1Now before the feast of the Passover, Jesus, knowing that his time had come that he would depart from this world to the Father, having loved his own who were in the world, he loved them to the end.
1 Ar drothwy gu373?yl y Pasg, yr oedd Iesu'n gwybod fod ei awr wedi dod, iddo ymadael �'r byd hwn a mynd at y Tad. Yr oedd wedi caru'r rhai oedd yn eiddo iddo yn y byd, ac fe'u carodd hyd yr eithaf.
2During supper, the devil having already put into the heart of Judas Iscariot, Simon’s son, to betray him,
2 Yn ystod swper, pan oedd y diafol eisoes wedi gosod yng nghalon Jwdas fab Simon Iscariot y bwriad i'w fradychu ef,
3Jesus, knowing that the Father had given all things into his hands, and that he came forth from God, and was going to God,
3 dyma Iesu, ac yntau'n gwybod bod y Tad wedi rhoi pob peth yn ei ddwylo ef, a'i fod wedi dod oddi wrth Dduw a'i fod yn mynd at Dduw,
4arose from supper, and laid aside his outer garments. He took a towel, and wrapped a towel around his waist.
4 yn codi o'r swper ac yn rhoi ei wisg o'r neilltu, yn cymryd tywel ac yn ei glymu am ei ganol.
5Then he poured water into the basin, and began to wash the disciples’ feet, and to wipe them with the towel that was wrapped around him.
5 Yna tywalltodd ddu373?r i'r badell, a dechreuodd olchi traed y disgyblion, a'u sychu �'r tywel oedd am ei ganol.
6Then he came to Simon Peter. He said to him, “Lord, do you wash my feet?”
6 Daeth at Simon Pedr yn ei dro, ac meddai ef wrtho, "Arglwydd, a wyt ti am olchi fy nhraed i?"
7Jesus answered him, “You don’t know what I am doing now, but you will understand later.”
7 Atebodd Iesu ef: "Ni wyddost ti ar hyn o bryd beth yr wyf fi am ei wneud, ond fe ddoi i wybod ar �l hyn."
8Peter said to him, “You will never wash my feet!” Jesus answered him, “If I don’t wash you, you have no part with me.”
8 Meddai Pedr wrtho, "Ni chei di olchi fy nhraed i byth." Atebodd Iesu ef, "Os na chaf dy olchi di, nid oes lle iti gyda mi."
9Simon Peter said to him, “Lord, not my feet only, but also my hands and my head!”
9 "Arglwydd," meddai Simon Pedr wrtho, "nid fy nhraed yn unig, ond golch fy nwylo a'm pen hefyd."
10Jesus said to him, “Someone who has bathed only needs to have his feet washed, but is completely clean. You are clean, but not all of you.”
10 Dywedodd Iesu wrtho, "Y mae'r sawl sydd wedi ymolchi drosto yn l�n i gyd, ac nid oes arno angen golchi dim ond ei draed. Ac yr ydych chwi yn l�n, ond nid pawb ohonoch."
11For he knew him who would betray him, therefore he said, “You are not all clean.”
11 Oherwydd gwyddai pwy oedd am ei fradychu. Dyna pam y dywedodd, "Nid yw pawb ohonoch yn l�n."
12So when he had washed their feet, put his outer garment back on, and sat down again, he said to them, “Do you know what I have done to you?
12 Wedi iddo olchi eu traed, ac ymwisgo a chymryd ei le unwaith eto, gofynnodd iddynt, "A ydych yn deall beth yr wyf wedi ei wneud i chwi?
13 You call me, ‘Teacher’ and ‘Lord.’ You say so correctly, for so I am.
13 Yr ydych chwi'n fy ngalw i yn 'Athro' ac yn 'Arglwydd', a hynny'n gwbl briodol, oherwydd dyna wyf fi.
14 If I then, the Lord and the Teacher, have washed your feet, you also ought to wash one another’s feet.
14 Os wyf fi, felly, a minnau'n Arglwydd ac yn Athro, wedi golchi eich traed chwi, fe ddylech chwithau hefyd olchi traed eich gilydd.
15 For I have given you an example, that you also should do as I have done to you.
15 Yr wyf wedi rhoi esiampl i chwi; yr ydych chwithau i wneud fel yr wyf fi wedi ei wneud i chwi.
16 Most certainly I tell you, a servant is not greater than his lord, neither one who is sent greater than he who sent him.
16 Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych, nid yw unrhyw was yn fwy na'i feistr, ac nid yw'r un a anfonir yn fwy na'r un a'i hanfonodd.
17 If you know these things, blessed are you if you do them.
17 Os gwyddoch y pethau hyn, gwyn eich byd os gweithredwch arnynt.
18 I don’t speak concerning all of you. I know whom I have chosen. But that the Scripture may be fulfilled, ‘He who eats bread with me has lifted up his heel against me.’ Psalm 41:9
18 Nid wyf yn siarad amdanoch i gyd. Yr wyf fi'n gwybod pwy a ddewisais. Ond y mae'n rhaid i'r Ysgrythur gael ei chyflawni: 'Y mae'r un sy'n bwyta fy mara i wedi codi ei sawdl yn f'erbyn.'
19 From now on, I tell you before it happens, that when it happens, you may believe that I am he.
19 Yr wyf fi'n dweud wrthych yn awr, cyn i'r peth ddigwydd, er mwyn ichwi gredu, pan ddigwydd, mai myfi yw.
20 Most certainly I tell you, he who receives whomever I send, receives me; and he who receives me, receives him who sent me.”
