聖經新譯本

Zarma

Judges

16

1參孫在迦薩參孫往迦薩去,在那裡看見一個妓女,就進去與她親近。
1 Samson ye ka koy Gaza koyne. Noodin mo a di kaaruwa fo ka furo a do.
2有人告訴迦薩人說:“參孫到這裡來了。”他們就把他圍住,整夜在城門口埋伏著,整夜默不作聲,心裡說:“等到早晨天亮,我們才殺他。”
2 I ci Gaza borey se ka ne: «Samson kaa neewo.» Kal i n'a windi, i gum k'a batu cin din me-a-me birno me gaa. i goono ga dangay mo siw! cin kulu. I goono ga ne: «Susubay da mo bo iri g'a wi.»
3參孫睡到半夜,就在半夜起來,抓緊城門的門扇和兩邊門柱,把它們與門閂一起拔起來,放在自己的肩頭上,扛到希伯崙對面的山頂去。
3 Samson binde kani kala cino farsi bindi, gaa no a tun. A na birno me daabirjo nd'a ganji hinka d'a karangala di k'i dagu. A n'i sambu nga jasey gaa ka kond'ey tondo kaŋ go Hebron jine din yollo boŋ.
4參孫和大利拉後來參孫在梭烈谷又愛上了一個婦人,名叫大利拉。
4 Woodin banda koyne Samson ga ba wayboro fo Sorek gooro do haray, kaŋ a maa ga ti Dalila.
5非利士人的領袖上到婦人那裡去,對她說:“請你引誘他,看看他因甚麼緣故有這樣大的力氣,我們用甚麼方法才能勝過他,把他捆綁,好制伏他;我們每人就給你十二公斤銀子。”
5 Filistancey mayraykoyey binde kaa waybora do ka ne a se: «M'a faali-faali hala ni ma du ka bay naŋ kaŋ no a gaabi bambata din bara, da mo mate kaŋ no iri ga te ka hin a zama iri m'a haw, iri m'a kayna. Iri mo, iri afo kulu ga ni no nzarfu, gude zambar fo da zangu.»
6大利拉對參孫說:“求你告訴我,你因甚麼緣故有這樣大的力氣,要用甚麼方法才能捆綁你,好把你制伏。”
6 Kala Dalila ne Samson se: «Ci ay se, ay ga ni ŋwaaray no, man gaa no ni gaabi bambata din go, ifo no i ga ni haw d'a mo zama i ma ni kayna.»
7參孫對她說:“如果人用七條未乾的青繩子捆綁我,我就會軟弱無力,像平常人一樣。”
7 Samson ne a se: «D'i n'ay haw da biraw korfo tayo iyye, kaŋ yaŋ i mana yandi baa ce fo, waato din gaa no ay ga ciya londibuuno, ay ma te danga boro cindey cine.»
8於是非利士人的領袖把七條未乾的青繩子,帶上來給那婦人,她就用那些繩子把參孫捆綁起來。
8 Filistancey mayraykoyey kande waybora se biraw korfo tayo iyye kaŋ yaŋ i mana yandi ce fo. A n'i daŋ ka Samson haw.
9有人埋伏在她的內室裡等候著;她對參孫說:“參孫哪,非利士人上來捉你了!”參孫就掙斷繩子,像麻線被火燒斷一樣。這樣,他力氣的由來,還是沒有人知道。
9 A gonda gumandi ize yaŋ. I goono ga lamba fu izo ra. Waybora ne a se: «Samson, Filistancey neeya ni boŋ!» Kal a na biraw korfey pati-pati danga mate kaŋ cine da danji du korfo, a ga te. Yaadin gaa a gaabo gundo mana fun taray jina.
10大利拉對參孫說:“你作弄我,向我說謊;現在求你告訴我,用甚麼東西才能把你捆綁。”
10 Dalila ne Samson se: «A go, ni n'ay halli ka tangari ci ay se. Ma ci ay se sohõ, ay ga ni ŋwaaray, haŋ kaŋ no i ga ni haw d'a.»
11參孫對她說:“如果人用從未使用過的新繩子把我緊緊地捆綁起來,我就軟弱無力,像平常人一樣。”
11 A ne waybora se: «Hala day i n'ay haw da korfo taji kaŋ i mana goy d'ey baa ce fo, kala ay ma ciya londibuuno, danga boro cindey cine.»
