1Dead flies cause the oil of the perfumer to send forth an evil odor; so does a little folly outweigh wisdom and honor.
1 Fel y mae pryfed meirw yn gwneud i ennaint y peraroglydd ddrewi, felly y mae ychydig ffolineb yn tynnu oddi wrth ddoethineb ac anrhydedd.
2A wise man’s heart is at his right hand, but a fool’s heart at his left.
2 Y mae calon y doeth yn ei arwain i'r dde, ond calon y ff�l yn ei droi i'r chwith.
3Yes also, when the fool walks by the way, his understanding fails him, and he says to everyone that he is a fool.
3 Pan yw'r ff�l yn cerdded ar y ffordd, nid oes synnwyr ganddo, ac y mae'n dweud wrth bawb ei fod yn ynfyd.
4If the spirit of the ruler rises up against you, don’t leave your place; for gentleness lays great offenses to rest.
4 Os enynnir llid y llywodraethwr yn dy erbyn, paid ag ymddiswyddo; y mae pwyll yn tymheru troseddau mawr.
5There is an evil which I have seen under the sun, the sort of error which proceeds from the ruler.
5 Gwelais beth drwg dan yr haul, sef camgymeriad yn deillio oddi wrth y llywodraethwr:
6Folly is set in great dignity, and the rich sit in a low place.
6 ffu373?l wedi ei osod mewn safleoedd pwysig, a'r cyfoethog wedi eu gosod yn israddol.
7I have seen servants on horses, and princes walking like servants on the earth.
7 Gwelais weision ar geffylau, a thywysogion yn cerdded fel gweision.
8He who digs a pit may fall into it; and whoever breaks through a wall may be bitten by a snake.
8 Y mae'r un sy'n cloddio pwll yn syrthio iddo, a'r sawl sy'n chwalu clawdd yn cael ei frathu gan neidr.
9Whoever carves out stones may be injured by them. Whoever splits wood may be endangered thereby.
9 Y mae'r un sy'n symud cerrig yn cael niwed ganddynt, a'r sawl sy'n hollti coed yn cael dolur ganddynt.
10If the axe is blunt, and one doesn’t sharpen the edge, then he must use more strength; but skill brings success.
10 Os yw bwyell yn ddi-fin, a heb ei hogi, yna rhaid defnyddio mwy o nerth; ond y mae medr yn dod � llwyddiant.
11If the snake bites before it is charmed, then is there no profit for the charmer’s tongue.
11 Os na swynir neidr cyn iddi frathu, nid oes mantais o gael swynwr.
12The words of a wise man’s mouth are gracious; but a fool is swallowed by his own lips.
12 Y mae geiriau'r doeth yn ennill ffafr, ond geiriau'r ff�l yn ei ddinistrio.
13The beginning of the words of his mouth is foolishness; and the end of his talk is mischievous madness.
13 Y mae ei eiriau'n dechrau yn ff�l, ac yn diweddu mewn ynfydrwydd llwyr,
14A fool also multiplies words. Man doesn’t know what will be; and that which will be after him, who can tell him?
14 a'r ffu373?l yn amlhau geiriau. Nid oes neb yn gwybod beth a ddaw, a phwy a all ddweud wrth neb beth fydd ar ei �l?
15The labor of fools wearies every one of them; for he doesn’t know how to go to the city.
15 Y mae llafur y ff�l yn ei wneud yn lluddedig, ac ni u373?yr sut i fynd i'r ddinas.
16Woe to you, land, when your king is a child, and your princes eat in the morning!
16 Gwae di, wlad, pan fydd gwas yn frenin arnat, a'th dywysogion yn gwledda yn y bore!
17Happy are you, land, when your king is the son of nobles, and your princes eat in due season, for strength, and not for drunkenness!
17 Gwyn dy fyd, wlad, pan fydd dy frenin yn fab pendefig, a'th dywysogion yn gwledda ar yr amser priodol, a hynny i gryfhau ac nid i feddwi!
18By slothfulness the roof sinks in; and through idleness of the hands the house leaks.
18 Y mae'r trawstiau'n dadfeilio o ganlyniad i ddiogi, a'r tu375?'n gollwng o achos llaesu dwylo.
19A feast is made for laughter, and wine makes the life glad; and money is the answer for all things.
19 I gael llawenydd y paratoir gwledd, ac y mae gwin yn llonni bywyd, ac arian yn ateb i bopeth.
20Don’t curse the king, no, not in your thoughts; and don’t curse the rich in your bedroom: for a bird of the sky may carry your voice, and that which has wings may tell the matter.
20 Paid � melltithio'r brenin yn dy feddwl, na'r cyfoethog yn dy ystafell wely, oherwydd gall adar yr awyr gario dy lais, a pherchen adain fynegi'r hyn a ddywedi.