1王的宣告
1Si Nabucodonosor ang hari, alang sa tanang mga katawohan, mga nasud, ug mga pinulongan, nga nanagpuyo sa tibook nga yuta: Ang pakigdait modagaya kaninyo.
2我乐意把至高的 神向我所行的神迹奇事宣扬出来。
2Gipakaayo kanako ang pagpakita sa mga timaan ug sa mga kahibulongan nga kanako gibuhat sa Halangdon Uyamut nga Dios.
3他的神迹多么伟大，他的奇事多么有力；他的国是永远的国，他的统治直到万代！（本章第1-3节在《马索拉抄本》为3:31-33）
3Pagkadagku sa iyang mga timaan! ug pagkagamhanan sa iyang mga kahibulongan! ang iyang gingharian mao ang gingharian nga walay katapusan, ug ang iyang dominio nagagikan sa kaliwatan sa kaliwatan.
4“我尼布甲尼撒安逸地住在家中，在宫里享受荣华富贵。（本节在《马索拉抄本》为4:1）
4Ako, si Nabucodonosor, nagpahulay sulod sa akong balay ug nagamauswagon sa akong palacio.
5我作了一个梦，这梦使我惧怕；我在床上所见的梦幻和我脑海中出现的异象，都使我惊惶。
5Nakita ko ang usa ka damgo nga nakapahadlok kanako; ug ang mga hunahuna diha sa akong higdaanan ug ang mga panan-awon sa akong ulo nakasamok kanako.
6我就下令把巴比伦所有的智慧人，都带到我面前来，要他们把梦的意思向我说明。
6Busa gihimo ko ang usa ka sugo nga ang tanang mga tawong manggialamon sa Babilonia dad-on sa akong atubangan, aron ipahibalo nila kanako ang kahulogan sa damgo.
7于是术士、用法术的、迦勒底人和占星家都进来；我当面把那梦告诉了他们，可是他们却不能把梦的意思向我说明。
7Unya ming-abut ang mga mago, ang mga maglalamat, ang mga Caldeahanon, ug ang mga mulo-manalagna; ug akong gisugilon kanila ang damgo; apan sila wala makapadayag kanako sa kahulogan niini.
8把梦告诉但以理“最后，那照着我神的名，称为伯提沙撒的但以理，来到我面前，他里面有圣神的灵，我就把梦告诉他：
8Apan sa katapusan si Daniel mianhi sa akong atubangan, kansang ngalan mao si Beltsasar, sumala sa ngalan sa akong dios, ug kaniya anaa ang espiritu sa mga balaang dios: ug sa iyang atubangan gisugilon ko ang damgo, sa pag-ingon :
9‘术士的领袖伯提沙撒啊！因为我知道你里面有圣神的灵，没有什么隐秘的事能难倒你；因此，你要把我梦中所见的异象和梦的意思告诉我。
9Oh Beltsasar, pangulo sa mga mago, tungod kay ako nasayud nga ang espiritu sa mga balaang dios anaa kanimo, ug walay tinago nga nagasamok kanimo, suginli ako sa mga panan-awon sa akong damgo nga akong nakita, ug ang kahulogan niini.
10我躺在床上时脑海中所见的异象是这样：我看见大地中间，有一棵树，十分高大。
10Nan, mao kini ang mga panan-awon sa akong ulo didto sa akong higdaanan: Ako nakakita, ug, ania karon, ang usa ka kahoy sa taliwala sa yuta; ug ang iyang kahabugon taas kaayo.
11那树渐长，而且坚强，高达于天，地极所有的人都看得到。
11Ang kahoy mitubo, ug nagmalig-on, ug ang kahabugon niini miabut ngadto sa langit ug kini makita hangtud sa kinatumyan sa tanang yuta:
12它的叶子美丽，果实繁多，所有的生物都从它得到食物；野地的走兽在它下面歇息，空中的飞鸟栖宿在它的枝头上；各种生物都从它得着供养。
12Ang iyang mga dahon matahum, ug daghan man ang mga bunga niini, ug kini kalan-on alang sa ngatanan: ang mga hayupan sa kapatagan nanagpasilong sa ilalum niya, ug ang mga langgam sa kalangitan nagapuyo sa mga sanga niini, ug ang tanang unod ginapakaon gikan niana.