12於是大利拉把新繩子拿了來,把參孫捆綁了,對他說:“參孫哪,非利士人上來捉你了!”當時有人埋伏在她的內室裡等候著。參孫把繩子從手臂上掙斷下來,像掙斷一根線一樣。
12 Kala Dalila na korfo tajiyaŋ sambu ka Samson haw d'ey. A ne a se: «Samson, Filistancey neeya ni boŋ!» Zama gumandi izeyaŋ go ga lamba fu izo ra. Amma a na korfey koosu ka kaa nga kambey gaa, danga silli cine.
13大利拉對參孫說:“到現在你還是作弄我,向我說謊;求你告訴我,人怎樣才能捆綁你。”參孫對她說:“如果你把我頭上的七條髮辮與織布機上的緯線編織在一起就可以了。”
13 Dalila ye ka ne Samson se: «Hala sohõ day ni goono g'ay halli no ka taari ay se mo. Ma ci ay se haŋ kaŋ no i ga ni haw d'a.» A ne waybora se: «Hala day ni g'ay boŋ hamno yollo ize iyya kay ka margu nda jerese kaymi jinay ra no.»
14於是大利拉把他的髮辮與織布機上的緯線同織在一起,再用木橛釘緊,對參孫說:“參孫哪,非利士人上來捉你了!”參孫從睡夢中醒來,竟把織布機上的木橛,和緯線都拔了出來。
14 Kala binde waybora n'a haw da panga. A ne a se koyne: «Samson, Filistancey neeya ni boŋ!» A mo hay ka tun nga jirbo gaa. A na kaymi jinay da nga sillo kulu dagu.
15大利拉對參孫說:“你既然對我不真心,你怎能說:‘我愛你’?你這三次作弄我,沒有告訴我你這麼大的力氣是哪裡來的。”
15 Waybora ne a se: «Day mate no ni ga ne, way, ni ga ba ay. A go mo ay si ni bina ra. Ni n'ay halli sorro hinza wo kulu. Ni mana ci ay se naŋ kaŋ no ni gaabi bambata din go.»
16大利拉天天用話逼他,催他,以致他的心煩得要死。
16 A ciya binde, saaya kaŋ cine waybora n'a kankam waati kulu nda nga sanney, a n'a kankam mo kal a bine sara hal a to a se fundi ciine gaa.
17參孫就把他心中的一切告訴了她,對她說:“向來沒有人用剃刀剃過我的頭,因為我自出母胎就歸 神作拿細耳人,如果人剃去我的頭髮,我的力氣就離開了我,我就軟弱無力,像所有人一樣。”
17 Kala Samson na nga bina kulu feeri a se. A ne a se: «Ay boŋo wo, a mana di siini baa ce fo, zama ay wo Naziri no Irikoy se za ay nya gunda ra. Hala day i n'ay boŋo cabu, to, kulu waato din gaa ay gaabo ga fay d'ay, ya ciya londibuuno sanda boro cindey cine.»
18大利拉見參孫把心中的一切都告訴了她,就派人去請非利士人的領袖來,說:“這一次你們上來吧!因為他已經把心中的一切都告訴了我。”於是非利士人的領袖上到婦人那裡,手裡帶著銀子上去。
18 Saaya kaŋ cine Dalila faham ka bay kaŋ a na nga bina kulu feeri a se, kal a donton ka Filistancey mayraykoyey ce. A ne: «Wa kaa hiino ya, zama a na hay kulu kaŋ go nga bina ra ci ay se.» Waato din gaa Filistancey mayraykoyey kaa waybora do da noorey ngey kambey ra.
19大利拉使參孫睡在自己的膝上,又叫了一個人來,把參孫頭上的七條髮辮都剃去;大利拉就克制了他,因他的力氣離開了他。
19 Waybora na Samson jirbandi nga cey boŋ. A na boro fo ce a ma Samson boŋo gaa yoll'ize iyya din kulu cabu. Saaya din ra no a sintin ka Samson kayna, a gaabo fun a gaa mo.
20大利拉說:“參孫哪,非利士人上來捉你了!”參孫從睡夢中醒來,心裡說:“我要像前幾次一樣掙扎出去,必能脫身。”但他不知道耶和華已經離開他了。
20 Waybora ne: «Samson, Filistancey neeya ni boŋ!» Kal a mo hay jirbo gaa. A ne: «Ay ga fatta danga mate kaŋ ay doona ka te, y'ay gaahamo kokobe.» Amma a mana bay kaŋ wiiza, Rabbi fay da nga.
