聖經新譯本

Zarma

2 Chronicles

24

1約阿施作猶大王(王下12:1~3)約阿施登基的時候是七歲,在耶路撒冷作王共四十年。他的母親名叫西比亞,是別是巴人。
1 Yowasa gonda jiiri iyye waato kaŋ a sintin ka may. A may mo jiiri waytaaci Urusalima ra. A nyaŋo maa Zibiya, Beyer-Seba boro no.
2耶何耶大祭司在世的日子,約阿施行耶和華看為正的事。
2 Yowasa te haŋ kaŋ ga saba Rabbi diyaŋ gaa Alfa Yehoyda funayaŋ jirbey kulu ra.
3耶何耶大為他娶了兩個妻子,他就生了一些兒女。
3 Yehoyda na wande hinka hiiji ka kande a se. A hay mo izeyaŋ, alboro nda wayboro.
4下令重修聖殿(王下12:4~16)此外,約阿施有意重修耶和華的殿,
4 A ciya mo, woodin banda Yowasa miila nga ma Rabbi windo hanse.
5就召集了眾祭司和利未人,對他們說:“你們要去到猶大各城,向所有以色列人募捐金錢,可以年年修建你們 神的殿;你們應急速辦理這事。”可是利未人卻不急速辦理。
5 Kal a na alfagey da Lawi borey margu. A ne i se: «Wa koy ka Yahuda galley gana, ka nooru margu-margu Israyla kulu ra, kaŋ i g'araŋ Irikoyo windo hanse nd'a jiiri kulu. Wa laakal ye araŋ ma muraado te da cahãyaŋ.» Kulu nda yaadin Lawi borey mana goyo te da cahãyaŋ.
6於是王把大祭司耶何耶大召來,對他說:“你為甚麼不命令利未人把耶和華的僕人摩西和以色列的會眾,為法櫃的會幕規定的稅款,從猶大和耶路撒冷徵收回來,作修殿的費用呢?”
6 Bonkoono mo na alfaga beero Yehoyda ce ka ne a se: «Ifo se no i mana Lawi borey lordi ka ne i ma koy Yahuda nda Urusalima ra ka jangal margu, Rabbi tamo Musa jangalo, da Israyla jama wano, hukumo kaŋ gonda seeda se?»
7原來那惡婦亞他利雅的眾子曾經拆毀 神的殿,又把耶和華殿中一切分別為聖的物品用來供奉巴力。
7 Zama wayboro laala din, Ataliya, a izey jin ka Irikoy windo ku, Rabbi windo jinay kaŋ i fay waani kulu nooya, ka goy d'ey Baaley se.
8於是王下令建造一個櫃,放在耶和華殿的門外;
8 Bonkoono binde na lordi te. I na sundurku fo te mo k'a jisi taray, Rabbi windo meyo gaa.
9又在猶大和耶路撒冷發出通告,叫人把 神的僕人摩西,在曠野規定以色列人繳交的稅款帶來,獻給耶和華。
9 I fe Yahuda nda Urusalima ra ka ne i ma kande Rabbi se jangal kaŋ Musa, Irikoy tamo, daŋ Israyla boŋ saajo ra.
10眾領袖和人民都歡歡喜喜把稅款帶來,投進櫃中,直到他們都投完了。
10 Koyey kulu nda jama kulu te bine kaani ka kand'a. I n'a daŋ sundurko ra, kal a to.
11利未人把銀櫃抬到王指定負責這事的人那裡的時候,他們看見稅銀很多,王的書記和大祭司的屬員就來把銀櫃倒空,然後抬回原處。天天都是這樣,所以收集了很多銀子。
11 A ga ciya mo, waati kulu kaŋ Lawi borey ga kande sundurko bonkoono goy-teerey do, i ga di nzarfu boobo go a ra, gaa bonkoono hantumkwa, da alfaga beero goy-teero ma kaa ka sundurko feeri ka haŋ kaŋ go a ra ku ka koy. I ga sundurko ye nga nango ra koyne. Yaadin no i soobay ka te zaari ka koy zaari, i na nzarfu boobo margu-margu mo.
12王和耶何耶大把銀子交給耶和華殿的辦事人員,他們就雇了石匠和木匠,重建耶和華的殿,又雇了鐵匠和銅匠,重建耶和華的殿。
12 Bonkoono Yehoyda mo n'a no Rabbi windo goy-teerey se. Koyne, i zinga nda cinakoyaŋ, da saceyaŋ, i ma Rabbi windo hanse se.
13作工的人不住工作,重修的工程在他們手下順利進行;他們把 神的殿重建得和先前一樣,並且非常堅固。
13 Goy-teerey binde goy, goyo mo kubay i kambey ra. I na Rabbi windo ye ka te mate kaŋ a go za doŋ, i n'a gaabandi mo.
14他們完工以後,就把剩下的銀子送到王和耶何耶大面前,用來製造耶和華殿裡的器皿、供奉和獻祭所用的器皿、盤子,以及各種金銀器皿。耶何耶大在世的日子,眾人都常在耶和華的殿裡獻燔祭。
14 Waato kaŋ cine i na goyo ban, kulu i kande nzarfu kaŋ cindi din bonkoono da Yehoyda do. Ngey mo no, i na jinay te d'a Rabbi windo se, danga saajaw jinayey da sargay kaŋ i ga ton jinayey, da taasayaŋ da jinay fooyaŋ, wura nda nzarfu wane yaŋ. I na sargay kaŋ i ga ton no mo Rabbi windo ra kaŋ sinda fappeyaŋ Yehoyda jirbey kulu ra.
