1掃羅家和大衛家之間的戰爭相持很久。大衛家逐漸興盛，掃羅家卻日趨衰微。
1 Wongu gay Dawda dumo da Sawulu dumo game ra. Dawda mo soobay ka te gaabi ka tonton ka koy da jina, amma Sawulu dumo soobay ka zabu ka ye da banda.
2大衛在希伯崙所生的兒子大衛在希伯崙生了幾個兒子：他的長子暗嫩，是耶斯列人亞希暖所生的。
2 I na izeyaŋ hay Dawda se Hebron ra. A hay-jina ga ti Amnon, kaŋ a du Ahinowam, Yezreyel waybora gaa.
3次子基利押，是作過迦密人拿八的妻子亞比該所生的。三子押沙龍，是基述王達買的女兒瑪迦所生的。
3 Ihinkanta, Ciliyab, nga mo a du a Abigayil gaa, bora kaŋ goro ka te wande Nabal Karmel bora se. Ihinzanta, Absalom, a du a Maaka, Gesur koyo Talmay ize wayo gaa.
4四子亞多尼雅，是哈及所生的。五子示法提雅，是亞比他所生的。
4 Itaacanta, Adoniya, a du a Haggit gaa. Iguwanta, Sefatiya, Abital ize no.
5六子以特念，是大衛妻子以格拉所生的。這些兒子都是大衛在希伯崙所生的。
5 Iddanta, Itreyam, Dawda wande Egla ize no. Woodin yaŋ no i hay Dawda se Hebron ra.
6伊施波設和押尼珥之間的磨擦當掃羅家和大衛家交戰的時候，押尼珥在掃羅家的權勢日漸強大。
6 Waati kaŋ i goono ga wongu te Dawda dumo da Sawulu dumo game ra, Abner na nga boŋ gaabandi Sawulu dumo ra.
7掃羅有一個妃子，名叫利斯巴，是愛亞的女兒。伊施波設對押尼珥說：“你為甚麼親近我父親的妃子呢？”
7 Amma Sawulu wahay fo go no kaŋ se i ga ne Rizpa, Aya ize way no. Is-boset ne Abner se: «Ifo se no ni kani nd'ay baaba wahayo wo?»
8押尼珥因伊施波設的話非常忿怒，說：“我是猶大的狗頭嗎？今天我厚待你的父親掃羅家、他的兄弟和他的朋友，沒有把你交在大衛的手中；可是，今天你竟為了這女人的事來找我的錯！
8 Sanno binde kaŋ Is-boset ci din se, kala Abner futu gumo. A ne: «Ay ya hansi _buuko|_ boŋ no, Yahuda wane? Hunkuna gomni no ay go ga cabe ni baaba Sawulu dumo d'a nya-izey kulu, d'a corey mo se, kaŋ ay mana ni no Dawda se. Kulu nda yaadin hunkuna ni n'ay beeri nda taali wayboro wo sanni ra.
9我若不按著耶和華向大衛所起誓應許的去行：廢去掃羅家的王國，建立大衛的王位，使他統治以色列和猶大，從但直到別是巴，願 神降罰押尼珥，重重地降罰他。”
9 Irikoy ma ay, Abner laali d'ay mana te Dawda se mate kaŋ Rabbi ze d'a a se,
10
10 ay ma koytara ta Sawulu dumo gaa, ka Dawda karga sinji Israyla da Yahuda boŋ, za Dan gaa kal a ma koy Beyer-Seba.»
11伊施波設因為懼怕押尼珥，就連一句話也不敢回答他。
11 Is-boset mo mana hin ka sanni fo kulu yeti Abner se, zama a ga humbur'a.
12押尼珥投誠大衛押尼珥差派使者代表他去見大衛，說：“這地是屬誰的呢？”又說：“你與我立約，我就必幫助你，使全以色列都歸順你。”
12 Abner binde na diyayaŋ donton Dawda do nga sanno boŋ ka ne: «Laabo wo, may wane no?» A ne mo: «Ma amaana daŋ in da nin game ra. Ay kambe mo ga te ni wano banda, ay ma Israyla kulu bare ka ye ni do haray.»
13大衛說：“好！我與你立約。不過，我要求你一件事：你來見我面的時候，首先要把掃羅的女兒米甲帶來，否則你必不得見我的面。”
13 Dawda ne: «To, ay na amaana te da nin, amma in da nin game ra hari folloŋ go no: nga ga ti, ni si di ay moyduma, kala nda ni kand'ay se Mikal, Sawulu ize wayo, da ni kaa ka di ay.»
14後來，大衛差派使者去見掃羅的兒子伊施波設，說：“請你把我的妻子米甲還給我，她是我從前用一百個非利士人的包皮聘下的。”
14 Dawda binde na diyayaŋ donton Is-boset, Sawulu izo do ka ne: «M'ay no ay wando Mikal, kaŋ ay n'a suuji bana nda Filistancey jofolo kuuru zangu.»
