¹Now faith is assurance of things hoped for, proof of things not seen.

¹A wiara jest gruntem tych rzeczy, których się spodziewamy i dowodem rzeczy niewidzialnych.

²For by this, the elders obtained testimony.

²Albowiem przez nią świadectwa doszli przodkowie.

³By faith, we understand that the universe has been framed by the word of God, so that what is seen has not been made out of things which are visible.

³Wiarą rozumiemy, iż świat jest sprawiony słowem Bożem, tak iż rzeczy, które widzimy, nie stały się z rzeczy widzialnych, ale z niczego.

⁴By faith, Abel offered to God a more excellent sacrifice than Cain, through which he had testimony given to him that he was righteous, God testifying with respect to his gifts; and through it he, being dead, still speaks.

⁴Wiarą lepszą ofiarę ofiarował Abel Bogu, niżeli Kain, przez którą świadectwo otrzymał, że jest sprawiedliwy, jakoż sam Bóg świadectwo dał o darach jego, a przez te umarłszy jeszcze mówi.

⁵By faith, Enoch was taken away, so that he wouldn’t see death, and he was not found, because God translated him. For he has had testimony given to him that before his translation he had been well pleasing to God.

⁵Wiarą Enoch jest przeniesiony, aby nie oglądał śmierci i nie jest znaleziony, przeto że go Bóg przeniósł; albowiem pierwej niż jest przeniesiony, miał świadectwo, że się podobał Bogu.

⁶Without faith it is impossible to be well pleasing to him, for he who comes to God must believe that he exists, and that he is a rewarder of those who seek him.

⁶A bez wiary nie można podobać się Bogu; albowiem ten, co przystępuje do Boga, wierzyć musi, że jest Bóg, a że nagrodę daje tym, którzy go szukają.

⁷By faith, Noah, being warned about things not yet seen, moved with godly fear, or, reverence prepared a ship for the saving of his house, through which he condemned the world, and became heir of the righteousness which is according to faith.

⁷Wiarą obwieszczony będąc od Boga Noe o tem, czego jeszcze nie było widzieć, uczciwości wyświadczając, przygotował korab ku zachowaniu domu swego, przez który potępił świat i stał się dziedzicem sprawiedliwości tej, która jest z wiary.

⁸By faith, Abraham, when he was called, obeyed to go out to the place which he was to receive for an inheritance. He went out, not knowing where he went.

⁸Wiarą powołany będąc Abraham, usłuchał Boga, aby poszedł na ono miejsce, które miał wziąć za dziedzictwo i wyszedł, nie wiedząc, dokąd idzie.

⁹By faith, he lived as an alien in the land of promise, as in a land not his own, dwelling in tents, with Isaac and Jacob, the heirs with him of the same promise.

⁹Wiarą mieszkał w ziemi obiecanej jako w cudzej, mieszkając w namiotach z Izaakiem i z Jakóbem, spólnymi dziedzicami tejże obietnicy.

¹⁰For he looked for the city which has the foundations, whose builder and maker is God.

¹⁰Albowiem oczekiwał miasta mającego grunty, którego sprawcą i budownikiem jest Bóg.

¹¹By faith, even Sarah herself received power to conceive, and she bore a child when she was past age, since she counted him faithful who had promised.

¹¹Wiarą także Sara wzięła moc ku przyjęciu nasienia i mimo czasu wieku porodziła, gdyż miała za wiernego tego, który obiecał.

¹²Therefore as many as the stars of the sky in multitude, and as innumerable as the sand which is by the sea shore, were fathered by one man, and him as good as dead.

¹²A przetoż z jednego, i to obumarłego, rozpłodziło się potomstwo jako mnóstwo gwiazd niebieskich i jako piasek niezliczony, który jest na brzegu morskim.

¹³These all died in faith, not having received the promises, but having seen TR adds “and being convinced of” them and embraced them from afar, and having confessed that they were strangers and pilgrims on the earth.

¹³Według wiary umarli ci wszyscy, nie wziąwszy obietnic, ale z daleka je upatrując i cieszyli się niemi, i witali je i wyznawali, iż są gośćmi i przychodniami na ziemi.

¹⁴For those who say such things make it clear that they are seeking a country of their own.

¹⁴Bo ci, którzy tak mówią, jawnie okazują, iż ojczyzny szukają.

¹⁵If indeed they had been thinking of that country from which they went out, they would have had enough time to return.

¹⁵A wprawdzie, gdyby byli na onę pamiętali, z której byli wyszli, mieli dosyć czasu wrócić się zaś.

¹⁶But now they desire a better country, that is, a heavenly one. Therefore God is not ashamed of them, to be called their God, for he has prepared a city for them.

¹⁶Ale oni lepszej żądają, to jest niebieskiej; przetoż i sam Bóg nie wstydzi się nazywać Bogiem ich, bo im miasto zgotował.

¹⁷By faith, Abraham, being tested, offered up Isaac. Yes, he who had gladly received the promises was offering up his one and only son;

¹⁷Wiarą ofiarował Abraham Izaaka, będąc kuszony, a ofiarował jednorodzonego ten, który był wziął obietnicę.

¹⁸even he to whom it was said, “In Isaac will your seed be called”; Genesis 21:12

¹⁸Do którego rzeczono: W Izaaku tobie będzie nazwane nasienie;

¹⁹concluding that God is able to raise up even from the dead. Figuratively speaking, he also did receive him back from the dead.

¹⁹Uważając to, iż Bóg może i od umarłych wzbudzić; skąd go też w podobieóstwie zmartwychwstania przyjął.

²⁰By faith, Isaac blessed Jacob and Esau, even concerning things to come.

