1I ask then, did God reject his people? May it never be! For I also am an Israelite, a descendant of Abraham, of the tribe of Benjamin.
1 Yr wyf yn gofyn, felly, a yw'n bosibl fod Duw wedi gwrthod ei bobl ei hun? Nac ydyw, ddim o gwbl! Oherwydd yr wyf fi yn Israeliad, o linach Abraham, o lwyth Benjamin.
2God didn’t reject his people, which he foreknew. Or don’t you know what the Scripture says about Elijah? How he pleads with God against Israel:
2 Nid yw Duw wedi gwrthod ei bobl, y bobl a adnabu cyn eu bod. Gwyddoch beth y mae'r Ysgrythur yn ei ddweud wrth adrodd hanes Elias yn galw ar Dduw yn erbyn Israel:
3“Lord, they have killed your prophets, they have broken down your altars; and I am left alone, and they seek my life.” 1 Kings 19:10,14
3 "Arglwydd, y maent wedi lladd dy broffwydi a bwrw d'allorau i lawr; myfi'n unig sydd ar �l, ac y maent yn ceisio f'einioes innau."
4But how does God answer him? “I have reserved for myself seven thousand men, who have not bowed the knee to Baal.” 1 Kings 19:18
4 Ond yr atebiad dwyfol iddo oedd: "Gadewais i mi fy hun saith mil o bobl sydd heb blygu glin i Baal."
5Even so then at this present time also there is a remnant according to the election of grace.
5 Felly hefyd yn yr amser presennol hwn, y mae gweddill ar gael, gweddill sydd wedi ei ethol gan ras Duw.
6And if by grace, then it is no longer of works; otherwise grace is no longer grace. But if it is of works, it is no longer grace; otherwise work is no longer work.
6 Ond os trwy ras y bu hyn, ni all fod yn tarddu o gadw gofynion cyfraith; petai felly, byddai gras yn peidio � bod yn ras.
7What then? That which Israel seeks for, that he didn’t obtain, but the chosen ones obtained it, and the rest were hardened.
7 Mewn gair, y peth y mae Israel yn ei geisio, nid Israel a'i cafodd, ond y rhai a etholodd Duw; caledwyd y lleill,
8According as it is written, “God gave them a spirit of stupor, eyes that they should not see, and ears that they should not hear, to this very day.” Deuteronomy 29:4; Isaiah 29:10
8 fel y mae'n ysgrifenedig: "Rhoddodd Duw iddynt ysbryd swrth, llygaid i beidio � gweld, a chlustiau i beidio � chlywed, hyd y dydd heddiw."
9David says, “Let their table be made a snare, and a trap, a stumbling block, and a retribution to them.
9 Ac y mae Dafydd yn dweud: "Bydded eu bwrdd yn fagl i'w rhwydo, ac yn groglath i'w cosbi;
10Let their eyes be darkened, that they may not see. Bow down their back always.” Psalm 69:22,23
10 tywyller eu llygaid iddynt beidio � gweld, a gwna hwy'n wargrwm dros byth."
11I ask then, did they stumble that they might fall? May it never be! But by their fall salvation has come to the Gentiles, to provoke them to jealousy.
11 Yr wyf yn gofyn, felly, a yw eu llithriad yn gwymp terfynol? Nac ydyw, ddim o gwbl! I'r gwrthwyneb, am iddynt hwy droseddu y mae iachawdwriaeth wedi dod i'r Cenhedloedd, i wneud yr Iddewon yn eiddigeddus.
12Now if their fall is the riches of the world, and their loss the riches of the Gentiles; how much more their fullness?
12 Ond os yw eu trosedd yn gyfrwng i gyfoethogi'r byd, a'u diffyg yn gyfrwng i gyfoethogi'r Cenhedloedd, pa faint mwy fydd y cyfoethogi pan dd�nt yn eu cyflawn rif?
13For I speak to you who are Gentiles. Since then as I am an apostle to Gentiles, I glorify my ministry;
13 Ond i droi atoch chwi y Cenhedloedd. Yr wyf fi'n apostol y Cenhedloedd, ac fel y cyfryw rhoi bri ar fy swydd yr wyf
14if by any means I may provoke to jealousy those who are my flesh, and may save some of them.
14 wrth geisio gwneud fy mhobl yn eiddigeddus, ac achub rhai ohonynt.
15For if the rejection of them is the reconciling of the world, what would their acceptance be, but life from the dead?
15 Oherwydd os bu eu bwrw hwy allan yn gymod i'r byd, bydd eu derbyn i mewn, yn sicr, yn fywyd o blith y meirw.
16If the first fruit is holy, so is the lump. If the root is holy, so are the branches.
16 Os yw'r tamaid toes a offrymir yn sanctaidd, yna y mae'r toes i gyd yn sanctaidd. Os yw'r gwreiddyn yn sanctaidd, y mae'r canghennau hefyd yn sanctaidd.
17But if some of the branches were broken off, and you, being a wild olive, were grafted in among them, and became partaker with them of the root and of the richness of the olive tree;
17 Os torrwyd rhai canghennau i ffwrdd, a'th impio di yn eu plith, er mai olewydden wyllt oeddit, ac os daethost felly i gael rhan o faeth gwreiddyn yr olewydden,
18don’t boast over the branches. But if you boast, it is not you who support the root, but the root supports you.
18 paid ag ymffrostio ar draul y canghennau a dorrwyd. Os wyt am ymffrostio, cofia nad tydi sy'n cynnal y gwreiddyn, ond y gwreiddyn sy'n dy gynnal di.
