1暗嫩裝病姦污他瑪大衛的兒子押沙龍有一個美麗的妹妹,名叫他瑪;大衛的兒子暗嫩愛上了她。
1 Woodin banda a go, Dawda ize Absalom gonda wayme hanno fo, kaŋ se i ga ne Tamar. Amnon, Dawda ize aru fo binde, a ga boona Tamar.
2暗嫩為了他妹妹他瑪的緣故,因愛成病。因為他瑪還是處女,所以暗嫩看來很難對她採取甚麼行動。
2 Amnon sakulla mo nga waymo Tamar sabbay se hala arwaso sinda baani, zama se wandiyo no. Haya wo kaa ka sandi Amnon se da mate kaŋ nga ga du ka hay fo kulu te a se.
3暗嫩有一個朋友,名叫約拿達,是大衛的哥哥示米亞的兒子。約拿達是一個非常狡猾的人。
3 Amma Amnon gonda coro fo kaŋ maa Yonadab, Dawda beero Simeya ize no. Yonadab wo mo, boro no kaŋ ga caram gumo.
4他問暗嫩說:“王子啊!你為甚麼一天比一天瘦弱呢?你可以告訴我嗎?”暗嫩說:“我愛上了我兄弟押沙龍的妹妹他瑪。”
4 A ne Amnon se:« Ya nin bonkoono izo, ifo se no ni go ga faabu han kulu? Ni si ba ni ma ci ay se, wala?» Amnon ne a se: «Ay ga boona Tamar no, ay baabo izo Absalom waymo.»
5約拿達對他說:“你可以躺在床上裝病。你父親來看你的時候,你就對他說:‘求你叫我的妹妹他瑪來,把食物遞給我吃;叫她在我眼前預備食物,好使我可以看見,也可以從她的手中取食。’”
5 Yonadab ne a se: «Kani ni dima boŋ ka te danga ni jante no. Waati kaŋ ni baaba kaa nga ma di nin se, kala ni ma ne a se: ‹Ay ga ni ŋwaaray, ma naŋ ay waymo Tamar ma kaa k'ay no ŋwaari kayna, ya ŋwa. A ma ŋwaari hanse ay jine zama ay ma di a, ay ma ŋwa a kambe ra mo.› »
6於是暗嫩躺著裝病。王來看他,暗嫩對王說:“求你叫我的妹妹他瑪來,叫她在我眼前給我做兩個餅,我可以從她的手裡拿過來吃。”
6 Amnon binde kani ka te sanda nga jante no. Waato kaŋ bonkoono kaa zama nga m'a guna se, Amnon ne bonkoono se: «Ay ga ni ŋwaaray no, ma naŋ ay waymo Tamar ma kaa ka maasa hinka te ay se ay jine, zama ay ma ŋwa a kambe ra.»
7大衛就派人到宮裡去對他瑪說:“你到你哥哥暗嫩的屋裡去,為他預備食物。”
7 Kala Dawda donton fu Tamar do ka ne: «Koy sohõ ni armo Amnon kwaara ka ŋwaari hanse a se.»
8他瑪就到她哥哥暗嫩的屋裡去;暗嫩正躺著。他瑪取了點麵,把麵和好,就在暗嫩面前做餅,並且把餅烤熟了。
8 Tamar binde koy nga armo Amnon kwaara. Nga mo goono ga kani noodin. Tamar na hamni diibi k'a musay, ka te maasa armo jine, a binde na maasa ton.
9她拿過鍋來,在他面前把餅倒出來,暗嫩卻不肯吃,他說:“叫眾人離開我出去!”眾人就都離開他出去了。
9 A na cambu sambu mo k'i bare a jine, amma armo wangu ka ŋwa. Kala Amnon ne: «Alborey kulu m'ay no nango.» Alborey mo, afo kulu fatta k'a no nango.
10暗嫩對他瑪說:“把食物帶到臥房來,我好從你的手裡拿過來吃。”他瑪拿著她做好的餅,進了臥房,到她哥哥暗嫩那裡去。
10 Amnon ne Tamar se: «Ma kande ŋwaaro kaniyaŋ fu-izo ra, ay ma ŋwa ni kambe ra.» Tamar na maasey kaŋ a ton din sambu, ka kand'ey kaniyaŋ fu-izo ra nga armo Amnon do.
11他瑪上到他面前,給他吃的時候,暗嫩卻拉住她,對她說:“妹妹,來與我同寢吧!”
11 Waato kaŋ a kand'ey a jarga zama a ma ŋwa, kala Amnon na nga waymo di ka ne a se: «Ay waymo, kaa ka kani nda ay.»
12他瑪對他說:“不要!哥哥!不要污辱我!在以色列中不可作這樣的事。你不要作這醜事。
12 Tamar tu a se ka ne: «Abada, ay armo, ma s'ay kaynandi, zama a si hima i ma woone dumi te Israyla ra. Ma si saamotaray woone te.