13“‘我躺在床上，在我脑海出现的异象中，我看见有一位守望者，就是圣者，从天上下来，
13Nakita ko sa mga panan-awon sa akong ulo ibabaw sa akong higdaanan, ug, ania karon, ang usa ka magbalantay ug usa nga balaan mikunsad gikan sa langit;
14大声呼叫，这样说：你们要砍下这树，削断枝子，摇落叶子，打散果子，把树下的走兽赶散，把树枝上的飞鸟赶走。
14Siya misinggit sa makusog, ug miingon niini: Tag-a ang kahoy ug putla ang mga sanga, uyoga ang iyang mga dahon, ug kataga ang iyang mga bunga: papahawaa ang mga mananap sa ilalum niya, ug ang mga langgam gikan sa iyang mga sanga:
15然而，树根的余干却要留在地上，用铁和铜的链子围住，留在野地的青草中，使他被天露滴湿；使他像走兽一样在地上的草丛中得他的分。
15Bisan pa niini, ibilin ang tuod sa iyang mga gamut diha sa yuta, bisan pa uban ang usa ka pikit nga puthaw ug tumbaga, sa mahumok nga balili sa kapatagan; ug ipahumod kini sa yamog sa langit: ug ang iyang bahin ipauban sa mananap diha sa balili sa yuta:
16使他的心改变，不再是人的心，给他一个兽心，使他经过七年的时期。
16Pailisi ang iyang kasingkasing gikan sa kasingkasing sa tawo, ug hatagi siya sa kasingkasing sa usa ka mananap; ug ipaagi kaniya sa ingon niini sa makapito.
17这是守望者宣告的裁决，是圣者颁布的决定，好使世人都知道：至高者在世人的国中掌权，他喜欢把国赐给谁，就赐给谁，甚至立最卑微的人执掌国权。
17Ang maong hukom sugo man sa mga magbalantay, ug ang pagpangayo pinaagi sa pulong sa mga balaan; sa tuyo nga ang mga buhi managpakaila nga ang Labing Halangdon Uyamut nagadumala sa gingharian sa mga tawo, ug nagahatag niana kang bisan kinsa nga iyang hiuyonan, ug nagapahaluna niana sa labing ubos sa mga tawo.
18“‘这就是我尼布甲尼撒王所作的梦。伯提沙撒啊！你要把这梦的意思告诉我，因为我国中所有的智慧人都不能把梦的意思向我说明；只有你能，因为你里面有圣神的灵。’”
18Kining damgoha nakita ko, ako nga si hari Nabucodonosor. Ug ikaw, Oh Beltsasar, ipahayag mo ang iyang kahulogan sanglit ang tanang mga tawo nga manggialamon sa akong gingharian dili makahimo sa pagtug-an kanako sa kahulogan: apan ikaw makahimo man; kay ang espiritu sa balaan nga mga dios anaa kanimo.
19但以理为王解梦于是那称为伯提沙撒的但以理惊愕片时，他想到的事使他惊惶。王对他说：“伯提沙撒啊！别让这梦和梦的意思使你惊惶。”伯提沙撒回答说：“我主啊！愿这梦归给憎恨你的人，梦的意思归给你的敌人。
19Unya si Daniel, kansang ngalan mao si Beltsasar, nahimong amang sa makadiyut, ug ang iyang mga hunahuna naglibug kaniya. Ang hari mitubag ug miingon: Beltsasar, ayaw palibug sa damgo kun sa iyang kahulogan. Si Beltsasar mitubag ug miingon: Itugot unta ginoo ko, nga ang damgo alang kanila nga nagadumot kanimo, ug ang kahulogan niini ngadto sa imong mga kabatok.