20 Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych, y mae'r sawl sy'n derbyn unrhyw un a anfonaf fi yn fy nerbyn i, ac y mae'r sawl sy'n fy nerbyn i yn derbyn yr hwn a'm hanfonodd i."
21When Jesus had said this, he was troubled in spirit, and testified, “Most certainly I tell you that one of you will betray me.”
21 Wedi iddo ddweud hyn, cynhyrfwyd ysbryd Iesu a thystiodd fel hyn: "Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych fod un ohonoch yn mynd i'm bradychu i."
22The disciples looked at one another, perplexed about whom he spoke.
22 Dechreuodd y disgyblion edrych ar ei gilydd, yn methu dyfalu am bwy yr oedd yn s�n.
23One of his disciples, whom Jesus loved, was at the table, leaning against Jesus’ breast.
23 Yr oedd un o'i ddisgyblion, yr un yr oedd Iesu'n ei garu, yn nesaf ato ef wrth y bwrdd.
24Simon Peter therefore beckoned to him, and said to him, “Tell us who it is of whom he speaks.”
24 A dyma Simon Pedr yn rhoi arwydd i hwn i holi Iesu am bwy yr oedd yn s�n.
25He, leaning back, as he was, on Jesus’ breast, asked him, “Lord, who is it?”
25 A dyma'r disgybl hwnnw yn pwyso'n �l ar fynwes Iesu ac yn gofyn iddo, "Pwy yw ef, Arglwydd?"
26Jesus therefore answered, “It is he to whom I will give this piece of bread when I have dipped it.” So when he had dipped the piece of bread, he gave it to Judas, the son of Simon Iscariot.
26 Atebodd Iesu, "Yr un y gwlychaf y tamaid yma o fara a'i roi iddo, hwnnw yw ef." Yna gwlychodd y tamaid a'i roi i Jwdas fab Simon Iscariot.
27After the piece of bread, then Satan entered into him. Then Jesus said to him, “What you do, do quickly.”
27 Ac yn dilyn ar hyn, aeth Satan i mewn i hwnnw. Meddai Iesu wrtho, "Yr hyn yr wyt yn ei wneud, brysia i'w gyflawni."
28Now no man at the table knew why he said this to him.
28 Nid oedd neb o'r cwmni wrth y bwrdd yn deall pam y dywedodd hynny wrtho.
29For some thought, because Judas had the money box, that Jesus said to him, “Buy what things we need for the feast,” or that he should give something to the poor.
29 Gan mai yng ngofal Jwdas yr oedd y god arian, tybiodd rhai fod Iesu wedi dweud wrtho, "Pryn y pethau y mae arnom eu heisiau at yr u373?yl", neu am roi rhodd i'r tlodion.
30Therefore having received that morsel, he went out immediately. It was night.
30 Yn union wedi cymryd y tamaid bara aeth Jwdas allan. Yr oedd hi'n nos.
31When he had gone out, Jesus said, “Now the Son of Man has been glorified, and God has been glorified in him.
31 Ar �l i Jwdas fynd allan dywedodd Iesu, "Yn awr y mae Mab y Dyn wedi ei ogoneddu, a Duw wedi ei ogoneddu ynddo ef.
32 If God has been glorified in him, God will also glorify him in himself, and he will glorify him immediately.
32 Ac os yw Duw wedi ei ogoneddu ynddo ef, bydd Duw yntau yn ei ogoneddu ef ynddo'i hun, ac yn ei ogoneddu ar unwaith.
33 Little children, I will be with you a little while longer. You will seek me, and as I said to the Jews, ‘Where I am going, you can’t come,’ so now I tell you.
33 Fy mhlant, am ychydig amser eto y byddaf gyda chwi; fe chwiliwch amdanaf, a'r hyn a ddywedais wrth yr Iddewon, yr wyf yn awr yn ei ddweud wrthych chwi hefyd, 'Ni allwch chwi ddod lle'r wyf fi'n mynd.'
34 A new commandment I give to you, that you love one another, just like I have loved you; that you also love one another.
34 Yr wyf yn rhoi i chwi orchymyn newydd: carwch eich gilydd. Fel y cerais i chwi, felly yr ydych chwithau i garu'ch gilydd.
35 By this everyone will know that you are my disciples, if you have love for one another.”
35 Os bydd gennych gariad tuag at eich gilydd, wrth hynny bydd pawb yn gwybod mai disgyblion i mi ydych."
36Simon Peter said to him, “Lord, where are you going?” Jesus answered, “Where I am going, you can’t follow now, but you will follow afterwards.”
36 Meddai Simon Pedr wrtho, "Arglwydd, i ble'r wyt ti'n mynd?" Atebodd Iesu ef, "Lle'r wyf fi'n mynd, ni elli di ar hyn o bryd fy nghanlyn, ond fe fyddi'n fy nghanlyn maes o law."
37Peter said to him, “Lord, why can’t I follow you now? I will lay down my life for you.”
37 "Arglwydd," gofynnodd Pedr iddo, "pam na allaf dy ganlyn yn awr? Fe roddaf fy einioes drosot."
38Jesus answered him, “Will you lay down your life for me? Most certainly I tell you, the rooster won’t crow until you have denied me three times.
38 Atebodd Iesu, "A roddi dy einioes drosof? Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthyt, ni ch�n y ceiliog cyn iti fy ngwadu i dair gwaith.