¹Again he began to teach by the seaside. A great multitude was gathered to him, so that he entered into a boat in the sea, and sat down. All the multitude were on the land by the sea.

¹Ug misugod na usab siya sa pag-panudlo sa daplin sa dagat. Ug didto midugok kaniya ang usa ka daku gayud nga panon sa katawohan, sa pagkaagi nga misakay siya sa sakayan, ug milingkod sa dagat, ug ang tibook panon sa katawohan didto sa yuta daplin sa dagat.

²He taught them many things in parables, and told them in his teaching,

²Ug siya nagtudlo kanila ug daghang mga butang pinaagi sa mga sambingay, ug siya miingon kanila sa iyang pagtudlo:

³ “Listen! Behold, the farmer went out to sow,

³Pamati kamo: Ania karon, ang magpupugas milakaw sa pagpugas;

⁴ and it happened, as he sowed, some seed fell by the road, and the birds TR adds “of the air” came and devoured it.

⁴Ug nahitabo nga, sa nagapugas siya, ang usa ka bahin sa binhi nahulog sa daplin sa dalan, ug midugok ang mga langgam sa langit ug nagtuka kanila.

⁵ Others fell on the rocky ground, where it had little soil, and immediately it sprang up, because it had no depth of soil.

⁵Ug ang uban nahulog sa kabatoan, diin walay daghang yuta; ug gilayon miturok kini tungod kay walay kalawom ang yuta.

⁶ When the sun had risen, it was scorched; and because it had no root, it withered away.

⁶Ug sa pagsubang sa adlaw nangalawos, ug tungod kay walay gamut, nangalaya.

⁷ Others fell among the thorns, and the thorns grew up, and choked it, and it yielded no fruit.

⁷Ug ang uban nahulog sa kasapinitan, ug mitubo ang mga sapinit, ug naglumos kanila ug wala kini makapamunga.

⁸ Others fell into the good ground, and yielded fruit, growing up and increasing. Some brought forth thirty times, some sixty times, and some one hundred times as much.”

⁸Ug ang uban nahulog sa maayong yuta, ug namunga, nga nagatubo ug nagadaku; ug nagpamunga sa tinagkatloan; sa tinagkan-uman; ug sa tinaggatus.

⁹He said, “Whoever has ears to hear, let him hear.”

⁹Ug siya miingon kanila: Ang adunay mga igdulungog sa pagpatalinghug, magpatalinghug;

¹⁰When he was alone, those who were around him with the twelve asked him about the parables.

¹⁰Ug sa diha nga siya na lamang usa, nanagpangutana ang mga nanag-alirong kaniya uban sa napulo ug duha nahatungod sa mga sambingay.

¹¹He said to them, “To you is given the mystery of the Kingdom of God, but to those who are outside, all things are done in parables,

¹¹Ug siya miingon kanila: Kaninyo gitugot ang paghibalo sa tinago sa gingharian sa Dios, apan sa mga atua sa gawas ang tanang mga butang ginahimo sa mga sambingay;

¹² that ‘seeing they may see, and not perceive; and hearing they may hear, and not understand; lest perhaps they should turn again, and their sins should be forgiven them.’” Isaiah 6:9-10

¹²Aron nga sa pagtan-aw, makakita sila, ug dili makatukib; ug sa pagpatalinghug, makadungog sila, ug dili makasabut; tingali unya ug mangakabig sila, ug pagapasayloon sa ilang mga sala.

¹³He said to them, “Don’t you understand this parable? How will you understand all of the parables?

¹³Ug siya nag-ingon kanila: Wala ba kamo mahibalo niini nga sambingay? ug unsaon ninyo paghibalo sa tanang mga sambingay?

¹⁴ The farmer sows the word.

¹⁴Ang magpupugas mao ang nagapugas sa pulong.

¹⁵ The ones by the road are the ones where the word is sown; and when they have heard, immediately Satan comes, and takes away the word which has been sown in them.

