¹In those days, when there was a very great multitude, and they had nothing to eat, Jesus called his disciples to himself, and said to them,

¹Nang mga araw na yaon, nang magkaroong muli ng maraming tao, at wala silang mangakain, ay tinawag niya ang kaniyang mga alagad, at sinabi sa kanila,

² “I have compassion on the multitude, because they have stayed with me now three days, and have nothing to eat.

²Nahahabag ako sa karamihan, sapagka't tatlong araw nang sila'y nangatira sa akin, at walang mangakain:

³ If I send them away fasting to their home, they will faint on the way, for some of them have come a long way.”

³At kung sila'y pauwiin kong nangagugutom sa kanilang mga tahanan, ay magsisipanglupaypay sila sa daan; at nagsipanggaling sa malayo ang ilan sa kanila.

⁴His disciples answered him, “From where could one satisfy these people with bread here in a deserted place?”

⁴At nagsisagot sa kaniya ang kaniyang mga alagad, Paanong mabubusog ninoman ang mga taong ito ng tinapay dito sa isang ilang na dako?

⁵He asked them, “How many loaves do you have?” They said, “Seven.”

⁵At kaniyang tinanong sila, Ilang tinapay mayroon kayo? At sinabi nila, Pito.

⁶He commanded the multitude to sit down on the ground, and he took the seven loaves. Having given thanks, he broke them, and gave them to his disciples to serve, and they served the multitude.

⁶At iniutos niya sa karamihan na magsiupo sa lupa; at kinuha niya ang pitong tinapay, at pagkapagpasalamat, ay pinagputolputol niya, at ibinigay sa kaniyang mga alagad, upang ihain sa kanila; at inihain nila sa karamihan.

⁷They had a few small fish. Having blessed them, he said to serve these also.

⁷At mayroon silang ilang maliliit na isda: at nang mapagpala ang mga ito, ay ipinagutos niya na ihain din naman ang mga ito sa kanila.

⁸They ate, and were filled. They took up seven baskets of broken pieces that were left over.

⁸At sila'y nagsikain, at nangabusog: at kanilang pinulot ang lumabis sa mga pinagputolputol, na pitong bakol na puno.

⁹Those who had eaten were about four thousand. Then he sent them away.

⁹At sila'y may mga apat na libo: at pinayaon niya sila.

¹⁰Immediately he entered into the boat with his disciples, and came into the region of Dalmanutha.

¹⁰At pagdaka'y lumulan siya sa daong na kasama ang kaniyang mga alagad, at napasa mga sakop ng Dalmanuta.

¹¹The Pharisees came out and began to question him, seeking from him a sign from heaven, and testing him.

¹¹At nagsilabas ang mga Fariseo, at nangagpasimulang makipagtalo sa kaniya, na hinahanapan siya ng isang tandang mula sa langit, na tinutukso siya.

¹²He sighed deeply in his spirit, and said, “Why does this generation The word translated “generation” here (genea) could also be translated “people,” “race,” or “family.” seek a sign? Most certainly I tell you, no sign will be given to this generation.”

¹²At nagbuntong-hininga siya ng malalim sa kaniyang espiritu, at nagsabi, Bakit humahanap ng tanda ang lahing ito? katotohanang sinasabi ko sa inyo, Walang tandang ibibigay sa lahing ito.

¹³He left them, and again entering into the boat, departed to the other side.

¹³At sila'y iniwan niya, at muling pagkalulan sa daong ay tumawid sa kabilang ibayo.

¹⁴They forgot to take bread; and they didn’t have more than one loaf in the boat with them.

¹⁴At nangalimutan nilang magsipagdala ng tinapay; at wala sila kundi isang tinapay sa daong.

¹⁵He warned them, saying, “Take heed: beware of the yeast of the Pharisees and the yeast of Herod.”

¹⁵At ipinagbilin niya sa kanila, na nagsabi, Tingnan ninyo, mangagingat kayo sa lebadura ng mga Fariseo at sa lebadura ni Herodes.

¹⁶They reasoned with one another, saying, “It’s because we have no bread.”

¹⁶At nangagkatuwiranan sila-sila rin, na nangagsasabi, Wala tayong tinapay.

¹⁷Jesus, perceiving it, said to them, “Why do you reason that it’s because you have no bread? Don’t you perceive yet, neither understand? Is your heart still hardened?

¹⁷At pagkahalata nito ni Jesus ay sinabi sa kanila, Bakit nangagbubulaybulay kayo, sapagka't wala kayong tinapay? hindi pa baga ninyo napaghahalata, ni napaguunawa man? nangagmatigas na baga ang inyong puso?

¹⁸ Having eyes, don’t you see? Having ears, don’t you hear? Don’t you remember?

¹⁸Mayroon kayong mga mata, hindi baga kayo nangakakakita? at mayroon kayong mga tainga, hindi baga kayo nangakakarinig? at hindi baga ninyo nangaaalaala?

¹⁹ When I broke the five loaves among the five thousand, how many baskets full of broken pieces did you take up?” They told him, “Twelve.”

¹⁹Nang aking pagputolputulin ang limang tinapay sa limang libong lalake, ilang bakol na puno ng mga pinagputolputol ang inyong binuhat? Sinabi nila sa kaniya, Labingdalawa.

²⁰ “When the seven loaves fed the four thousand, how many baskets full of broken pieces did you take up?” They told him, “Seven.”

²⁰At nang pagputolputulin ang pitong tinapay sa apat na libo, ilang bakol na puno ng mga pinagputolputol ang binuhat ninyo? At sinabi nila sa kaniya, Pito.

