1"Pelompehi-e', neo' -ta mpobabehi ada agama hi mata ntodea bona rahilo doo-wadi. Ane hewa toe gau' -ta, uma-ta mpai' nagane' Alata'ala, Tuama-ta to hi rala suruga.
1MIRAD que no hagáis vuestra justicia delante de los hombres, para ser vistos de ellos: de otra manera no tendréis merced de vuestro Padre que está en los cielos.
2Jadi', ane mewai' -ta doi hi tauna to kabu, neo' -hawo ntora ra'uli' hilau, hewa kabiasaa-ra tauna to lompe' hi mali-na-wadi. Hira' toe mpopehilo kalompe' nono-ra hi rala tomi posampayaa ba hi karajaa bona ra'une' doo. Mpu'u ku'uli' -kokoi: uma mpai' ria napa-napa to rarata ngkai Alata'ala, apa' mpolia' rarata-mi-rana pe'une' doo.
2Cuando pues haces limosna, no hagas tocar trompeta delante de ti, como hacen los hipócritas en las sinagogas y en las plazas, para ser estimados de los hombres: de cierto os digo, que ya tienen su recompensa.
3Jadi' ane kita' mewai', agina tatonu bongo pewai' -ta, neo' ra'uli' hilau.
3Mas cuando tú haces limosna, no sepa tu izquierda lo que hace tu derecha;
4Agina tatonu pewai' -ta tetu, hante uma ria to mpo'incai. Tuama-ta to hi rala suruga-wadi to mpo'inca. Nahilo kehi-ta to uma ra'incai doo, pai' nahiwili-taka mpai'.
4Para que sea tu limosna en secreto: y tu Padre que ve en secreto, él te recompensará en público.
5"Ane mosampaya, neo' -ta hewa tauna to lompe' hi mali-na-wadi. Konoa-ra, mosampaya ngkokore hi rala tomi posampayaa ba hi porompengaa ohea bona rahilo doo. Jadi', apa' mpolia' rarata-mi-rana pe'une' doo, mpu'u ku'uli' -kokoi: uma-rapa mpai' mporata napa-napa ngkai Alata'ala.
5Y cuando oras, no seas como los hipócritas; porque ellos aman el orar en las sinagogas, y en los cantones de las calles en pie, para ser vistos de los hombres: de cierto os digo, que ya tienen su pago.
6Jadi', ane mosampaya-ta, mesua' hi rala tomi, unca wobo', pai' -ta lako' mosampaya-di hi Tuama-ta to uma kahiloa. Apa' nahilo moto-di kehi-ta to uma ra'incai doo, pai' nahiwili-taka mpai'.
6Mas tú, cuando oras, éntrate en tu cámara, y cerrada tu puerta, ora á tu Padre que está en secreto; y tu Padre que ve en secreto, te recompensará en público.
7"Ane mosampaya, neo' ntora rahuu-hulii' hante uma ria pekiri, hewa tauna to uma mpo'incai Alata'ala. Ra'uli' -rana, ane moloe pololita-ra, madupa' mpai' posampaya-ra.
7Y orando, no seáis prolijos, como los Gentiles; que piensan que por su parlería serán oídos.
8Neo' mpenau' kehi-ra toe! Na'inca ami' -mi Tuama-ta to hi rala suruga napa to taparaluu kako'ia-na taperapi'.
8No os hagáis, pues, semejantes á ellos; porque vuestro Padre sabe de qué cosas tenéis necesidad, antes que vosotros le pidáis.
9Jadi', mosampaya hewa toi: Tuama-kai to hi rala suruga, Pomperapia' -kai, bona hawe'ea tauna mpobila' hanga' -nu to moroli',
9Vosotros pues, oraréis así: Padre nuestro que estás en los cielos, santificado sea tu nombre.
10bona Iko jadi' Magau' hi dunia', bona hawe'ea tauna hi dunia' mpobabehi konoa-nu, hibalia hante ihi' suruga.
10Venga tu reino. Sea hecha tu voluntad, como en el cielo, así también en la tierra.
11Wai' -kai pongkoni' to kiparaluu eo toe lau.
11Danos hoy nuestro pan cotidiano.
12Ampungi sala' -kai, hewa kai' wo'o mpo'ampungi sala' doo hi kai'.
12Y perdónanos nuestras deudas, como también nosotros perdonamos á nuestros deudores.
13Neo' -kai nupelele' rasori, bahaka-kai ngkai kuasa anudaa'. ((Apa' Iko-mi Magau' to mokuasa pai' to bohe tuwu' -nu, duu' kahae-hae-na. Amin.))
13Y no nos metas en tentación, mas líbranos del mal: porque tuyo es el reino, y el poder, y la gloria, por todos los siglos. Amén.
14"Ane ta'ampungi doo-ta to masala' hi kita', Tuama-ta to hi rala suruga wo'o mpo'ampungi sala' -ta.
14Porque si perdonareis á los hombres sus ofensas, os perdonará también á vosotros vuestro Padre celestial.
15Aga ane uma ta'ampungi doo to masala' hi kita', wae wo'o Tuama-ta to hi rala suruga, uma-ta na'ampungi.
15Mas si no perdonareis á los hombres sus ofensas, tampoco vuestro Padre os perdonará vuestras ofensas.
16"Ane mopuasa', neo' mengkamonto' hewa tauna to lompe' hi mali-na-wadi. Ane mopuasa' -ra, mengkamonto' -ra pai' tungkai' uma-ra monoku ba mokarabii, bona rahilo doo kamopuasa' -ra. Kiwoi-e': apa' mpolia' rarata-mi-rana pe'une' doo, uma-rapa mpai' mporata napa-napa ngkai Alata'ala.
16Y cuando ayunáis, no seáis como los hipócritas, austeros; porque ellos demudan sus rostros para parecer á los hombres que ayunan: de cierto os digo, que ya tienen su pago.
17Jadi', ane mopuasa' -ta, monoku pai' mokarabii-ta,
17Mas tú, cuando ayunas, unge tu cabeza y lava tu rostro;
18bona neo' ra'incai doo kamopuasa' -ta. Muntu' Tuama-ta to hi rala suruga to uma kahiloa, Hi'a-wadi to mpo'inca kamopuasa' -ta. Nahilo moto kehi-ta to uma ra'incai doo, pai' nahiwili-taka mpai'.
18Para no parecer á los hombres que ayunas, sino á tu Padre que está en secreto: y tu Padre que ve en secreto, te recompensará en público.
19"Neo' mporumpu rewa hi dunia'. Apa' rewa hi dunia' ma'ala naserohi anutuwu' ba jadi' ta'igaraa'. Pontimamahia rewa-ta ma'ala rabongka pai' rewa-ta rapanako.
19No os hagáis tesoros en la tierra, donde la polilla y el orín corrompe, y donde ladronas minan y hurtan;
20Kana mporumpu-ta rewa hi rala suruga. Rewa-ta hi rala suruga toe, uma mpai' moronto, apa' uma-hana ria to meta'igaraai' hi ria, pai' uma ria anutuwu' to mposerohi, pai' uma ria to mpanako.
20Mas haceos tesoros en el cielo, donde ni polilla ni orín corrompe, y donde ladrones no minan ni hurtan:
21Apa' hiapa pontimamahia rewa-ta, hi retu wo'o nono-ta.
21Porque donde estuviere vuestro tesoro, allí estará vuestro corazón.
22"Mata-ta ma'ala rarapai' -ki hulu'. Ane lompe' mata-ta, monoto pehilo-ta.
22La lámpara del cuerpo es el ojo: así que, si tu ojo fuere sincero, todo tu cuerpo será luminoso:
23Aga ane mogawu mata-ta, hewa mobengi pehilo-ta. Jadi', ane Pue' mpobajahi nono-ta pai' tapomobengi nculii', uma mowo kamobengi riki-na.
23Mas si tu ojo fuere malo, todo tu cuerpo será tenebroso. Así que, si la lumbre que en ti hay son tinieblas, ¿cuántas serán las mismas tinieblas?
24"Uma-hawo ria hadua tauna to mobago hi rodua tua. Apa' hadua mpai' nape'ahi', hadua napokahuku'. Hadua natuku' -ki hawa' -na, hadua nasapuaka. Wae wo'o kita', uma-ta bisa mpotuku' konoa Alata'ala, pai' hamali-ta ntora mporumpu rewa dunia'.
24Ninguno puede servir á dos señores; porque ó aborrecerá al uno y amará al otro, ó se llegará al uno y menospreciará al otro: no podéis servir á Dios y á Mammón.
25"Toe pai' ku'uli' -kokoi: neo' -koi me'eka' ba mpo'uli': `Napa-le' to takoni' -e pai' to ta'inu-e?' Neo' -koi me'eka' ba mpo'uli': `Napa-le' to tapohea-e?' Apa' tuwu' -ni meliu ngkai pongkoni' pai' pohea.
25Por tanto os digo: No os congojéis por vuestra vida, qué habéis de comer, ó que habéis de beber; ni por vuestro cuerpo, qué habéis de vestir: ¿no es la vida más que el alimento, y el cuerpo que el vestido?
26Penonoi-dile danci to ngkalimoko hilou tumai-e. Uma-ra molia', uma-ra mepae, uma ria wilulu-ra. Aga nau' wae, Tuama-ni to hi rala suruga mpowai' moto-ra pongkoni'. Hiaa' hi poncilo Alata'ala, koi' meliu katuwu' -ni ngkai katuwu' danci, pai' meliu pompewili' -na hi koi' ngkai pompewili' -na danci.
26Mirad las aves del cielo, que no siembran, ni siegan, ni allegan en alfolíes; y vuestro Padre celestial las alimenta. ¿No sois vosotros mucho mejores que ellas?.
27Napa-mi kalaua-na wori' rahi pekiri-ni pai' kakoroa' -ni. Apa' nau' sese' ncuu-ta mpopekiri wori' nyala, uma-ta bisa mpodonihii umuru-ta nau' kampa' hamengi.
27Mas ¿quién de vosotros podrá, congojándose, añadir á su estatura un codo?
28"Napa pai' sese' rahi-koi mpopekiri pohea-ni? Penonoi-dile katuwu' wunga hi papada-e. Uma-ra mobago, uma-ra mpobabehi pohea-ra.
28Y por el vestido ¿por qué os congojáis? Reparad los lirios del campo, cómo crecen; no trabajan ni hilan;
29Aga ku'uli' -kokoi: bangku' Magau' Salomo-hawoe' hante hawe'ea ka'uaa' -na, pohea-na uma hewa kancola-na wunga toera lau.
29Mas os digo, que ni aun Salomón con toda su gloria fué vestido así como uno de ellos.
30Jadi', ane Alata'ala mpakancola kowo' to hi papada toera lau-- to ria hi eo toe lau, pai' rasuwe mepulo-- peliu-liu-nami koi'! Meliu pompewili' -na hi koi'. Jadi', napa-di pai' uma nipangala' pompewili' -nae?
30Y si la hierba del campo que hoy es, y mañana es echada en el horno, Dios la viste así, ¿no hará mucho más á vosotros, hombres de poca fe?
31"Toe pai' ku'uli' -kokoi: neo' -koi me'eka' ba mpo'uli': `Napa-le' to takoni' pai' to ta'inu-e? Napa-le' to tapohea-e?'
31No os congojéis pues, diciendo: ¿Qué comeremos, ó qué beberemos, ó con qué nos cubriremos?
32Hawe'ea tetu lau to ntora rapenonoi tauna to uma mpo'incai Alata'ala. Koi', neo' -pi nipoka'eka' tetu lau, apa' Tuama-ni to hi rala suruga mpo'inca kaniparaluu-na hawe'ea tetu lau.
32Porque los Gentiles buscan todas estas cosas: que vuestro Padre celestial sabe que de todas estas cosas habéis menester.
33To kana tapenonoi, toi: babehi napa to monoa' hi poncilo Alata'ala, bona Hi'a jadi' Magau' -ta. Ane toe-pi to tapopori'ulu, to ntani' -ntani' -na nawai' moto-ta mpai' omea.
33Mas buscad primeramente el reino de Dios y su justicia, y todas estas cosas os serán añadidas.
34Jadi', neo' -ta sese' mpopekiri napa to jadi' eo mepulo. Eo toe lau hono' -mi-hawo kasusaa' -na, neo' -pi radonihii tena mpekiri to jadi' hi eo mepulo.
34Así que, no os congojéis por el día de mañana; que el día de mañana traerá su fatiga: basta al día su afán.