¹⁵Ug kini mao ang mga sa daplin sa dalan, diin ginapugas ang pulong, ug sa pagkadungog nila, dihadiha miabut si satanas, ug gikuha ang pulong nga gipugas sa ilang mga kasingkasing.

¹⁶ These in the same way are those who are sown on the rocky places, who, when they have heard the word, immediately receive it with joy.

¹⁶Ug ingon usab niini ang mga gipugas sa mga kabatoan, nga sa pagkadungog nila sa pulong, dihadiha ilang gidawat uban sa kalipay.

¹⁷ They have no root in themselves, but are short-lived. When oppression or persecution arises because of the word, immediately they stumble.

¹⁷Ug sila walay gamut sa ilang kaugalingon, busa milungtad sa diyutayng panahon lamang, unya sa pag-abut sa kagul-anan, kun paglutos tungod sa pulong, gilayon sila mahipangdol.

¹⁸ Others are those who are sown among the thorns. These are those who have heard the word,

¹⁸Ug ang uban mao ang mga gipugas sa mga kasapinitan; kini mao ang mga nagapatalinghug sa pulong;

¹⁹ and the cares of this age, and the deceitfulness of riches, and the lusts of other things entering in choke the word, and it becomes unfruitful.

¹⁹Ug ang mga pag-atiman niining kalibutan, ug ang limbong sa mga bahandi, ug ang kaibug alang sa uban nga butang milumos sa pulong ug kini wala makapamunga.

²⁰ Those which were sown on the good ground are those who hear the word, and accept it, and bear fruit, some thirty times, some sixty times, and some one hundred times.”

²⁰Ug kadto mao ang mga gipugas sa yutang maayo: ang mga nagapatalinghug sa pulong, ug nagadawat niini ug nagapamunga: ang usa sa tinagkatloan; ang usa sa tinagkan-uman; ug ang usa sa tinaggatus.

²¹He said to them, “Is the lamp brought to be put under a basket literally, a modion, a dry measuring basket containing about a peck (about 9 litres) or under a bed? Isn’t it put on a stand?

²¹Ug siya nag-ingon kanila: Ginadala ba ang lamparahan aron ibutang sa ilalum sa taksanan kun sa ilalum sa higdaanan? Dili ba aron itungtung sa tangkawan?

²² For there is nothing hidden, except that it should be made known; neither was anything made secret, but that it should come to light.

²²Kay walay hingsalipdan gawas nga kini igapadayag; ingon man walay bisan unsa nga natago kondili nga kini igapahayag.

²³ If any man has ears to hear, let him hear.”

²³Kong kinsa ang adunay mga igdulungog sa pagpatalinghug, magpatalinghug.

²⁴He said to them, “Take heed what you hear. With whatever measure you measure, it will be measured to you, and more will be given to you who hear.

²⁴Ug siya nag-ingon kanila: Magmatngon kamo sa inyong ginapatalinghugan; sa taksanan nga ginataksan ninyo, pagatakson kamo; ug kamo nga nagapatalinghug, labaw pa ang igahatag kaninyo.

²⁵ For whoever has, to him will more be given, and he who doesn’t have, even that which he has will be taken away from him.”

²⁵Kay ang adunay iya, pagahatagan; ug ang walay iya, bisan pa ang iya pagakuhaon gikan kaniya.

²⁶He said, “The Kingdom of God is as if a man should cast seed on the earth,

²⁶Ug miingon siya: Maingon man niini ang gingharian sa Dios, sama sa usa ka tawo nga nagasabwag ug binhi sa yuta.

²⁷ and should sleep and rise night and day, and the seed should spring up and grow, he doesn’t know how.

²⁷Ug matulog ug mobangon sa gabii ug sa adlaw, ug ang binhi moturok ug motubo sa paagi nga dili siya mahibalo.