19You will say then, “Branches were broken off, that I might be grafted in.”
19 Ond fe ddywedi, "Ie, ond torrwyd y canghennau i ffwrdd er mwyn i mi gael fy impio i mewn."
20True; by their unbelief they were broken off, and you stand by your faith. Don’t be conceited, but fear;
20 Eithaf gwir; fe'u torrwyd hwy o achos anghrediniaeth, ac fe gefaist ti dy le trwy ffydd. Rho'r gorau i feddyliau mawreddog, a meithrin ofn Duw yn eu lle.
21for if God didn’t spare the natural branches, neither will he spare you.
21 Oherwydd os nad arbedodd Duw y canghennau naturiol, nid arbeda dithau chwaith.
22See then the goodness and severity of God. Toward those who fell, severity; but toward you, goodness, if you continue in his goodness; otherwise you also will be cut off.
22 Am hynny, ystyria'r modd y mae Duw yn dangos ei diriondeb a'i erwinder: ei erwinder i'r rhai a gwympodd i fai, ond ei diriondeb i ti, cyhyd ag y cedwi dy hun o fewn cylch ei diriondeb. Os na wnei, cei dithau dy dorri allan o'r cyff.
23They also, if they don’t continue in their unbelief, will be grafted in, for God is able to graft them in again.
23 Ond amdanynt hwy, os na fynnant aros yn eu hanghrediniaeth, c�nt eu himpio i mewn i'r cyff, oherwydd y mae Duw yn abl i'w himpio'n �l.
24For if you were cut out of that which is by nature a wild olive tree, and were grafted contrary to nature into a good olive tree, how much more will these, which are the natural branches, be grafted into their own olive tree?
24 Oherwydd, os cefaist ti dy dorri o olewydden oedd yn wyllt wrth natur, a'th impio i mewn, yn groes i natur, i olewydden gardd, gymaint tebycach yw y c�nt hwy, sydd wrth natur yn ganghennau olewydden gardd, eu himpio i mewn i'w holewydden hwy eu hunain!
25For I don’t desire you to be ignorant, brothers, The word for “brothers” here and where context allows may also be correctly translated “brothers and sisters” or “siblings.” of this mystery, so that you won’t be wise in your own conceits, that a partial hardening has happened to Israel, until the fullness of the Gentiles has come in,
25 Oherwydd yr wyf am i chwi wybod, gyfeillion, am y dirgelwch hwn (bydd hynny'n eich cadw rhag bod yn ddoeth yn eich tyb eich hunain), fod caledwch rhannol wedi syrthio ar Israel, hyd nes y daw'r Cenhedloedd i mewn yn eu cyflawn rif.
26and so all Israel will be saved. Even as it is written, “There will come out of Zion the Deliverer, and he will turn away ungodliness from Jacob.
26 Pan ddigwydd hynny, caiff Israel i gyd ei hachub. Fel y mae'n ysgrifenedig: "Daw'r Gwaredydd o Seion, a throi pob annuwioldeb oddi wrth Jacob;
27This is my covenant to them, when I will take away their sins.” Isaiah 59:20-21; 27:9; Jeremiah 31:33-34
27 a dyma'r cyfamod a wnaf fi � hwy, pan gymeraf ymaith eu pechodau."
28Concerning the Good News, they are enemies for your sake. But concerning the election, they are beloved for the fathers’ sake.
28 O safbwynt yr Efengyl, gelynion Duw ydynt, ond y mae hynny'n fantais i chwi. O safbwynt eu hethol gan Dduw, y maent yn annwyl ganddo, ond y maent felly o achos yr hynafiaid.
29For the gifts and the calling of God are irrevocable.
29 Oherwydd nid oes tynnu'n �l ar roddion graslon Duw, a'i alwad ef.
30For as you in time past were disobedient to God, but now have obtained mercy by their disobedience,
30 Buoch chwi unwaith yn anufudd i Dduw, ond yn awr, o ganlyniad i'w hanufudd-dod hwy, yr ydych wedi cael trugaredd.
31even so these also have now been disobedient, that by the mercy shown to you they may also obtain mercy.
31 Yn yr un modd, o ganlyniad i'r drugaredd a gawsoch chwi, y maent hwy hefyd wedi anufuddhau yn awr, fel mai derbyn trugaredd a wn�nt hwythau.
32For God has shut up all to disobedience, that he might have mercy on all.
32 Y mae Duw wedi cloi pawb yng ngharchar anufudd-dod, er mwyn gwneud pawb yn wrthrychau ei drugaredd.
33Oh the depth of the riches both of the wisdom and the knowledge of God! How unsearchable are his judgments, and his ways past tracing out!
33 O ddyfnder cyfoeth Duw, a'i ddoethineb a'i wybodaeth! Mor anchwiliadwy ei farnedigaethau, mor anolrheiniadwy ei ffyrdd!
34“For who has known the mind of the Lord? Or who has been his counselor?” Isaiah 40:13
34 Oherwydd, "Pwy a adnabu feddwl yr Arglwydd? Pwy a fu'n ei gynghori ef?
35“Or who has first given to him, and it will be repaid to him again?” Job 41:11
35 Pwy a achubodd y blaen arno � rhodd, i gael rhodd yn �l ganddo?"
36For of him, and through him, and to him, are all things. To him be the glory for ever! Amen.
36 Oherwydd ohono ef, a thrwyddo ef, ac iddo ef y mae pob peth. Iddo ef y bo'r gogoniant am byth! Amen.