21非利士人把他捉住,剜去了他的眼睛,帶他下到迦薩,用銅鍊捆綁著他,他就在監牢裡推磨。
21 Filistancey binde n'a di k'a moy looti ka kaa. I kand'a Gaza k'a haw da guuru-say sisiriyaŋ. A goono ga fufuyaŋ goy te noodin kasu windo ra.
22但是他的頭髮被剃去以後,又開始生長起來了。
22 Amma a cabuyaŋo banda boŋ hamno sintin ka zay.
23參孫之報復與死亡非利士人的領袖聚集起來,要給他們的神大袞獻大祭,並且歡樂慶祝;他們說:“我們的神把我們的仇敵參孫交在我們手中了。”
23 Kala Filistancey mayraykoyey margu zama ngey ma sargay bambata te ngey tooro Dagon se, ngey ma farhã mo, zama i ne: «Iri de-koyo n'iri ibara Samson daŋ iri kambe ra.»
24眾人看見了參孫,就讚美他們的神,說:“我們的神把我們的仇敵,就是那毀壞我們的地,又殺死我們很多人的,交在我們手中了。”
24 Waato kaŋ cine borey di a, i na ngey de-koyo sifa. Zama i ne: «Iri de-koyo n'iri ibara daŋ iri kambe ra, nga, iri laabo halacikwa, kaŋ n'iri wi gumo.»
25他們心裡正在高興的時候,就說:“叫參孫來,給我們耍耍把戲。”於是有人把參孫從監牢裡叫出來;參孫就在他們面前耍把戲,他們又把他放在兩根柱子中間。
25 A ciya binde, saaya kaŋ i biney goono ga farhã, i ne: «I ma Samson ce a ma kaa ka fooru iri se.» I na Samson ce a ma fun kasu windo ra ka kaa, a fooru mo i jine. I n'a daŋ fuwo bonjarey game ra.
26參孫對拉著他手的童子說:“請你讓我摸摸支撐著這廟宇的柱子,我要在柱子上靠一靠。”
26 Samson ne zanka kaŋ goono g'a candi din se: «Naŋ ya du ka bonjarey kaŋ yaŋ ga fuwo gaay ham ka maa, zama ay ma jeeri i gaa.»
27那時房子裡滿了男男女女,非利士人的領袖也在那裡;在房子的平頂上約有三千男女,都在觀看參孫耍把戲。
27 Fuwo go mo, a to da alboro da wayboro. Filistancey mayraykoyey kulu mo go noodin. Fu beene daabirjo boŋ mo alboro da wayboro go no sanda zambar hinza cine, kaŋ yaŋ goono ga fonnay waato kaŋ Samson goono ga fooru.
28參孫呼求耶和華,說:“主耶和華啊,求你記念我; 神啊,求你加強我這一次的力量,只這一次罷了,使我盡一次在非利士人身上報那剜我雙眼的仇!”
28 Samson na adduwa te Rabbi gaa ka ne: «Ya Rabbi, Koy Beero, ay ga ni ŋwaaray, ma fongu ay gaa. Ya Irikoy, ay ga ni ŋwaaray, m'ay gaabandi sorro folloŋ wo hinne, zama y'ay mo hinka fansa sambu Filistancey wo boŋ.»
29參孫就抱住那支撐著房子中間的兩根柱子,右手抱一根,左手抱一根。
29 Samson binde na bonjare hinka di, kaŋ yaŋ goono ga fuwo gaay bindo ra. A jirri i gaa, afo go a kambe ŋwaari, afo mo a kambe wow ra.
30然後參孫說:“讓我與非利士人同歸於盡吧!”於是盡力屈身,房子就倒塌,壓在眾領袖和房子裡所有的人身上。這樣,參孫死的時候殺死的人,比他活著的時候殺死的人還多。
30 Samson ne: «Naŋ ya bu Filistancey banda!» A gungum da nga gaabo kulu me. Fuwo mo gusam mayraykoyey boŋ, da jama kulu kaŋ yaŋ go fuwo ra boŋ. Yaadin cine no jama kaŋ a wi nga buuyaŋo ra, i baa nda ngey kaŋ yaŋ a wi nga baafuna ra.
31參孫的眾兄弟和他父親的全家都下來,收殮他的屍體,把他抬上去,埋葬在瑣拉和以實陶之間,在他父親瑪挪亞的墳墓裡。參孫治理了以色列人二十年。
31 Waato din gaa no a nya-izey d'a baabo windo kulu kaa k'a sambu. I kond'a k'a fiji Zora da Estayol game ra, a baaba Manowan saaray do. Jiiri waranka no a na Israyla may.