13至於我,我到哪裡除去我的恥辱呢?至於你,你在以色列中也會成了一個愚妄的人。現在請你去對王說,他必不會禁止我歸你的。”
13 Ay wo binde, man no ay ga konda ay haawo? Ni bumbo sanni mo, ni ga ciya sanda boro yaamo cine Israyla ra. Sohõ binde, ay ga ni ŋwaaray, ma salaŋ bonkoono se, zama a si ni ganji ay.»
14但暗嫩不肯聽她的話,他又比他瑪有力,就污辱了她,與她同寢。
14 Kulu nda yaadin armo mana yadda nd'a sanno, amma za kaŋ a bisa waymo gaabi, a hin a k'a kom.
15事後,暗嫩非常恨她;他對他瑪的恨比以前對她的愛更大,所以暗嫩對她說:“你起來!走吧!”
15 Waato din gaa Amnon ye ka konn'a nda konnari laalo gumo, hala konnaro kaŋ a konn'a nd'a din, a jaase baakasina kaŋ a jin ka ba r'a d'a za sintina. Amnon binde ne a se: «Tun ka fatta.»
16他瑪卻對他說:“我的哥哥啊,不!你趕我出去的這罪比你剛才與我所行的罪更大了。”但是暗嫩不肯聽她的話,
16 Amma waymo ne a se: «Abada, manti yaadin no! Zama taali beeri woone kaŋ ni goono ga te k'ay tuti, a bisa goy laala din kaŋ ni jin ka te ay se.» Amma Amnon wangu ka maa waymo sanno.
17就叫了侍候他的僕人來,說:“把這女人從我面前趕到外面去,然後把門鎖上。”
17 Gaa no a na nga bannya fo kaŋ ga saajaw a se ce ka ne a se: «Ma waybora din kaa taray ay se, ka fu meyo saafi.»
18那時他瑪身上穿著長袖彩衣,因為未嫁的公主都是這樣穿的。那侍候暗嫩的僕人把她趕到外面去,隨後把門鎖上。
18 Tamar gonda kwaay kuuku nga gaahamo gaa, zama kwaay woodin yaŋ dumi no bonkoono ize wandiyey ga bankaaray d'a. Saaya din Amnon bannya na waybora kaa taray ka fu meyo saafi.
19他瑪把塵土撒在自己的頭上,撕裂身上的長袖彩衣,又把一隻手放在頭上,一邊行走一邊哭叫。
19 Tamar binde na boosu gusam ka say nga boŋo boŋ ka nga kwaay kuuko kaŋ go a jinda gaa din kortu, ka nga kambe dake nga boŋ ra ka nga diraw te. A ga dira, a ga hẽ da jinde beeri.
20她哥哥押沙龍問她:“是不是你哥哥暗嫩與你親近了?我妹妹啊,你現在不要作聲,他是你的哥哥,你不要把這事放在心上。”於是他瑪孤單淒涼地住在她哥哥押沙龍的家裡。
20 A armo Absalom ne a se: «Ni arme Amnon go ni banda, wala? Amma sohõ kala ni ma dangay, ya ay waymo, nga wo ni arme no. Ma si woodin gaay ni bina ra.» Tamar binde goro nga armo Absalom windo ra ka nga boŋ seew.
21大衛王聽見了這一切事,就非常生氣。
21 Amma waato kaŋ bonkoono Dawda maa hayey wo kulu kaŋ te baaru, a futu gumo.
22押沙龍甚麼話都沒有對暗嫩說。押沙龍恨暗嫩,因為暗嫩污辱了他的妹妹他瑪。
22 Amma Absalom mana salaŋ Amnon se, hala gomni wala hasaraw wane, zama Absalom goono ga konna Amnon zama a n'a waymo Tamar hasara.
23押沙龍為妹復仇殺暗嫩兩年以後,在以法蓮邊界的巴力.夏瑣,押沙龍雇了人為他剪羊毛,押沙龍邀請王所有的兒子到那裡去。
23 A ciya binde, waato kaŋ jiiri hinka timme, Absalom gonda feeji hamni hõsekoyaŋ Baal-Hazor ra, kaŋ go Ifraymu jarga. Absalom mo na bonkoono izey kulu ce i ma kaa bato do.
24押沙龍去見王說:“看哪!現在你的僕人雇了人剪羊毛;請王和王的臣僕與我一同去。”
24 Absalom binde kaa bonkoono do ka ne: «Guna ay, ni tamo gonda feeji hamni hõsekoyaŋ. Ay ga ni ŋwaaray, da bonkoono yadda, nga nda nga tamey kulu ma kaa ay, ni tamo banda.»
25王對押沙龍說:“不!我兒,我們不必都去,免得我們成為你的重擔。”押沙龍再三勉強王去,王還是不肯去,只是為他祝福。
25 Bonkoono ne Absalom se: «Abada, ay izo, iri kulu si koy, zama iri ma si ni tiŋandi.» Kala Absalom n'a faali. Kulu nda yaadin bonkoono mana yadda, amma a na albarka gaara a se.