15於是伊施波設派人去，把米甲從拉億的兒子她丈夫帕鐵那裡接回來。
15 Is-boset binde donton ka waybora ta kurnyo gaa, kaŋ ga ti Paltiyel Layis izo.
16米甲的丈夫與她一起去，跟在她後面，一邊走、一邊哭，一直跟到巴戶琳。押尼珥對他說：“你去吧！回去吧！”他只好回去了。
16 A kurnyo n'a dum da hẽeni. A n'a gana mo kal a to Ba-Hurim. Gaa no Abner ne a se: «Ma bare ka ye.» A binde ye.
17押尼珥與以色列的長老商議說：“從前你們希望大衛作你們的王。
17 Abner binde saaware nda Israyla arkusey ka ne: «Waato jirbey ra araŋ na Dawda ceeci a ma ciya bonkooni araŋ boŋ.
18現在可以實現了！因為耶和華曾經論到大衛說：‘我要藉著我的僕人大衛的手，把我的子民以色列從非利士人和他們所有敵人的手中拯救出來。’”
18 Sohõ binde kal araŋ ma woodin te mo, zama Rabbi na Dawda ciine te ka ne: ‹Ay tamo Dawda kambe ra no ay g'ay borey Israyla faaba Filistancey d'i ibarey kulu kambe ra.› »
19押尼珥也把這話說給便雅憫人聽，然後又去希伯崙，把以色列人和便雅憫全都同意的一切事說給大衛聽。
19 Abner salaŋ mo Benyamin borey hangey ra. Abner koy Hebron mo zama nga ma ci Dawda se hay kulu kaŋ kaan Israyla borey da Benyamin kunda kulu se.
20押尼珥帶著二十個人，來到希伯崙見大衛的時候，大衛就為押尼珥和與他同來的人擺設筵席。
20 Abner binde kaa Dawda do Hebron ra, boro waranka mo go a banda. Dawda mo na batu te Abner da nga banda borey se.
21後來，押尼珥對大衛說：“讓我去把以色列眾人召集到我主我王這裡來，好叫他們與你立約，這樣你就可以照著自己的心願統治所有的人。”於是大衛打發押尼珥回去，他就平平安安地走了。
21 Kala Abner ne Dawda se: «Ay ga tun ka koy ka Israyla kulu margu ka ye ay bonkoono do haray, zama i ma sappe nda nin hala ni ma may hay kulu boŋ kaŋ ni bina ga baa.» Dawda mo na Abner sallama. A dira baani samay.
22約押疑忌押尼珥那時，大衛的臣僕和約押攻擊敵人回來，帶回許多的戰利品。當時，押尼珥不在希伯崙大衛那裡，因為大衛已經打發他離去，他也平平安安地走了。
22 Guna mo, Dawda borey da Yowab waney to ka kaa ka fun wurrandi do. I go ga kande wongu arzaka boobo. Amma Abner wo si Dawda banda Hebron, zama Dawda jin k'a sallama, a binde koy baani samay.
23約押和跟隨他的全軍一到達，就有人告訴約押，尼珥的兒子押尼珥曾經來見過王。王打發他離去，他已經平平安安地走了。
23 Waato kaŋ Yowab da wongu marga kulu kaŋ go a banda kaa, i ci Yowab se ka ne: «Abner, Ner izo kaa bonkoono do, hala mo a n'a sallama a ma koy baani samay.»
24約押進去見王，說：“你作了甚麼事？尼珥的兒子押尼珥來見你，你為甚麼把他送走？現在他已經平平安安地走了。
24 Kala Yowab kaa bonkoono do ka ne: «Ifo no ni te wo? A go, Abner kaa ni do. Ifo se no ni n'a sallama, hal a koy baani samay?
25你認識尼珥的兒子押尼珥，他來是要欺騙你，是要了解你的起居行動和你所作的一切事。”
25 Ni ga Abner Ner izo bay. A kaa ka ni fafagu no, da mo nga ma ni furoyaŋ do da ni funyaŋ do bay se, nga ma bay hay kulu kaŋ ni go ga te.»
26約押從大衛那裡出來，就差派使者去追趕押尼珥，使者從西拉的水井那裡把他帶回來。可是，大衛一點都不知道。
26 Waato kaŋ Yowab fun Dawda do a na diyayaŋ donton i ma Abner hamnay. Sira dayo do no i n'a to. I binde n'a bare ka ye ka kand'a, amma Dawda mana bay.