²¹He asked them, “Don’t you understand, yet?”

²¹At sinabi niya sa kanila, Hindi pa baga ninyo napaguunawa?

²²He came to Bethsaida. They brought a blind man to him, and begged him to touch him.

²²At nagsidating sila sa Betsaida. At dinala nila sa kaniya ang isang lalaking bulag, at ipinamanhik sa kaniya na siya'y hipuin.

²³He took hold of the blind man by the hand, and brought him out of the village. When he had spit on his eyes, and laid his hands on him, he asked him if he saw anything.

²³At hinawakan niya sa kamay ang lalaking bulag, at dinala niya sa labas ng nayon; at nang maluraan ang kaniyang mga mata, at maipatong ang kaniyang mga kamay sa kaniya, ay kaniyang tinanong siya, Nakakakita ka baga ng anoman?

²⁴He looked up, and said, “I see men; for I see them like trees walking.”

²⁴At siya'y tumingala, at nagsabi, Nakakakita ako ng mga tao; sapagka't namamasdan ko silang tulad sa mga punong kahoy, na nagsisilakad.

²⁵Then again he laid his hands on his eyes. He looked intently, and was restored, and saw everyone clearly.

²⁵Saka ipinatong na muli sa kaniyang mga mata ang mga kamay niya; at siya'y tumitig, at gumaling, at nakita niyang maliwanag ang lahat ng mga bagay.

²⁶He sent him away to his house, saying, “Don’t enter into the village, nor tell anyone in the village.”

²⁶At pinauwi niya siya sa kaniyang tahanan, na sinasabi, Huwag kang pumasok kahit sa nayon.

²⁷Jesus went out, with his disciples, into the villages of Caesarea Philippi. On the way he asked his disciples, “Who do men say that I am?”

²⁷At pumaroon si Jesus, at ang kaniyang mga alagad sa mga nayon ng Cesarea ni Filipo: at sa daan ay itinanong niya sa kaniyang mga alagad, na sinabi sa kanila, Ano baga ang sabi ng mga tao kung sino ako?

²⁸They told him, “John the Baptizer, and others say Elijah, but others: one of the prophets.”

²⁸At sinaysay nila sa kaniya, na sinasabi, Si Juan Bautista; at ang mga iba, si Elias; datapuwa't ang mga iba, Isa sa mga propeta.

²⁹He said to them, “But who do you say that I am?” Peter answered, “You are the Christ.”

²⁹At tinanong niya sila, Datapuwa't ano ang sabi ninyo kung sino ako? Sumagot si Pedro at nagsabi sa kaniya, Ikaw ang Cristo.

³⁰He commanded them that they should tell no one about him.

³⁰At ipinagbilin niya sa kanila na huwag sabihin kanino man ang tungkol sa kaniya.

³¹He began to teach them that the Son of Man must suffer many things, and be rejected by the elders, the chief priests, and the scribes, and be killed, and after three days rise again.

³¹At siya'y nagpasimulang magturo sa kanila, na ang Anak ng tao ay kinakailangang magbata na maraming mga bagay, at itakuwil ng matatanda, at ng mga pangulong saserdote, at ng mga eskriba, at patayin, at pagkaraan ng tatlong araw ay muling magbangon.

³²He spoke to them openly. Peter took him, and began to rebuke him.

³²At hayag na sinabi niya ang pananalitang ito. At isinama siya ni Pedro, at pinasimulang siya'y pagwikaan.

³³But he, turning around, and seeing his disciples, rebuked Peter, and said, “Get behind me, Satan! For you have in mind not the things of God, but the things of men.”

³³Datapuwa't paglingap niya sa palibot, at pagtingin sa kaniyang mga alagad, ay pinagwikaan si Pedro, at sinabi, Lumagay ka sa likuran ko, Satanas; sapagka't hindi mo pinagiisip ang mga bagay na ukol sa Dios, kundi ang mga bagay na ukol sa mga tao.

³⁴He called the multitude to himself with his disciples, and said to them, “Whoever wants to come after me, let him deny himself, and take up his cross, and follow me.

³⁴At pinalapit niya sa kaniya ang karamihan pati ng kaniyang mga alagad, at sa kanila'y sinabi, Kung ang sinomang tao ay ibig sumunod sa akin, ay tumanggi sa kaniyang sarili, at pasanin ang kaniyang krus, at sumunod sa akin.

³⁵ For whoever wants to save his life will lose it; and whoever will lose his life for my sake and the sake of the Good News will save it.

³⁵Sapagka't ang sinomang magibig iligtas ang kaniyang buhay ay mawawalan nito: at ang sinomang mawalan ng kaniyang buhay dahil sa akin at sa evangelio ay maililigtas yaon.

³⁶ For what does it profit a man, to gain the whole world, and forfeit his life?

³⁶Sapagka't ano ang mapapakinabang ng tao, na makamtan ang buong sanglibutan, at mapapahamak ang kaniyang buhay?

³⁷ For what will a man give in exchange for his life?

³⁷Sapagka't anong ibibigay ng tao na katumbas sa kaniyang buhay?

³⁸ For whoever will be ashamed of me and of my words in this adulterous and sinful generation, the Son of Man also will be ashamed of him, when he comes in the glory of his Father with the holy angels.”

³⁸Sapagka't ang sinomang magmakahiya sa akin at sa aking mga salita sa lahing ito na mapangalunya at makasalanan, ay ikahihiya rin naman siya ng Anak ng tao, pagparito niyang nasa kaluwalhatian ng kaniyang Ama na kasama ng mga banal na anghel.