20你所见的树渐长，而且坚强，高达于天，全地的人都看得到。
20Ang kahoy nga imong nakita, nga mitubo, ug nga malig-on, kansang kahabugon miabut sa langit, ug makita sa tanang dapit sa kalibutan;
21它的叶子美丽，果实繁多，所有的生物都从它得到食物；野地的走兽住在它下面，空中的飞鸟栖在它的枝头上。
21Kansang mga dahon matahum, ug ang bunga niya daghanan, ug siya kalan-on sa ngatanan; nga sa ilalum niya ang mga mananap sa kapatagan nagapuyo, ug sa kang kansang mga sanga ang mga langgam sa kalangitan nagabutang sa ilang mga puloy-anan:
22王啊！你就是那树，越来越伟大坚强；你的威势渐长，高达于天；你的权柄直到地极。
22Mao man kini ikaw, Oh hari, ang mitubo ug nahimong malig-on; kay ang imong pagkadaku mitubo, ug miabut sa langit, ug ang imong dominio ngadto sa kinatumyan sa yuta.
23王既然看见一位守望者，就是圣者，从天上下来，说：‘你们要砍下毁坏这树，树根的余干却要留在地上，用铁和铜的链子围住，留在野地的青草中，使他被天露滴湿；使他的分和野地的走兽一样，直到他经过那七年的时期。’
23Ug sanglit ang hari nakakita usa ka magbalantay ug usa nga balaan nga mikunsad gikan sa langit, ug nagaingon: Tumbaha ang kahoy, ug laglaga siya: apan ibilin ang tuod sa mga gamut niana diha sa yuta, bisan uban ang usa ka pikit nga puthaw ug tumbaga, sa mahumok nga balili sa kapatagan; ug humda sa yamog sa langit, ug ang iyang bahin ipauban sa mga mananap sa kapatagan, hangtud nga ipaagi ibabaw kaniya sa makapito;
24王啊！梦的意思就是这样：这临到我主我王的事，是至高者的裁决。
24Mao kini ang kahulogan, Oh hari, ug mao kini ang sugo sa Halangdon Uyamut nga gipakanaug batok sa akong ginoo nga hari.
25你必被赶逐，离开人群，和野地的走兽同住；你必像牛一样吃草，被天露滴湿，要经过七年的时期；等到你承认至高者在世人的国中掌权，他喜欢把国赐给谁，就赐给谁。
25Nga ikaw pagaabugon gikan sa mga tawo, ug ang imong puloy-anan igatipon sa mga mananap sa kapatagan, ug mapugos ka sa pagkaon sa balili sama sa mga vaca, ug mahumod ikaw sa yamog sa langit, ug makapito ipaagi kana kanimo, hangtud makaila ikaw nga ang Halangdon Uyamut nagahari sa gingharian sa mga tawo, ug nagahatag niini kang bisan kinsa nga iyang hing-uyonan.
26守望者既然吩咐要留下树根的余干，所以，等到你承认上天的至高者是掌权的，你的国就必再归给你。
26Ug sanglit nga sila nagsugo sa pagpabilin sa tuod sa mga gamut sa kahoy; ang imong gingharian magapabilin gayud kanimo, sa tapus ikaw makaila nga ang kalangitan nagahari diay .
27因此，王啊！请你接纳我的劝告，施行公义，断绝罪过，怜悯受欺压者，断绝罪孽，你的平安或者可以延长。”
27Tungod niini, Oh hari, dawata ang akong tambag, ug putla ang imong mga sala pinaagi sa pagkamatarung, ug lugtasa ang imong mga pagkadautan pinaagi sa pagpakita ug kalooy sa mga kabus; kong ugaling palungtaron mo ang imong kalinaw.
28梦境应验这一切事都在尼布甲尼撒王身上实现了。
28Kining tanan midangat kang hari Nabucodonosor.
29过了十二个月，王在巴比伦王宫的平顶上散步的时候，
29Sa tapus sa napulo ug duha ka bulan, siya nagalakaw didto sa palacio nga harianon sa Babilonia.
30他说：“这大巴比伦城不是我用大能大力建造作我的京都，为显我威严的荣耀吗？”
30Ang hari misulti ug miingon: Dili ba kini mao ang dakung Babilonia, nga akong gitukod aron mahimong puloy-anan nga harianon, pinaagi sa kusog sa akong gahum ug alang sa dungog sa akong pagkahalangdon?