²⁸ For the earth bears fruit: first the blade, then the ear, then the full grain in the ear.

²⁸Ang yuta sa iyang kaugalingon nagapamunga; ang nahauna ang gitib, unya ang uhay, sa human niana ang matimgas nga lugas sa uhay.

²⁹ But when the fruit is ripe, immediately he puts forth the sickle, because the harvest has come.”

²⁹Apan sa mahinog na ang bunga gilayon galabon niya kay miabut na ang ting-ani.

³⁰He said, “How will we liken the Kingdom of God? Or with what parable will we illustrate it?

³⁰Ug miingon siya: Sa unsa igapakasama ta ang gingharian sa Dios? Kun sa unsa bang sambingay ato siyang ipahayag?

³¹ It’s like a grain of mustard seed, which, when it is sown in the earth, though it is less than all the seeds that are on the earth,

³¹Sama kini sa usa ka lugas nga mostaza nga kong ikapugas na sa yuta, bisan mao siya ang labing diyutay sa tanang mga binhi nga anaa sa yuta;

³² yet when it is sown, grows up, and becomes greater than all the herbs, and puts out great branches, so that the birds of the sky can lodge under its shadow.”

³²Apan unya sa napugas na, magatubo ug magadaku siya labi pa sa tanang utanon; ug magapananga ug dagkung mga sanga, sa pagkaagi nga ang mga kalanggaman sa langit makabatug sa ilalum sa iyang mga landong.

³³With many such parables he spoke the word to them, as they were able to hear it.

³³Ug sa daghan pang mga sambingay nga sama niini siya nagasulti kanila sa pulong, sumala sa mahimo nila sa pagpatalinghug.

³⁴Without a parable he didn’t speak to them; but privately to his own disciples he explained everything.

³⁴Ug sa walay sambingay, wala siya magasulti kanila; apan sa hilit ginasaysay niya sa iyang mga tinon-an ang tanang mga butang.

³⁵On that day, when evening had come, he said to them, “Let’s go over to the other side.”

³⁵Ug niadtong adlawa, sa pagka-hapon na, siya miingon kanila: Mangadto kita sa tabok.

³⁶Leaving the multitude, they took him with them, even as he was, in the boat. Other small boats were also with him.

³⁶Ug sa gibiyaan nila ang panon sa katawohan, ilang gidala siya, uban kanila ingon nga didto siya sa sakayan. Ug didto may mga laing sakayan uban kaniya.

³⁷A big wind storm arose, and the waves beat into the boat, so much that the boat was already filled.

³⁷Ug mihuros ang usa ka dakung hangin, ug ang mga balud misabaw sa sakayan, sa pagkaagi nga kini natugob na.

³⁸He himself was in the stern, asleep on the cushion, and they woke him up, and told him, “Teacher, don’t you care that we are dying?”

³⁸Ug siya didto sa ulin nagakatulog nga nagaunlan. Ug ilang gipukaw siya ug nag-ingon kaniya: Magtutudlo, dili ka ba mabalaka nga mangawala kita?

³⁹He awoke, and rebuked the wind, and said to the sea, “Peace! Be still!” The wind ceased, and there was a great calm.

³⁹Ug nahagmata siya, ug gibadlong niya ang hangin, ug giingon niya ang dagat: Humilum, humonong ka. Ug mihunong ang hangin, ug miabut ang usa ka dakung kalinaw.

⁴⁰He said to them, “Why are you so afraid? How is it that you have no faith?”

⁴⁰Ug siya miingon kanila: Nganong nangahadlok kamo sa ingon? Wala pa ba kamoy pagtoo?

⁴¹They were greatly afraid, and said to one another, “Who then is this, that even the wind and the sea obey him?”

⁴¹Ug sila nangahadlok sa hilabihan gayud, ug nasig-ingon ang usa ug usa: Kinsa man diay kini, nga bisan pa ang hangin ug ang dagat nagasugot kaniya?