalem, tomó sus doce discípulos aparte en el camino, y les dijo:
18"Epe-koi! Hilou-tamo tohe'i-e mpotoa' Yerusalem. Hi ria mpai', Aku' Ana' Manusia' ratonu hi imam pangkeni pai' guru agama, pai' rabotuhi bona rapatehi-a.
18He aquí subimos á Jerusalem, y el Hijo del hombre será entregado á los principes de los sacerdotes y á los escribas, y le condenarán á muerte;
19Oti toe mpai', ratonu-a hi tauna to bela-ra to Yahudi, rapopo'ore', raweba', pai' rapatehi-a hi kaju parika'. Aga hi eo katolu-na tuwu' nculii' moto-a."
19Y le entregarán á los Gentiles para que le escarnezcan, y azoten, y crucifiquen; mas al tercer día resucitará.
20Nto'u toe, rata tobine-na Zebedeus hante ana' -na rodua hi Yesus. Motingkua' -i hi nyanyoa-na apa' ria to naperapi'.
20Entonces se llegó á él la madre de los hijos de Zebedeo con sus hijos, adorándo le, y pidiéndole algo.
21Napekune' Yesus: "Napa to nuperapi' -e?" Na'uli' totina toei: "Pomperapia' -kule, bona ane jadi' Magau' -poko mpai', ana' -ku to rodua tohe'ira mohura pai' moparenta hangkaa-ngkania dohe-nu, hadua hi mali ka'ana-nu, hadua hi mali ki'ii-nu."
21Y él le dijo: ¿Qué quieres? Ella le dijo: Di que se sienten estos dos hijos míos, el uno á tu mano derecha, y el otro á tu izquierda, en tu reino.
22Na'uli' Yesus mpo'uli' -raka: "Uma ni'incai napa to niperapi' tetu. Ha nipakule' mpai' mpokolo kaparia to kana kukolo-e?" Ratompoi' ana'guru to rodua toera: "Kipakule' moto!"
22Entonces Jesús respondiendo, dijo: No sabéis lo que pedís: ¿podéis beber el vaso que yo he de beber, y ser bautizados del bautismo de que yo soy bautizado? Y ellos le dicen: Podemos.
23Na'uli' Yesus: "Makono mpu'u, bate nikolo mpai' kaparia hewa to kukolo. Aga hema to mohura hi mali ka'ana-ku pai' hi mali ki'ii-ku, bela Aku' to mpakatantu. Tuama-ku-hana to mpakatantu hema to mporata bagia tetu."
23Y él les dice: A la verdad mi vaso beberéis, y del bautismo de que yo soy bautizado, seréis bautizados; mas el sentaros á mi mano derecha y á mi izquierda, no es mío dar lo, sino á aquellos para quienes está aparejado de mi Padre.
24Kara'epe-na ana'guru-na to hampulu' pomperapia' doo-ra to rodua toera, kamoroe-rami mpokaroe-ra.
24Y como los diez oyeron esto, se enojaron de los dos hermanos.
25Toe pai' Yesus mpokio' -ra omea pai' na'uli' -raka: "Ni'inca moto kasoa-ra topoparenta to uma mpo'incai Alata'ala mpoparentai ntodea-na. Tauna to bohe pangka' -ra mpewuku ntodea-na mpotuku' hawa' -na.
25Entonces Jesús llamándolos, dijo: Sabéis que los príncipes de los Gentiles se enseñorean sobre ellos, y los que son grandes ejercen sobre ellos potestad.
26Aga koi', neo' hewa toe kehi-ni. Hema-koi to doko' bohe pangka' -na, kana jadi' pahawaa'.
26Mas entre vosotros no será así; sino el que quisiere entre vosotros hacerse grande, será vuestro servidor;
27Pai' hema to doko' bohe hanga' -na kana jadi' batua-ni.
27Y el que quisiere entre vosotros ser el primero, será vuestro siervo:
28Kana nituku' po'ingku-ku, Aku' Ana' Manusia'. Patuju-ku tumai hi dunia', uma bona jadi' topohawa'. Pai' -a tumai-le, bona jadi' pahawaa', duu' -na mpewai' woto-ku rapatehi mpotolo' sala' tauna to wori'."
28Como el Hijo del hombre no vino para ser servido, sino para servir, y para dar su vida en rescate por muchos.
29Kamalai-ra Yesus pai' ana'guru-na ngkai ngata Yerikho, mo'iko-ra-damo tauna mpotuku' -i.
29Entonces saliendo ellos de Jericó, le seguía gran compañía.
30Hi wiwi' ohea, ria rodua tauna to wero mohura. Kape'epe-ra towero toera Kayesus-na to liu, mekio' -ramo, ra'uli': "Pue', muli Magau' Daud! Poka'ahi' -ka-kaiwo!"
30Y he aquí dos ciegos sentados junto al camino, como oyeron que Jesús pasaba, clamaron, diciendo: Señor, Hijo de David, ten misericordia de nosotros.
31Tauna to wori' hi ree mpokaroe-ra, ra'uli': "Ngkalino-koi!" Uma-rawo rapangalai', rahuduwukui lau-mi mejeu': "Pue', muli Magau' Daud, poka'ahi' -ka-kaiwo!"
31Y la gente les reñía para que callasen; mas ellos clamaban más, diciendo: Señor, Hijo de David, ten misericordia de nosotros.
32Mento'o-imi Yesus, pai' -i mpokio' -ra tumai, na'uli' -raka: "Napa to nipokono kubabehi-kokoi?"
32Y parándose Jesús, los llamó, y dijo: ¿Qué queréis que haga por vosotros?
33Ratompoi' -i: "Pue', doko' -ka-kaiwo pehilo!"
33Ellos le dicen: Señor, que sean abiertos nuestros ojos.
34Metumu' -mi ahi' -na Yesus, toe pai' naganga mata-ra. Ncaliu pehilo-ramo, pai' -ra mpotuku' Yesus.
34Entonces Jesús, teniendo misericordia de ellos, les tocó los ojos, y luego sus ojos recibieron la vista; y le siguieron.