1But I say that so long as the heir is a child, he is no different from a bondservant, though he is lord of all;
1 Dyma yr wyf yn ei olygu: cyhyd ag y mae'r etifedd dan oed, nid oes dim gwahaniaeth rhyngddo a chaethwas, er ei fod yn berchennog ar y stad i gyd.
2but is under guardians and stewards until the day appointed by the father.
2 Y mae dan geidwaid a goruchwylwyr hyd y dyddiad a benodwyd gan ei dad.
3So we also, when we were children, were held in bondage under the elemental principles of the world.
3 Felly ninnau, pan oeddem dan oed, yr oeddem wedi ein caethiwo dan ysbrydion elfennig y cyfanfyd.
4But when the fullness of the time came, God sent out his Son, born to a woman, born under the law,
4 Ond pan ddaeth cyflawniad yr amser, anfonodd Duw ei Fab, wedi ei eni o wraig, wedi ei eni dan y Gyfraith,
5that he might redeem those who were under the law, that we might receive the adoption of children.
5 i brynu rhyddid i'r rhai oedd dan y Gyfraith, er mwyn i ni gael braint mabwysiad.
6And because you are children, God sent out the Spirit of his Son into your hearts, crying, “Abba, Abba is a Greek spelling for the Aramaic word for “Father” or “Daddy” used in a familiar, respectful, and loving way. Father!”
6 A chan eich bod yn blant, anfonodd Duw Ysbryd ei Fab i'n calonnau, yn llefain, "Abba! Dad!"
7So you are no longer a bondservant, but a son; and if a son, then an heir of God through Christ.
7 Felly, nid caethwas wyt ti bellach, ond plentyn; ac os plentyn, yna etifedd, trwy weithred Duw.
8However at that time, not knowing God, you were in bondage to those who by nature are not gods.
8 Gynt, yn wir, a chwithau heb adnabod Duw, caethweision oeddech i fodau nad ydynt o ran eu natur yn dduwiau.
9But now that you have come to know God, or rather to be known by God, why do you turn back again to the weak and miserable elemental principles, to which you desire to be in bondage all over again?
9 Ond yn awr, a chwithau wedi adnabod Duw, neu yn hytrach, wedi eich adnabod gan Dduw, sut y gallwch droi yn �l at yr ysbrydion elfennig llesg a thlawd, a mynnu mynd yn gaethweision iddynt hwy unwaith eto?
10You observe days, months, seasons, and years.
10 Cadw dyddiau, a misoedd, a thymhorau, a blynyddoedd, yr ydych.
11I am afraid for you, that I might have wasted my labor for you.
11 Y mae arnaf ofn mai yn ofer yr wyf wedi llafurio ar eich rhan.
12I beg you, brothers, become as I am, for I also have become as you are. You did me no wrong,
12 Rwy'n ymbil arnoch, gyfeillion, byddwch fel yr wyf fi, oherwydd fe f�m i, yn wir, fel yr oeddech chwi. Ni wnaethoch ddim cam � mi.
13but you know that because of weakness of the flesh I preached the Good News to you the first time.
13 Fel y gwyddoch, ar achlysur gwendid corfforol y pregethais yr Efengyl i chwi y tro cyntaf;
14That which was a temptation to you in my flesh, you didn’t despise nor reject; but you received me as an angel of God, even as Christ Jesus.
14 ac er i gyflwr fy nghorff fod yn demtasiwn i chwi, ni fuoch na dibris na dirmygus ohonof, ond fy nerbyn a wnaethoch fel angel Duw, fel Crist Iesu ei hun.
15What was the blessing you enjoyed? For I testify to you that, if possible, you would have plucked out your eyes and given them to me.
15 Ble'r aeth eich llawenydd? Oherwydd gallaf dystio amdanoch, y buasech wedi tynnu'ch llygaid allan a'u rhoi i mi, petasai hynny'n bosibl.
16So then, have I become your enemy by telling you the truth?