31这话在王的口中还没有说完，就有声音从天上传下来，说：“尼布甲尼撒王啊！你的王权被褫夺了。
31Sa diha pa ang pulong sa baba sa hari, may usa ka tingog nga nahulog gikan sa langit, nga nagaingon : Oh hari nga Nabucodonosor, kanimo ginapamulong: Ang gingharian mibulag kanimo.
32你必被赶逐，离开人群，和野地的走兽同住；你必像牛一样吃草，要经过七年的时期；等到你承认至高者在世人的国中掌权，他喜欢把国赐给谁，就赐给谁。”
32Ug ikaw pagaabugon gikan sa mga tawo; ug ang imong puloy-anan igatipon sa mga mananap sa kapatagan: mapugos ka sa pagkaon sa balili sa mga vaca; ug sa makapito ipaagi kanimo kini , hangtud ikaw makaila nga ang Halangdon Uyamut nagahari sa gingharian sa mga tawo, ug nagahatag niini kang bisan kinsa nga iyang hing-uyonan.
33这话立刻就应验在尼布甲尼撒身上；他被赶逐，离开人群，像牛一样吃草，身体被天露滴湿，直到他的头发长得像鹰毛，指甲像鸟爪。
33Sa maong takna natuman ang butang diha kang Nabucodonosor; ug siya giabog gikan sa mga tawo, ug mikaon sa mga balili sama sa mga vaca, ug ang iyang lawas nahumod sa yamog sa langit, hangtud ang iyang buhok mingtubo ingon sa mga balhibo sa mga agila, ug ang iyang mga kuko ingon sa mga kulamoy sa mga langgam.
34“七年的日子满了，我尼布甲尼撒举目望天，我的理智恢复过来，我就称颂至高者，赞美尊崇活到永远的 神。他的统治永无穷尽，他的国度直到万代。
34Ug sa katapusan sa mga adlaw, ako, si Nabucodonosor miyahat sa akong mga mata paingon sa langit, ug ang akong salabutan nahiuli kanako, ug gihimaya ko ang Halangdon Uyamut, ug gidayeg ko ug gipasidunggan ko siya nga buhi sa walay katapusan; kay ang iyang dominio mao ang walay katapusan nga pagmando, ug ang iyang gingharian gikan sa kaliwatan ngadto sa kaliwatan:
35地上所有的居民，在他来说都是虚无；在天上的万军中，他凭自己的意旨行事；在地上的居民中，也是这样；没有人能拦住他的手，或问他说：‘你作什么？’
35Ug ang tanang mga pumoluyo sa yuta gipangisip nga walay nahot: ug siya nagabuhat sumala sa iyang kabubut-on diha sa mga panon sa langit, ug taliwala sa mga pumoluyo sa yuta; ug walay makapugong sa iyang kamot, kun makasulti kaniya: Unsay imong ginabuhat?
36“那时，我的理智恢复过来后，为着我国的光荣，我的威严和光辉也都恢复过来了。我的谋臣和官员仍来求见我，我的王权重新坚立，我的权势越发增加。
36Sa maong panahon ang akong salabutan nahiuli kanako; ug tungod sa himaya sa akong gingharian, ang akong pagkahalangdon ug kahayag nanghiuli kanako; ug ang akong mga magtatambag ug ang akong mga kadagkuan nanagpangita kanako; ug ako napahamutang sa akong gingharian, ug ang labaw kaayo nga kadungganan gidugang pa kanako.
37现在我尼布甲尼撒赞美、尊崇、荣耀天上的王，因为他所作的一切都正确，他所行的也都公平；行为骄傲的，他都能贬低。”
37Karon ako, si Nabucodonosor, nagadayeg ug nagabayaw ug nagapasidungog sa Hari sa langit; kay ang tanan niyang mga buhat kamatuoran man, ug ang iyang mga dalan lonlon justicia; ug mahimo niya nga pagapaubson kadtong nagalakat sa pagpalabi-labi.