26押沙龍說:“王若是不去,求王讓我的哥哥暗嫩與我一同去。”王問他:“為甚麼要他與你一同去呢?”
26 Waato din gaa no Absalom ne: «Da manti yaadin no, ay ga ni ŋwaaray, ma naŋ ay beere Amnon ma koy iri banda.» Bonkoono ne a se: «Ifo se no a ga koy ni banda?»
27押沙龍再三求王,王就派暗嫩和王所有的兒子與他一同去。
27 Amma Absalom n'a kankam hal a naŋ Amnon da bonkoono izey kulu ma koy Absalom banda.
28押沙龍吩咐他的僕人說:“你們注意!暗嫩酒酣耳熱的時候,我對你們說:‘擊殺暗嫩!’你們就把他殺死。不要懼怕,這不是我吩咐你們的嗎?你們要堅強,作勇敢的人。”
28 Absalom na nga tamey lordi mo ka ne:« Araŋ ma laakal bo, waati kaŋ Amnon bina kaan duvan* haŋyaŋo do. D'ay ga ne araŋ se: ‹Wa Amnon kar!› saaya din araŋ m'a wi, araŋ ma si humburu bo. Manti ay n'araŋ lordi? Araŋ ma te bine-gaabi, wa te alboro-teera.»
29押沙龍的僕人就照押沙龍所吩咐的,向暗嫩行了。王所有的兒子就起來,各人騎上自己的騾子逃跑了。
29 Absalom tamey binde te Amnon se sanda mate kaŋ Absalom n'i lordi nd'a. Waato din bonkoono izey kulu tun. Boro kulu na nga alambaana kaaru ka zuru.
30他們還在路上的時候,有消息傳到大衛那裡,說:“押沙龍殺了王所有的兒子,沒有剩下一個。”
30 A ciya binde, waato kaŋ i go fonda boŋ ga koy, kala baaro koy ka to Dawda do ka ne: «Absalom na bonkoono izey kulu wi, baa afolloŋ mana cindi!»
31王就起來,撕裂衣服,躺在地上。侍立在他身旁的所有臣僕,也都撕裂衣服。
31 Bonkoono binde tun ka nga bankaarayey tooru-tooru ka kani ganda. A tamey kulu mo kay a jarga, i bankaarayey go tooranteyaŋ.
32大衛的哥哥示米亞的兒子約拿達說:“我主不要以為所有的年輕人、王的兒子都被殺死了。其實死的只有暗嫩一人;自從暗嫩污辱了押沙龍的妹妹他瑪那一天起,押沙龍就定意要殺死他了。
32 Kala Yonadab, Dawda beero Simeya ize tu ka ne: «Ay koyo ma si tammahã hal i na bonkoono ize arwasey kulu wi no bo. Amnon hinne no ka bu, zama Absalom miila boŋ no i na woodin te za hano kaŋ hane a n'a waymo Tamar hasara.
33現在我主我王不要把這事放在心上,以為王所有的兒子都死了。其實死的只有暗嫩一人。”
33 Sohõ binde koyo ay bonkoono ma si woodin gaay ni bina ra, hala ni ma tammahã hala bonkoono ize arey kulu bu, zama Amnon hinne no ka bu.»
34押沙龍逃往基述押沙龍逃走了。守望的年輕人舉目觀看,看見許多人從後面山坡旁邊的路而來。
34 Amma Absalom zuru. Arwaso kaŋ goono ga batama batu binde na nga moy feeri ka guna, kal a di nga banda boro boobo go ga kaa. I goono ga tondo caso fonda gana.
35約拿達對王說:“看哪!王的兒子都回來了。正如你僕人所說的,事情果然是這樣。”
35 Yonadab mo ne bonkoono se: «Bonkoono izey neeya, i kaa. Sanda mate kaŋ ay, ni tamo ci, yaadin mo no ka te.»
36他剛說完了,王的眾子就都來到了,他們都放聲大哭;王和他所有的臣僕也都號咷痛哭。
36 Waato kaŋ a na sanno ci ka ban, bonkoono izey kaa. I na ngey jindey sambu ka soobay ka hẽ. Bonkoono nda nga tamey kulu mo hẽ da hẽeni korno.
37押沙龍逃亡,走到基述王亞米忽的兒子達買那裡去了。大衛天天為他的兒子哀傷。
37 Amma Absalom zuru ka koy Gesur koyo, Talmay Amihud ize do. Dawda mo na bu kunfa hẽeni te han kulu.
38押沙龍逃亡,逃到基述那裡去,在那裡住了三年。
38 Yaadin cine no Absalom zuru nd'a. A koy Gesur ka goro noodin jiiri hinza.
39大衛的心不再懷恨押沙龍,對暗嫩的死也不再那麼難過了。
39 Bonkoono Dawda binde faaji nda Absalom, zama za kaŋ Amnon jin ka bu, a hin suuru nda woodin.