²⁰Wiarą około przyszłych rzeczy błogosławił Izaak Jakóba i Ezawa.

²¹By faith, Jacob, when he was dying, blessed each of the sons of Joseph, and worshiped, leaning on the top of his staff.

²¹Wiarą Jakób umierając, każdemu z synów Józefowych błogosławił i pokłonił się podparłszy się na wierzch laski swojej.

²²By faith, Joseph, when his end was near, made mention of the departure of the children of Israel; and gave instructions concerning his bones.

²²Wiarą Józef umierając, o wyjściu synów Izraelskich wzmiankę uczynił i z strony kości swoich rozkazał.

²³By faith, Moses, when he was born, was hidden for three months by his parents, because they saw that he was a beautiful child, and they were not afraid of the king’s commandment.

²³Wiarą narodziwszy się Mojżesz, był ukryty przez trzy miesiące od rodziców swoich, przeto że widzieli nadobne dzieciątko i nie bali się wyroku królewskiego.

²⁴By faith, Moses, when he had grown up, refused to be called the son of Pharaoh’s daughter,

²⁴Wiarą Mojżesz, będąc już dorosłym, zbraniał się być zwany synem córki Faraonowej,

²⁵choosing rather to share ill treatment with God’s people, than to enjoy the pleasures of sin for a time;

²⁵Raczej sobie obrawszy złe rzeczy cierpieć z ludem Bożym, niżeli doczesną mieć z grzechu rozkosz,

²⁶accounting the reproach of Christ greater riches than the treasures of Egypt; for he looked to the reward.

²⁶Za większe pokładając bogactwo nad skarby Egipskie urąganie Chrystusowe; bo się oglądał na odpłatę.

²⁷By faith, he left Egypt, not fearing the wrath of the king; for he endured, as seeing him who is invisible.

²⁷Wiarą opuścił Egipt, nie bojąc się gniewu królewskiego; bo jakoby widział niewidzialnego, mężnie sobie poczynał.

²⁸By faith, he kept the Passover, and the sprinkling of the blood, that the destroyer of the firstborn should not touch them.

²⁸Wiarą obchodził wielkanoc i wylanie krwi, aby ten, który tracił pierworodnych, nie dotknął się ich.

²⁹By faith, they passed through the Red Sea as on dry land. When the Egyptians tried to do so, they were swallowed up.

²⁹Wiarą przeszli przez morze Czerwone, jako po suszy, o co kusiwszy się Egipczanie, potonęli.

³⁰By faith, the walls of Jericho fell down, after they had been encircled for seven days.

³⁰Wiarą mury Jerycha upadły, gdy je obchodzono przez siedm dni.

³¹By faith, Rahab the prostitute, didn’t perish with those who were disobedient, having received the spies in peace.

³¹Wiarą Rachab wszetecznica nie zginęła wespół z nieposłusznymi, przyjąwszy z pokojem szpiegów do gospody.

³²What more shall I say? For the time would fail me if I told of Gideon, Barak, Samson, Jephthah, David, Samuel, and the prophets;

³²A cóż więcej mam mówić? Bo by mi czasu nie stało, gdybym miał powiadać o Giedeonie i o Baraku, i o Samsonie, i o Jefcie, i o Dawidzie, i o Samuelu, i o prorokach.

³³who, through faith subdued kingdoms, worked out righteousness, obtained promises, stopped the mouths of lions, Daniel 6:22-23

³³Którzy przez wiarę zwalczyli królestwa, czynili sprawiedliwość, dostępowali obietnic, lwom paszczęki zawierali;

³⁴quenched the power of fire, Daniel 3:1-30 escaped the edge of the sword, 1 Kings 19:1-3; 2 Kings 6:31-7:20 from weakness were made strong, grew mighty in war, and caused foreign armies to flee.

³⁴Zagaszali moc ognia, uchodzili ostrza mieczów, mocnymi się stawali z niemocnych, mężnymi bywali na wojnie, wojska cudzoziemców do uciekania przywodzili.

³⁵Women received their dead by resurrection. 1 Kings 17:17-23; 2 Kings 4:32-37 Others were tortured, not accepting their deliverance, that they might obtain a better resurrection.

³⁵Niewiasty odbierały umarłych swoich wzbudzonych; a drudzy są na próbach rozciągnieni, nie przyjąwszy wybawienia, aby lepszego dostąpili zmartwychwstania.

³⁶Others were tried by mocking and scourging, yes, moreover by bonds and imprisonment.

³⁶Drudzy zasię pośmiewisk i biczowania doświadczyli, nadto i związek i więzienia.

³⁷They were stoned. 2 Chronicles 24:20-21 They were sawn apart. They were tempted. They were slain with the sword. Jeremiah 26:20-23; 1 Kings 19:10 They went around in sheep skins and in goat skins; being destitute, afflicted, ill-treated

³⁷Byli kamionowani, piłą przecierani, kuszeni, mieczem zabijani, chodzili w owczych i kozich skórach; byli w niedostatku, w ucisku, w niewczasach;

³⁸(of whom the world was not worthy), wandering in deserts, mountains, caves, and the holes of the earth.

³⁸(Których nie był świat godzien;) tułali się po pustyniach i po górach, i jaskiniach, i jamach ziemi.

³⁹These all, having had testimony given to them through their faith, didn’t receive the promise,

³⁹A ci wszyscy świadectwo otrzymawszy przez wiarę, nie dostąpili obietnicy.

⁴⁰God having provided some better thing concerning us, so that apart from us they should not be made perfect.

⁴⁰Przeto, że Bóg o nas coś lepszego przejrzał, aby oni bez nas nie stali się doskonałymi.