15耶何耶大逝世耶何耶大年紀老了,壽數滿足就死了;他死的時候,是一百三十歲。
15 Amma Yehoyda kaa ka zeen, a kungu nda ndunnya kal a bu mo. A jiirey jiiri zangu nda waranza no waato kaŋ a bu.
16他和列王一同埋葬在大衛城裡,因為他在以色列為 神和 神的殿作了美善的事。
16 I n'a fiji Dawda birno ra bonkooney banda, zama a na booriyaŋ goy te Israyla ra, da Irikoy da nga windo mo se.
17全國上下離棄耶和華耶何耶大死後,猶大的領袖們來朝拜王;王聽從了他們的主意。
17 I go no, Yehoyda buuyaŋo banda, kala Yahuda mayraykoyey kaa ka sombu bonkoono se. Bonkoono mo hangan i se.
18他們離棄了耶和華他們列祖的 神的殿,去事奉亞舍拉和偶像。因為他們的罪, 神的忿怒臨到猶大和耶路撒冷。
18 Kal i fay da Rabbi, ngey kaayey Irikoyo windo. I ye ka may wayboro himandi bundu toorey se, da tooru fooyaŋ. Futay mo kaŋ Yahuda nda Urusalima boŋ i taalo din sabbay se.
19但耶和華仍然差派先知到他們中間,引導他們歸向耶和華;這些先知雖然警告他們,他們卻不肯聽從。
19 Kulu nda yaadin Rabbi na annabiyaŋ donton i gaa, hala i ma ye ka kand'ey Rabbi do. I n'i bayrandi, amma i mana hanga jeeri.
20撒迦利亞責民遭害那時, 神的靈臨到耶何耶大祭司的兒子撒迦利亞身上,他就站在眾民的面前,對他們說:“ 神這樣說:‘你們為甚麼違背耶和華的誡命,使你們不得亨通呢?因為你們離棄了耶和華,所以耶和華也離棄你們。’”
20 Rabbi Biya mo kaa Zakariya Alfa Yehoyda ize boŋ. A kay jama se beene ka ne i se: «Yaa no Irikoy ci: Ifo se no araŋ goono ga Rabbi lordey daaru, hal araŋ ma jaŋ ka du albarka? Za kaŋ araŋ na Rabbi furu, nga mo na araŋ furu.»
21眾人要殺害撒迦利亞,於是照著王的命令,在耶和華殿的院子裡用石頭把他打死。
21 I na me-hawyaŋ soola Zakariya boŋ k'a catu nda tondiyaŋ kal a bu bonkoono lordo boŋ, noodin Rabbi windo batama ra.
22約阿施王沒有記念撒迦利亞的父親耶何耶大對他所施的恩,反而殺了他的兒子。撒迦利亞臨死的時候,說:“願耶和華鑒察,並且責問你!”
22 Yaadin cine no bonkoono Yowasa mana fongu nda gomno kaŋ a baabo Yehoyda te nga se, amma a n'a izo wi. Saaya kaŋ cine a goono ga ba ka bu, Zakariya ne: «Rabbi ma guna, ka bana.»
23亞蘭軍攻打猶大(王下12:17~18)過了年,亞蘭的軍隊上來攻打約阿施;他們侵入猶大和耶路撒冷,殺了民間的領袖,又把他們的一切戰利品都送到大馬士革王那裡去。
23 A ciya binde, jiiro bananta, kala Suriya borey kande Yowasa gaa wongu. I kaa Yahuda nda Urusalima ka jama mayraykoyey kulu halaci borey ra. I n'i wongu arzakey kulu sambu ka kond'ey Damaskos bonkoono se.
24亞蘭的軍隊雖然只來了一小隊人,耶和華卻把一支龐大的軍隊交在他們手裡;因為猶大人離棄了耶和華他們列祖的 神,亞蘭人向約阿施執行了懲罰。
24 Zama Suriya wongu marga boro ciraariyaŋ no i kande. Kulu nda yaadin, Rabbi na wongu marga bambata daŋ i kambe ra, zama i na Rabbi, ngey kaayey Irikoyo furu. Yaadin cine binde no i na ciiti te d'a Yowas se.
25約阿施被殺(王上12:19~21)亞蘭人離開約阿施的時候,他們丟下約阿施,因為他受了重傷,他的臣僕要殺害他,為了報復耶何耶大祭司的兒子流血的仇;他們在床上殺死他,他就死了;有人把他埋葬在大衛城裡,只是沒有埋葬在列王的陵墓裡。
25 Waato kaŋ i fay d'a mo, (zama i fay d'a da doori korno), kal a tamey na me haw a boŋ Alfa Yehoyda izo kuro sabbay se. I na bonkoono wi nga daaro boŋ. A bu, i n'a fiji mo Dawda birno ra, amma i man'a fiji bonkooney saarayey ra.
26謀害他的是亞捫婦人示米押的兒子撒拔和摩押婦人示米利的兒子約薩拔。
26 Wo kaŋ yaŋ na me-hawyaŋo te a se, ngey neeya: Zabad, kaŋ nyaŋo maa Simeyat Amon boro no, da Yehozabad, kaŋ nyaŋo maa Simrit Mowab boro no.
27至於約阿施的眾子,以及許多警戒他的話,還有他重建 神的殿的事,都記在列王記的註釋上。約阿施的兒子亞瑪謝接續他作王。
27 A izey sanni ciine ra da muraadu tiŋo beerey kaŋ yaŋ i dake a boŋ, da Irikoy windo hanseyaŋo, ngey neeya, i n'i hantum bonkooney baaru tira ra. A izo Amaziya na mayray te a nango ra.