27約押刺殺押尼珥押尼珥回到了希伯崙，約押就拉他到城門旁邊與他密談。約押就在那裡刺透他的肚子，他就死了。這樣，他替自己的兄弟亞撒黑報了血仇。
27 Waato kaŋ Abner kaa Hebron, Yowab kamba nd'a ka kond'a kwaara meyo bindo ra zama nga ma salaŋ d'a laakal gaa. Noodin mo no a n'a kar bine izo gaa haray kal a bu, Yowab kayne Asahel kuro sabbay se.
28事後大衛聽到了，就說：“關於尼珥的兒子押尼珥的血案，我和我的國家，在耶和華面前永遠是無辜的。
28 Kokor banda kaŋ Dawda maa baaro a ne: «In d'ay mayra ya sinda taali Rabbi jine hal abada Abner, Ner ize kuro alhakko gaa.
29願這流人血的罪歸到約押的頭上和他父親的全家！又願約押家不斷有患血漏病的、長痲風的、拿拐杖的、倒斃在劍下的和缺乏糧食的。”
29 Alhakko ma kaŋ Yowab boŋo boŋ, d'a baabo windo kulu boŋ mo. I ma si jaŋ Yowab windo ra boro kaŋ gonda bi kaŋ ga hinni dooru, wala jiraykooni, wala boro kaŋ ga goobu naan, wala boro kaŋ takuba ga zeeri, wala boro kaŋ ga jaŋ ŋwaari.»
30因押尼珥在基遍的戰場上，殺死了他們的兄弟亞撒黑，約押和他的兄弟亞比篩就殺了押尼珥。
30 Yaadin cine no Yowab da nga nya ize Abisay na Abner wi d'a, zama a na ngey kayno Asahel wi wongu ra Jibeyon.
31大衛哀悼押尼珥大衛對約押和與他在一起的眾人說：“你們要撕裂衣服，腰束麻布，在押尼珥面前哀哭！”大衛王也走在棺木後面。
31 Dawda binde ne Yowab da borey kaŋ go a banda yaŋ se: «Wa araŋ bankaarayey tooru-tooru. Araŋ ma bufu zaarayaŋ haw ka bu kunfa te Abner jine.» Bonkoono Dawda binde na buukwa daaro banda gana.
32他們把押尼珥埋葬在希伯崙。王在押尼珥的墓旁放聲大哭，眾人也都哭了。
32 I na Abner fiji Hebron ra. Bonkoono mo na jinde sambu ka hẽ Abner saara do, borey kulu mo hẽ.
33王又為押尼珥作了哀歌，說：“難道押尼珥死去，要像愚妄的人死去一樣嗎？
33 Bonkoono na bu kunfa te Abner se ka ne: «Abner ga bu sanda mate kaŋ saamo ga bu no?
34你的手沒有被繩索綁住，你的腳也沒有被銅鍊鎖住，你倒斃，好像人在暴徒面前倒斃一樣！”於是，眾民又為押尼珥哀哭。
34 Ni kambey si hawante, i mana ni cey mo daŋ sisiriyaŋ ra. Sanda mate kaŋ boro ga kaŋ zambantey jine, yaadin cine no ni kaŋ.» Jama kulu mo ye ka hẽ Abner boŋ.
35還在白天的時候，眾人都來勸大衛吃點飯；大衛起誓說：“我若在日落以前吃飯或吃甚麼東西，願 神降罰我，重重地降罰我。”
35 Borey kulu mo kaa zama ngey ma Dawda faali a ma ŋwaari ŋwa za wayna go beene jina. Amma a ze ka ne: «Irikoy m'ay laali d'ay na ŋwaari taba, wala hay fo kulu kaŋ dumi no hala wayna ga kaŋ.»
36眾人看見了，就都喜悅。王所作的一切，他們都很喜悅。
36 Borey kulu mo na laakal ye woodin gaa. A kaan i biney se mo, sanda hay kulu kaŋ bonkoono te ga kaan jama kulu se.
37那一天眾人和全以色列都知道，殺死尼珥的兒子押尼珥，並不是出於王的意思。
37 Borey kulu nda Israyla kulu bay mo kaŋ manti bonkoono baay ra no i na Abner, Ner ize wi.
38王對他的臣僕說：“你們不知道今天在以色列中，有一位將領和偉人倒斃了嗎？
38 Bonkoono ne nga tamey se: «Araŋ mana bay kaŋ hunkuna wo jine boro no, boro beeri mo no ka bu Israyla ra?
39今天我雖然受膏為王，但我還是幼弱的。洗魯雅的兩個兒子太強了，非我所能應付。願耶和華照著惡人所行的惡，報應惡人。”
39 Ay mo, hunkuna ay na gaabi-jaŋay te, baa kaŋ ay ya bonkooni no, ay ya suubanante mo no. Borey wo mo, kaŋ ti Zeruwiya izey bisa ay gaabi. Rabbi ma bana goy-teeri laalo se a laala boŋ.»