1立约书亚作继承人
1 Musa koy ka sanney din kulu ci Israyla kulu se.
2对他们说：“我现今一百二十岁，不能再照常出入了；耶和华也曾对我说：你必不得过这约旦河。
2 A ne i se mo: «Hunkuna ay jiiri zangu nda waranka kubay. Ay si du ka fatta ka furo araŋ jine koyne. Rabbi ci ay se ka ne: ‹Ni si Urdun wo daŋandi.›
3耶和华你的 神要亲自领你们过去，从你们面前消灭这些国的民，使你们得着他们的地，照着耶和华说过的，约书亚要亲自领你们过去。
3 Rabbi ni Irikoyo no ga daŋandi ni jine. A ga dumey wo halaci ni jine hala ni m'i mayra ŋwa. Yasuwa no ga daŋandi ni jine, danga mate kaŋ Rabbi ci.
4耶和华对待他们，必好像从前对待他消灭的亚摩利人的两个王西宏和噩，以及他们的国一样。
4 Rabbi mo ga te i se mate kaŋ a te Amorancey bonkooney Sihon da Og d'i laabo mo se, kaŋ yaŋ a halaci.
5耶和华必把他们交给你们，你们照着我吩咐你们的一切命令对待他们。
5 Rabbi mo g'i nooyandi araŋ jine. Araŋ ma te i se mo lordo kulu kaŋ ay n'araŋ lordi nd'a boŋ.
6你们要坚强勇敢；不要害怕，也不要因他们畏惧，因为耶和华你的 神与你同去；他决不撇下你，也不离弃你。”
6 Wa te gaabi nda bine-gaabi hanno. Wa si humburu, wa si jijiri i sabbay se mo. Zama Rabbi ni Irikoyo no g'araŋ dum. A si fay da araŋ, a si araŋ furu mo.»
7摩西把约书亚召了来，在以色列众人面前对他说：“你要坚强勇敢，因为你要和这人民一同进入耶和华向他们的列祖起誓，应许要赐给他们的地；你也要使他们得着那地为业。
7 Musa na Yasuwa ce ka salaŋ a se Israyla kulu jine ka ne: «Ni ma gaabu, ka te bine-gaabi hanno mo. Zama ni ga koy jama wo banda hala laabo kaŋ Rabbi ze d'a i kaayey se din ra, kaŋ a ne nga g'i no nd'a. Ni mo ga naŋ i m'a tubu.
8耶和华亲自在你前头行，与你同在；他决不撇下你，也不离弃你；你不要害怕，也不要惊慌。”
8 Rabbi bumbo no ga furo ni jine. Nga bumbo no ga goro ni banda, a si fay da nin, a si ni furu mo. Ma si humburu bo, ma si jijiri mo.»
9按时宣读律法书摩西把这律法写好了，就交给抬耶和华约柜的利未支派的祭司子孙，和以色列的众长老。
9 Musa mo na asariya wo sanney hantum, ka tira daŋ Lawi izey alfagey kambe ra, ngey kaŋ yaŋ ga Rabbi sappa sundurko jare. A n'a daŋ mo Israyla arkusey kulu kambe ra.
10摩西吩咐他们：“每逢七年的最后一年，就是在豁免年的定期，住棚节期间，
10 Musa n'i lordi mo ka ne: «Jiiri iyye kulu kaŋ kubay, sanda alwaati kaŋ i kosu taŋyaŋ se, kaŋ i ga tanda bato haggoy,
11以色列众人来到耶和华你的 神选择的地方朝见他的时候，你要在以色列众人面前把这律法宣读给他们听。
11 waati kaŋ Israyla kulu ga kaa ka bangay Rabbi ni Irikoyo jine nango kaŋ a ga suuban din ra, waato din ni ma asariya wo sanney kulu caw Israyla kulu hangey ra.
12你要召集人民、男人、女人、孩子，以及你城里的寄居者，叫他们可以听见，叫他们可以学习，好敬畏耶和华你们的 神，谨守遵行这律法的一切话，
12 Ma jama margu: alborey da wayborey da zankey, da yawey mo kaŋ yaŋ go araŋ kwaarey ra da goray. Naŋ i ma maa, zama i ma dondon, i ma humburu Rabbi araŋ Irikoyo. I ma haggoy ka goy mo asariya wo sanney kulu boŋ.
13也叫他们还不认识这律法的儿女可以听见，使他们在你们过约旦河去得为业的地上生活的时候，一生学习敬畏耶和华你们的 神。”
13 I izey mo, kaŋ yaŋ mana du ka bay a gaa, i ma du ka maa, i ma dondon ka humburu Rabbi araŋ Irikoyo, alwaati kulu kaŋ araŋ ga goro laabo kaŋ araŋ ga Urdun daŋandi ka du a mayray din ra.»
14耶和华给摩西最后的训示耶和华对摩西说：“看哪，你的死期临近了；你要把约书亚召来，你们二人要站在会幕里，我好吩咐他。”于是摩西和约书亚前去，一同站在会幕里。
14 Rabbi ne Musa se: «Guna, ni buuyaŋ jirbey maan. Ma Yasuwa ce. Araŋ boro hinka ma kaa kubayyaŋ hukumo ra, hal ay m'a daŋ goyo ra.» Musa nda Yasuwa binde koy ka kay kubayyaŋ hukumo ra.
15耶和华在会幕里，在云柱中显现，这云柱停在会幕的门口上面。
15 Rabbi mo bangay hukumo ra buru sari himandi ra. Buro mo kay hukumo meyo gaa.
16耶和华对摩西说：“看哪，你快要和你的列祖长眠了；这人民要起来，在他们所要去的地方，在那地的人中，与外族人的神行邪淫，离弃我，破坏我与他们所立的约。
16 Rabbi ne Musa se: «Guna, ni ga kani ni kaayey banda. Dumo wo mo ga tun ni banda ka zina te laabo din de-koy waani-waaney banda, nango kaŋ i ga koy ka goro. Sanda i g'ay furu nooya, i ga sappa kaŋ ay te in d'ey game ra tunandi mo.
