¹When you sit to eat with a ruler, consider diligently what is before you;

¹Als gij aangezeten zult zijn om met een heerser te eten, zo zult gij scherpelijk letten op dengene, die voor uw aangezicht is.

²put a knife to your throat, if you are a man given to appetite.

²En zet een mes aan uw keel, indien gij een gulzig mens zijt;

³Don’t be desirous of his dainties, since they are deceitful food.

³Laat u niet gelusten zijner smakelijke spijzen, want het is een leugenachtig brood.

⁴Don’t weary yourself to be rich. In your wisdom, show restraint.

⁴Vermoei u niet om rijk te worden; sta af van uw vernuft.

⁵Why do you set your eyes on that which is not? For it certainly sprouts wings like an eagle and flies in the sky.

⁵Zult gij uw ogen laten vliegen op hetgeen niets is? Want het zal zich gewisselijk vleugelen maken gelijk een arend, die naar den hemel vliegt.

⁶Don’t eat the food of him who has a stingy eye, and don’t crave his delicacies:

⁶Eet het brood niet desgenen, die boos is van oog, en wees niet belust op zijn smakelijke spijzen;

⁷for as he thinks about the cost, so he is. “Eat and drink!” he says to you, but his heart is not with you.

⁷Want gelijk hij bedacht heeft in zijn ziel, alzo zal hij tot u zeggen: Eet en drink! maar zijn hart is niet met u;

⁸The morsel which you have eaten you shall vomit up, and lose your good words.

⁸Uw bete, die gij gegeten hebt, zoudt gij uitspuwen; en gij zoudt uw liefelijke woorden verderven.

⁹Don’t speak in the ears of a fool, for he will despise the wisdom of your words.

⁹Spreek niet voor het oor van een zot, want hij zou het verstand uwer woorden verachten.

¹⁰Don’t move the ancient boundary stone. Don’t encroach on the fields of the fatherless:

¹⁰Zet de oude palen niet terug; en kom op de akkers der wezen niet;

¹¹for their Defender is strong. He will plead their case against you.

¹¹Want hun Verlosser is sterk; Die zal hun twistzaak tegen u twisten.

¹²Apply your heart to instruction, and your ears to the words of knowledge.

¹²Begeef uw hart tot de tucht, en uw oren tot de redenen der wetenschap.

¹³Don’t withhold correction from a child. If you punish him with the rod, he will not die.

¹³Weer de tucht van den jongen niet; als gij hem met de roede zult slaan, zal hij niet sterven.

¹⁴Punish him with the rod, and save his soul from Sheol Sheol is the place of the dead. .

¹⁴Gij zult hem met de roede slaan, en zijn ziel van de hel redden.

¹⁵My son, if your heart is wise, then my heart will be glad, even mine:

¹⁵Mijn zoon! zo uw hart wijs is, mijn hart zal blijde zijn, ja, ik.

¹⁶yes, my heart will rejoice, when your lips speak what is right.

¹⁶En mijn nieren zullen van vreugde opspringen, als uw lippen billijkheden spreken zullen.

¹⁷Don’t let your heart envy sinners; but rather fear Yahweh all the day long.

¹⁷Uw hart zij niet nijdig over de zondaren; maar zijt ten allen dage in de vreze des HEEREN.

¹⁸Indeed surely there is a future hope, and your hope will not be cut off.

¹⁸Want zekerlijk, er is een beloning; en uw verwachting zal niet afgesneden worden.

¹⁹Listen, my son, and be wise, and keep your heart on the right path!

¹⁹Hoor gij, mijn zoon! en word wijs, en richt uw hart op den weg.

²⁰Don’t be among ones drinking too much wine, or those who gorge themselves on meat:

²⁰Zijt niet onder de wijnzuipers, noch onder de vleesvreters;

²¹for the drunkard and the glutton shall become poor; and drowsiness clothes them in rags.

²¹Want een zuiper en vraat zal arm worden; en de sluimering doet verscheurde klederen dragen.

²²Listen to your father who gave you life, and don’t despise your mother when she is old.

²²Hoor naar uw vader, die u gewonnen heeft; en veracht uw moeder niet, als zij oud geworden is.

²³Buy the truth, and don’t sell it. Get wisdom, discipline, and understanding.

²³Koop de waarheid, en verkoop ze niet, mitsgaders wijsheid, en tucht, en verstand.

²⁴The father of the righteous has great joy. Whoever fathers a wise child delights in him.

²⁴De vader des rechtvaardigen zal zich zeer verheugen; en die een wijzen zoon gewint, zal zich over hem verblijden.

²⁵Let your father and your mother be glad! Let her who bore you rejoice!

²⁵Laat uw vader zich verblijden, ook uw moeder; en laat haar zich verheugen, die u gebaard heeft.

²⁶My son, give me your heart; and let your eyes keep in my ways.

²⁶Mijn zoon! geef mij uw hart, en laat uw ogen mijn wegen bewaren.

²⁷For a prostitute is a deep pit; and a wayward wife is a narrow well.

²⁷Want een hoer is een diepe gracht, en een vreemde vrouw is een enge put.

²⁸Yes, she lies in wait like a robber, and increases the unfaithful among men.

²⁸Ook loert zij als een rover; en zij vermenigvuldigt de trouwelozen onder de mensen.

²⁹Who has woe? Who has sorrow? Who has strife? Who has complaints? Who has needless bruises? Who has bloodshot eyes?

²⁹Bij wien is wee? bij wien och arme? bij wien gekijf? bij wien het beklag? bij wien wonden zonder oorzaak? bij wien de roodheid der ogen?

³⁰Those who stay long at the wine; those who go to seek out mixed wine.

³⁰Bij degenen, die bij den wijn vertoeven; bij degenen, die komen om gemengde drank na te zoeken.

³¹Don’t look at the wine when it is red, when it sparkles in the cup, when it goes down smoothly.

³¹Zie den wijn niet aan, als hij zich rood vertoont, als hij in den beker zijn verve geeft, als hij recht opgaat;

³²In the end, it bites like a snake, and poisons like a viper.

³²In zijn einde zal hij als een slang bijten, en steken als een adder.

³³Your eyes will see strange things, and your mind will imagine confusing things.

³³Uw ogen zullen naar vreemde vrouwen zien, en uw hart zal verkeerdheden spreken.

³⁴Yes, you will be as he who lies down in the midst of the sea, or as he who lies on top of the rigging:

³⁴En gij zult zijn, gelijk een, die in het hart van de zee slaapt; en gelijk een, die in het opperste van den mast slaapt.

³⁵“They hit me, and I was not hurt! They beat me, and I don’t feel it! When will I wake up? I can do it again. I can find another.”

³⁵Men heeft mij geslagen, zult gij zeggen, ik ben niet ziek geweest; men heeft mij gebeukt, ik heb het niet gevoeld; wanneer zal ik opwaken? Ik zal hem nog meer zoeken!