1财富享乐都是虚空
1 Ay ne ay bina se: «Naŋ day ay ma ni si da kaani maayaŋ, kala ni ma ndunnya kaani ŋwa.» Amma woodin mo yaamo no.
2对嬉笑，我说：“那是狂妄”；对享乐，我说：“这有什么作用呢？”
2 Ay ne haaruyaŋ se follay no. Ay ne kaani maayaŋ mo se, ifo no a ga hanse?
3我心里筹思，怎样用酒使我的身体畅快，又保持愚昧，但我的内心仍由智慧引导；直到我看明世人，在诸天之下一生有限的年日中所行的，对他们有益的是什么。
3 Ay fintal ay bina ra, mate kaŋ ay g'ay gaahamo si da duvan*. Alwaato din ay bina go g'ay laakalo cabe laakal fondo. Ay ceeci mate kaŋ ay ga te ka saamotaray di, hal ay ma di haŋ kaŋ ga boori Adam-izey se i m'a te beena cire i fundey jirbi kayney ra.
4我大事发展：为自己建造房屋，栽种葡萄园，
4 Ay na goy beeriyaŋ te ay boŋ se. Ay na fuyaŋ cina ay boŋ se, ay na reyzin* kaliyaŋ tilam ay boŋ se mo.
5修造园囿，在园中栽种各类果树，
5 Ay na kaliyaŋ da haw faaruyaŋ batamayaŋ te ay boŋ se. Ay n'i tilam da tuuri-nya dumi-dumi kulu kaŋ ga ize kaanoyaŋ hay.
6挖造水池，用来浇灌培植树木的林园。
6 Ay na banguyaŋ te ay boŋ se, zama ay ma tuuri zugay haŋandi nd'ey hal i ma beeri.
7我买了仆婢，也有生在家中的奴仆；又拥有大群牛羊，胜过任何比我先在耶路撒冷的人所拥有的。
7 Ay na bannyayaŋ da koŋŋayaŋ day, i na tamyaŋ hay ay se mo. Koyne, ay gonda haw da feeji da hincin kuruyaŋ kaŋ ga beeri ka bisa boro kulu kaŋ n'ay jin Urusalima ra waney.
8我又为自己积蓄金银，以及列王和各省的财宝。我又为自己招募男女歌手，收纳许多妃嫔，是世人所以为乐的。
8 Ay na nzarfu nda wura margu, da koyey arzaka nda laabey wane. Ay du ay boŋ se doonkoyaŋ, alboro nda wayboro, da Adam-izey farhã hariyaŋ, kaŋ ga ti koŋŋayaŋ kaŋ sinda me.
9于是我就日渐昌大，超过任何比我先在耶路撒冷的人；我的智慧仍然与我同在。
9 Ay du beeray, ay tonton gumo ka bisa borey kulu kaŋ yaŋ n'ay jin Urusalima ra. Ay laakalo mo man'ay taŋ.
10我眼中所求的，我都不禁止；我心所喜欢的，我都没抑制。我的心因我的一切劳碌而快乐，这就是我从一切劳碌中所得的分。
10 Hay kulu kaŋ ay moy di kaŋ ay ga ba, Ay mana wangu nd'a i se. Ay mana ay bina ganji farhã hari kulu kaŋ no, Zama ay bina maa kaani ay goyey kulu sabbay se. Woodin mo ga ti ay baa ay goyey kulu ra.
11然后，我省察我手所作的一切，和我劳碌所成就的，想不到一切都是虚空，都是捕风，在日光之下毫无益处。
11 Waato gaa ay n'ay goyey kulu guna, Kaŋ ay kambey taabi ka te, Da mo goyey kaŋ ay te ka tonton. Guna, ay kookaro kulu yaamo no, Haw gaarayyaŋ day no. A sinda nafa fo kulu beena cire.
12智愚同一命运都是虚空我转过来观察智慧、狂妄和愚昧。王的继承人还能作什么呢？只不过作先前作过的罢了。
12 Kal ay bare zama ay ma laakal da follokomtaray da saamotaray guna. Zama boro kaŋ ga kaa bonkoono banda, Ifo no a ga te kala day haŋ kaŋ i jin ka te?