17到了那日，我必向他们大发烈怒，离弃他们，掩面不顾他们，他们就必被吞灭，并且遭遇很多灾祸和患难。到了那日，他们必说：‘我们遭遇这些灾祸，不是因为我们的 神不在我们中间吗？’
17 Saaya woodin ra ay dukuro ga koroŋ i gaa. Han din hane ay g'i furu, ay g'ay moyduma tugu i se mo, hal i ibarey g'i ŋwa. Masiiba nda taabi boobo ga kaa i gaa, hal a ma to hano kaŋ i ga ne: ‹Manti zama iri Irikoyo si no iri game ra se no taabey wo kulu du iri bo?›
18到了那日，因为他们偏向了别的神，和所作的一切恶事，我必掩面不顾他们。
18 Daahir ay g'ay moyduma tugu han din hane, i laala kulu kaŋ i te sabbay se, kaŋ i bare ka koy de-koy waani yaŋ banda.
19所以，现在你们要为自己写下这首诗歌来，教导以色列人，放在他们口中，使这首诗歌成为我反对他们的见证。
19 Sohõ binde, kal araŋ ma bayto wo hantum araŋ boŋ se, k'a dondonandi Israyla izey se. Ni m'a daŋ i meyey ra, zama baytu wo ma ciya ay se seeda Israyla izey jine.
20因为我把他们领进了我向他们的列祖起誓应许的地，就是流奶与蜜的地，他们在那里吃饱了，发胖了，就必偏向别的神，事奉他们，藐视我，破坏我的约。
20 Zama ay ga kand'ey laabo kaŋ ay ze d'a i kaayey se din ra, laabu kaŋ ga wa nda yu bambari. I ga ŋwa ka kungu ka naasu mo. Waato din gaa no i ga bare ka ye de-koy waani yaŋ banda, i ga may i se mo. I ga donda ay k'ay sappa tunandi.
21他们遭遇许多灾祸和患难的时候，这首诗歌就必在他们面前作证，因为这首诗歌必不会从他们后裔的口中忘记。其实，我还未领他们进入我起誓应许之地以先，他们今日心里所怀的意念，我都知道了。”
21 A ga te ka ciya mo, da masiiba nda taabi boobo du ey, gaa no bayto wo ga te seeda i se. A ga te alaama, (zama i dumey bandey si diny'a, i ga soobay k'a doon no). Zama ay g'i dabaro kaŋ i go ga sijiri hunkuna bay, za i mana baa to laabo kaŋ ay ze d'a i se ra.»
22摩西就在那一天写下了这首诗歌，教导以色列人。
22 Musa mo na bayto hantum han din hane, k'a dondonandi Israyla izey se.
23耶和华吩咐嫩的儿子约书亚，说：“你当坚强勇敢，因为你要领以色列人进我向他们起誓应许的地，我必与你同在。”
23 Rabbi na Yasuwa Nun izo lordi mo ka ne: «Ma te gaabi nda bine-gaabi hanno, zama nin no ga konda Israyla izey laabo kaŋ ay ze d'a i se din ra. Ay ga goro ni banda mo.»
24摩西把这律法的话写在书上，直到写完了，
24 Musa na asariya wo sanney kulu hantum tira fo ra ka ban hal i kulu kubay.
25摩西就吩咐抬耶和华约柜的利未人说：
25 Waato din gaa no Musa na Lawitey kaŋ yaŋ ga Rabbi sappa sundurko jare lordi ka ne:
26“你们要把这律法书，放在耶和华你们的 神的约柜旁，可以在那里作反对你们的见证，
26 «Wa asariya tiro wo ta k'a jisi Rabbi araŋ Irikoyo sappa sundurko jarga, zama a ma ciya seeda araŋ boŋ noodin.
27因为我知道你们的悖逆和硬颈。看哪，我今日还活着与你们同在的时候，你们尚且悖逆耶和华，何况我死了以后呢？
27 Zama ay ga ni murteyaŋ daa da ni hanga sanda mo bay. Manti za ay gonda fundi araŋ banda hunkuna araŋ jin ka murte Rabbi gaa, sanku fa binde ay buuyaŋo banda?
28你们要把你们各支派的众长老和官长都召集到我这里来，我好把这些话说给他们听，并且呼天唤地对他们作证。
28 Wa araŋ kundey arkusey kulu margu ay jine, d'araŋ wongu nyaŋey mo, zama ay ma sanney wo salaŋ i hangey ra, ya beene nda ganda ce k'i daŋ seeda i boŋ.
29因为我知道我死了以后，你们必完全败坏，偏离我吩咐你们的道路；在末后的日子必有灾祸临到你们身上，因为你们必行耶和华看为恶的事，以你们手所作的事，惹他发怒。”
29 Zama ay bay kaŋ ay buuyaŋ banda araŋ g'araŋ boŋ ziibandi parkatak! Araŋ ga bare ka fonda kaŋ ay n'araŋ lordi nd'a taŋ. Laala mo ga kaa araŋ gaa kokor banda jirbey ra, zama araŋ ga haŋ kaŋ ga laala te Rabbi diyaŋ gaa. Araŋ g'a dukuro zokoti mo d'araŋ kambe goyey.»
30于是摩西把这首诗歌的话，都说给以色列的全体会众听，直到说完了。
30 Musa mo na bayto wo sanney ci Israyla jama kulu hangey ra, kal a n'i ci ka ban: