1Nầy là các việc khác mà ta đã suy nghĩ và chuyên lòng hiểu rõ ràng: ta thấy người công bình và khôn ngoan, luôn với việc làm của họ, đều ở trong tay Ðức Chúa Trời; hoặc sự yêu hay là sự ghét, loài người chẳng biết rõ: thảy đều thuộc về cuộc tương lai.
1Relic chi yâl lâin quinqßue inchßôl chixtzolbal rix chixjunil li cßaßak re ru aßin. Ut quinqßue retal nak li tîqueb xchßôl ut li cuanqueb xnaßleb cuanqueb saß rukß li Dios, joß ajcuiß li cßaßru nequeßxbânu. Mâ ani naxnau ma nequeßraheß malaj ut xicß nequeßileß. Ut incßaß nequeßxnau cßaßru teßxcßul mokon.
2Mọi sự xảy đến cho mọi người như nhau: người công bình hay là kẻ hung ác, người hiền lành, thanh sạch, người dâng của tế lễ hay là người không dâng, người thiện hay là kẻ có tội, kẻ phát thề hay là người sợ lời thề, cả thảy đều đồng hưởng một số phận.
2Chixjunileb juntakßêt teßxcßul. Juntakßêt teßxcßul li tîqueb xchßôl riqßuineb li incßaß tîqueb xchßôl. Juntakßêt teßxcßul li châbileb xnaßleb riqßuineb li incßaß useb xnaßleb. Juntakßêt teßxcßul li nequeßxbânu li us riqßuineb li nequeßxbânu mâusilal. Juntakßêt teßxcßul li nequeßxqßue lix cßatbil mayej riqßuineb li incßaß nequeßxqßue lix cßatbil mayej. Juntakßêt teßxcßul li mâcßaßeb xmâc riqßuineb li cuanqueb xmâc. Juntakßêt teßxcßul li nequeßyechißin cßaßak re ru riqßuin juramento riqßuineb li incßaß nequeßxbânu li juramento.
3Tai nạn lớn hơn dưới mặt trời, ấy là mọi người đồng gặp một số phận, lòng loài người đầy dẫy sự hung ác, và sự điên cuồng choán trong lòng họ đương khi sống, rồi họ đi về cùng kẻ chết.
3Li cßaßru incßaß us ninqßue retal, aßan nak juntakßêt nequeßxcßul chixjunileb li cuanqueb saß ruchichßochß. Junes mâusilal ut tôntil naßleb nequeßxcßoxla xbânunquil joß najtil nequeßcuan saß ruchichßochß. Ut chirix aßan nequeßcam.
4Một người ở trong hội kẻ sống, còn có sự trông mong; vì con chó sống hơn là sư tử chết.
4Li ani toj yoßyo cuan cßaßru naroybeni. Abanan li camenak chic mâcßaß cßaßru naroybeni. Jun li tzßiß yoßyo nacßanjelac, abanan li cakcoj camenak chic, aßan mâcßaß na-oc cuiß. Naraj naxye nak kßaxal us chokß re li yoßyo chiru li ac camenak chic.
5Kẻ sống biết mình sẽ chết; nhưng kẻ chết chẳng biết chi hết, chẳng được phần thưởng gì hết; vì sự kỷ niệm họ đã bị quên đi.
5Li toj yoßyôqueb nequeßxnau nak teßcâmk. Ut eb li ac camenakeb chic mâcßaß nequeßxnau, chi moco cuan ta cßaßru teßroybeni. Ut mâ ani chic tâjulticânk reheb.
6Sự yêu, sự ghét, sự ganh gỗ của họ thảy đều tiêu mất từ lâu; họ chẳng hề còn có phần nào về mọi điều làm ra dưới mặt trời.
6Li ac camenakeb chic incßaß chic nequeßrahoc, chi moco xicß chic nequeßiloc ut incßaß chic nequeßcakalin, chi moco teßoquênk chic riqßuin li cßaßru na-uxman saß ruchichßochß.
7Hãy đi ăn bánh cách vui mừng, và uống rượu cách hớn hở; vì Ðức Chúa Trời đã nhận các công việc ngươi.
7Joßcan nak anakcuan chatcuaßak chi sa saß âchßôl ut chacuucßak li vino riqßuin sahil chßôlej xban nak li Dios mâcßaß naxye riqßuin li cßaßru nacabânu.
8Khá hằng mặc áo trắng, chớ thiếu dầu thơm trên đầu ngươi.
8Tâqßue saki akß châbil châcuix ut tâqßue rajlal li sununquil ban saß âjolom.
9Trọn các ngày của đời hư không ngươi, mà Ðức Chúa Trời ban cho ngươi dưới mặt trời, hãy ở vui vẻ cùng vợ yêu dấu; vì đó là phần của ngươi trong đời nầy, và là điều ngươi được bởi công lao mình làm ở dưới mặt trời.
9Chanumsi lâ yußam chi sa saß âchßôl riqßuin li ixk li nacara. Chanumsihak chi us lâ yußam li mâcßaß na-oc cuiß li quiqßueheß âcue saß ruchichßochß, xban nak caßaj cuiß aßan li naru tâbânu re xyalbal xsahil lâ cßanjel.
10Mọi việc tay ngươi làm được, hãy làm hết sức mình; vì dưới âm phủ, là nơi ngươi đi đến, chẳng có việc làm, chẳng có mưu kế, cũng chẳng có tri thức, hay là sự khôn ngoan.
10Chixjunil li naru tâbânu saß ruchichßochß, chabânuhak, aß yal joß qßuial tâcuy xbânunquil. Nak tatcâmk, mâcßaß chic târûk tâbânu. Nak ac cuânkat chic saß li jul, incßaß chic tatcßanjelak. Mâcßaßak chic âcßaßux ut mâcßaßak chic ânaßleb.
11Ta xây lại thấy dưới mặt trời có kẻ lẹ làng chẳng được cuộc chạy đua, người mạnh sức chẳng được thắng trận, kẻ khôn ngoan không đặng bánh, kẻ thông sáng chẳng hưởng của cải, và người khôn khéo chẳng được ơn; vì thời thế và cơ hội xảy đến cho mọi người.
11Cuan jun chic xinqßue retal saß ruchichßochß nak mâcuaßeb li kßaxal sêbeb li nequeßêchanin re li mâtan saß li âlinac, chi moco eb li cauheb rib li nequeßnumta saß li plêt. Ut eb li cuanqueb xnaßleb incßaß nequeßxtau xtzacaêmkeb yal xban nak cuanqueb xnaßleb. Ut eb li sêbeb xchßôl incßaß nequeßbiomoß yal xban nak sêbeb xchßôl. Ut eb li tzolbileb moco rajlal ta nequeßcßuleß saß usilal. Chixjunil aßin moco nequeßxnau ta jokße teßxcßul li chßaßajquilal.
12Lại, loài người chẳng hiểu biết thời thế của mình: như cá mắc lưới, chỉ phải bẫy dò thể nào, thì loài người cũng bị vấn vương trong thời tai họa xảy đến thình lình thể ấy.
12Li cuînk incßaß naxnau jokße tixcßul junak chßaßajquilal. Chanchaneb li car li nequeßchapeß riqßuin yoy. Ut chanchaneb li xul li nequeßchapeß riqßuin raßal. Joßcan ajcuiß nequeßxcßul li cuînk. Eb aßan nequeßxcßul li chßaßajquilal chi mâcßaßeb saß xchßôl nak nacuulac xkßehil.
13Ta cũng đã thấy sự khôn ngoan nầy dưới mặt trời, thật lấy làm cả thể.
13Ut quinqßue ajcuiß retal jun li naßleb li na-uxman saß ruchichßochß, li na-oc incßaßux xban.
14Có thành nhỏ kia được một ít dân sự, một vua cường thạnh đến vây hãm nó, đắp những lũy cao lớn cùng nó.
14Cuan jun li tenamit caßchßin. Incßaß qßuiheb li cristian cuanqueb aran. Ut nachal jun li rey kßaxal cau rib chi pletic riqßuineb. Naxsut rix li tenamit ut na-oc chi pletic.
15Vả, trong thành ấy có một người nghèo mà khôn, dùng sự khôn ngoan mình giải cứu thành ấy; song về sau không ai nhớ đến người nghèo đó.
15Ut saß li tenamit aßan, cuan jun li cuînk cuan xnaßleb usta nebaß. Li cuînk aßan xru raj xcolbal li tenamit xban nak cuan xnaßleb. Abanan mâ ani quixcßoxla nak aßan cuan xnaßleb xban nak nebaß.
16Ta bèn nói rằng: Sự khôn ngoan hơn sức mạnh; nhưng mà sự khôn ngoan của người nghèo bị khinh dể, và lời nói của người không ai nghe.
16Nak ninqßue retal aßin lâin ninye nak kßaxal us nak cuânk kanaßleb chiru nak cauhak kib. Abanan eb aßan queßxtzßektâna lix naßleb li cuînk aßan yal xban nak nebaß ut incßaß queßrabi li cßaßru quixye.
17Lời của người khôn ngoan được nghe tại nơi êm lặng còn hơn tiếng kỳ lạ của kẻ cai trị trong đám dại dột.
17Kßaxal us rabinquil lix yâlal li naxye li cuan xnaßleb, usta timil naxye, chiru rabinquil li cßaßru naxye li nacßamoc be saß xyânkeb li mâcßaßeb xnaßleb usta tixjap re chixyebal.Kßaxal us nak cuânk kanaßleb chiru nak cuânk kacßanjelebâl re pletic. Li ani incßaß us xnaßleb naxpoß ru li us.
18Sự khôn ngoan hơn đồ binh khí; nhưng chỉ một người có tội phá hủy được nhiều sự lành.
18Kßaxal us nak cuânk kanaßleb chiru nak cuânk kacßanjelebâl re pletic. Li ani incßaß us xnaßleb naxpoß ru li us.