13于是我看出智慧胜过愚昧，如同光明胜过黑暗一样。
13 Waato gaa ay di kaŋ laakal bisa saamotaray danga mate kaŋ cine kaari bisa kubay.
14智慧人的眼目明亮，愚昧人却走在黑暗中。我也知道同一的命运要临到这两种人身上。
14 Laakalkooni moy go a boŋo ra, Day saamo ga dira kubay ra. Amma ay di kaŋ hay folloŋ no ga kaa i kulu gaa.
15我自己心里说：“临到愚昧人身上的，也必临到我身上；那么，我为什么要更有智慧呢？”于是我心里说：“这也是虚空。”
15 Gaa no ay ne ay boŋ se: «Saamo koddoro ga ti ay koddoro. Yaadin gaa, mate gaa no ay bis'a laakal?» Ay ne ay bina ra: «Woodin mo yaamo no.»
16因为智慧人和愚昧人一样，没有人永远记念他们，在未来的日子里，都会被人遗忘。可叹智慧人跟愚昧人一样，终必死亡。
16 I sinda laakalkooni se fonguyaŋ ka bisa saamo. I kulu afo no, Za kaŋ zamana kaŋ ga kaa ra i ga dinya i kulu gaa. Kaari! laakalkooni buuyaŋ da saamo wane, I kulu afo no.
17因此我恨恶生命，因为在日光之下所发生的事，都使我厌烦。一切都是虚空，都是捕风。
17 Woodin sabbay se no ay konna fundi, zama goyo kaŋ i go ga goy beena cire din, doori hari no ay se, zama hay kulu yaamo no, da haw gaarayyaŋ mo.
18劳碌一生都是虚空我恨恶我的一切劳碌，就是我在日光之下的劳碌，因为我不得不把劳碌的成果留给后人。
18 Ay mo, ay konna hay kulu kaŋ ay taabi ka te beena cire nafa, zama tilas ay m'a naŋ boro kaŋ ga kaa ay banda din se.
19那人将来是智是愚，有谁晓得呢？可是他竟要掌管一切我劳碌得来的，就是我在日光之下用智慧得来的。这又是虚空。
19 May no ga bay mo hala hambara a ga ciya laakalkooni no wala saamo? Kulu nda yaadin, a ga hay kulu kaŋ ay taabi ka du may, haŋ kaŋ ay na laakal cabe ka taabi a ra beena cire. Woodin mo yaamo no.
20于是我转念，对日光之下我所劳碌的一切，心感绝望；
20 Woodin se no koyne ay na bine kaa ay goy kulu kaŋ ay taabi ka te beena cire gaa.
21因为人用智慧、知识和技能所劳碌得来的，却必须留给未曾劳碌的人为分。这也是虚空，是极大的憾事。
21 Amma da boro go no kaŋ goy da laakal da bayray da gonitaray, gaa no a ga dira k'a naŋ boro kaŋ mana goy a ra se, woodin mo yaamo no da hasaraw beeri.
22人的一切劳碌和操心，就是他在日光之下所劳碌的，对自己有什么益处呢？
22 Zama ifo no boro ga du nga goyo kulu nda nga kookaro kulu ra, kaŋ a maa taabi a ra beena cire?
23其实终其一生，他的担子既痛苦又烦恼，在夜间也不能安心。这也是虚空。
23 Za kaŋ a jirbey kulu ra a sinda hari kulu kala day taabi, a taabo mo bine saray hari no. Oho, baa cin a laakal si kani bo. Woodin mo yaamo no.
24人生享乐皆 神所赐人最好是吃喝，在自己的劳碌中自得其乐；我看这也是出于 神的手。
24 Hay kulu si no kaŋ ga bisa boro se a ma ŋwa, a ma haŋ, a ma maa kaani nga goyo ra. Woone mo ay di, Irikoy kambe ra no a ga fun.
25离开了他（“他”按照《马索拉抄本》应作“我”；现参照《七十士译本》翻译），谁能有吃的呢？谁能享乐呢？
25 Zama may no ga hin ka ŋwa, ka maa bine kaani, Irikoy baa si?
26 神把智慧、知识和喜乐赐给他所喜悦的人，却使罪人作收集和积聚的差事，把所得的归给 神所喜悦的人。这也是虚空，也是捕风。
26 Zama boro kaŋ Irikoy ga maa a kaani, a se no a ga laakal, da bayray, da farhã no. Amma a na zunubikooni no a ma taabi ka margu-margu, ka gu citila mo, zama Irikoy m'a no boro kaŋ ga kaan nga se din se. Woodin mo yaamo da haw gaarayyaŋ no.