16 A wyf fi, felly, wedi mynd yn elyn ichwi, am imi ddweud y gwir wrthych?
17They zealously seek you in no good way. No, they desire to alienate you, that you may seek them.
17 Y mae yna bobl sy'n rhoi sylw mawr ichwi, ond nid er eich lles; ceisio eich cau chwi allan y maent, er mwyn i chwi roi sylw iddynt hwy.
18But it is always good to be zealous in a good cause, and not only when I am present with you.
18 Peth da bob amser yw ichwi gael sylw, pan fydd hynny er lles, ac nid yn unig pan fyddaf fi'n bresennol gyda chwi.
19My little children, of whom I am again in travail until Christ is formed in you—
19 Fy mhlant bach, yr wyf unwaith eto mewn gwewyr esgor arnoch, hyd nes y ceir ffurf Crist ynoch.
20but I could wish to be present with you now, and to change my tone, for I am perplexed about you.
20 Byddai'n dda gennyf fod gyda chwi yn awr, a gostegu fy llais, oherwydd yr wyf mewn penbleth yn eich cylch.
21Tell me, you that desire to be under the law, don’t you listen to the law?
21 Dywedwch i mi, chwi sy'n mynnu bod dan gyfraith, oni wrandewch ar y Gyfraith?
22For it is written that Abraham had two sons, one by the handmaid, and one by the free woman.
22 Y mae'n ysgrifenedig i Abraham gael dau fab, un o'i gaethferch ac un o'i wraig rydd.
23However, the son by the handmaid was born according to the flesh, but the son by the free woman was born through promise.
23 Ganwyd mab y gaethferch yn �l greddfau'r cnawd, ond ganwyd mab y wraig rydd trwy addewid Duw.
24These things contain an allegory, for these are two covenants. One is from Mount Sinai, bearing children to bondage, which is Hagar.
24 Alegori yw hyn oll. Y mae'r gwragedd yn cynrychioli dau gyfamod. Y mae un o Fynydd Sinai, yn geni plant i gaethiwed.
25For this Hagar is Mount Sinai in Arabia, and answers to the Jerusalem that exists now, for she is in bondage with her children.
25 Hagar yw hon; y mae Hagar yn cynrychioli Mynydd Sinai yn Arabia, ac y mae'n cyfateb i'r Jerwsalem sydd yn awr, oherwydd y mae hi, ynghyd �'i phlant, mewn caethiwed.
26But the Jerusalem that is above is free, which is the mother of us all.
26 Ond y mae'r Jerwsalem sydd fry yn rhydd, a hi yw ein mam ni.
27For it is written, “Rejoice, you barren who don’t bear. Break forth and shout, you that don’t travail. For more are the children of the desolate than of her who has a husband.” Isaiah 54:1
27 Oherwydd y mae'n ysgrifenedig: "Llawenha, y wraig ddiffrwyth nad wyt yn dwyn plant; bloeddia ganu, y wraig nad wyt fyth mewn gwewyr esgor; oherwydd y mae plant y wraig ddiymgeledd yn lluosocach na phlant y wraig sydd � gu373?r ganddi."
28Now we, brothers, as Isaac was, are children of promise.
28 Ond yr ydych chwi, gyfeillion, fel Isaac, yn blant addewid Duw.
29But as then, he who was born according to the flesh persecuted him who was born according to the Spirit, so also it is now.
29 Ond fel yr oedd plentyn y cnawd gynt yn erlid plentyn yr Ysbryd, felly y mae yn awr hefyd.
30However what does the Scripture say? “Throw out the handmaid and her son, for the son of the handmaid will not inherit with the son of the free woman.” Genesis 21:10
30 Ond beth y mae'r Ysgrythur yn ei ddweud? "Gyrr allan y gaethferch a'i mab, oherwydd ni chaiff mab y gaethferch fyth gydetifeddu � mab y wraig rydd."
31So then, brothers, we are not children of a handmaid, but of the free woman.
31 Gan hynny, gyfeillion, nid plant i'r gaethferch ydym ni, ond plant i'r wraig rydd.