1偷窃的赔偿条例
1 Da boro na yeeji wala feeji zay ka wi, wala mo a n'a neera no, kal a ma bana yeeji gu afa banando se, feeji mo, itaaci no afa banando se.
2“窃贼挖窟窿入屋的时候，如果被人发现，把他打了，以致打死，打死人的就没有流人血的罪。（本节在《马索拉抄本》为22:1）
2 D'i na zay di, a go zaytara gaa, i n'a kar kal a bu, a kuro sinda alhakku.
3如果太阳出来了，他就有流人血的罪。窃贼必须赔偿，如果他一无所有，就要卖身，还他所偷之物。
3 Amma da wayna fun a gaa, a kuro gonda alhakku. Kal a ma bana. D'a sinda hay kulu mo, kal i m'a neera a zaytara se.
4所偷之物，无论是牛、是驴，或是羊，如果发现在他手中仍然活着，他必须双倍偿还。
4 D'i na haya kaŋ a zay din gar a kambe ra da fundi, da yeeji no, wala farkay, wala feeji, kal a m'a bana sorro hinka.
5如果有人在田间或葡萄园里放牲畜吃草，任由牲畜到别人的田里去吃草，就必须拿自己田间最好的，或自己葡萄园中最好的赔偿。
5 Da boro fo na fari wala reyzin* kali zamba, a na nga alman taŋ hal a kuru boro fo fari ra, kal a ma bana nga faro wala nga reyzin kalo albarka ra haŋ kaŋ ga boori ka bisa i kulu.
6“如果火烧起来，烧着了荆棘，以致把别人堆积的禾捆、竖立的庄稼，或是田园都烧尽了，那点火的必须赔偿。
6 Da danji koma ka di karjiyaŋ ra, hal a to sinjiri gaa, wala jeeni kaŋ go nya gaa, wala a na fari ŋwa mo, bora kaŋ na danjo daŋ din, daahir a g'a bana.
7“如果人把银子或家中物件交给邻舍看守，这些东西从那人的家被偷去；如果把窃贼抓到了，窃贼就要双倍偿还。
7 Da boro fo na nooru wala jinay kaŋ a ga gaay talfi nga gorokasino gaa, a binde i n'a zay bora din fuwo ra, d'i na zayo di, a m'a bana sorro hinka.
8如果找不到窃贼，那家主必要到审判官（“审判官”原文作“ 神”）那里，查明他有没有下手拿去邻舍的财物。
8 Amma d'i mana zayo di, i ma kande fu koyo alkaaley jine, i ma guna ka di hal a mana nga kamba daŋ nga gorokasino jinayo gaa.
9任何争讼的案件，无论是为了牛、驴、羊、衣服，或是什么遗失了的东西，如果一方说：‘这是我的’，这样，双方的案件就要带到审判官（“审判官”原文作“ 神”）面前，审判官定谁有罪，谁就要双倍偿还给他的邻舍。
9 Amaana ŋwaari kulu dumi se, da yeeji no, wala farkay, wala feeji wala bankaaray no, wala hay fo kulu kaŋ daray, kaŋ boro fo ga ne nga wane no, i ga kande i boro hinka kulu sanno alkaaley jine. Bora kaŋ boŋ alkaaley ga taalo dake din ga bana nga gorokasino se sorro hinka.
10“如果人把驴、牛、羊，或是任何牲畜交给邻舍看守，牲畜死亡、受伤，或是被赶去，又没有人看见，
10 Da boro fo talfi nga gorokasino gaa farkay wala yeeji wala feeji wala alman kulu kaŋ dumi no, a m'a gaay se, nga no, a bu, wala a maray, wala i n'a gaaray, boro kulu mana di a mo --
11两人必须在耶和华面前起誓，表明他没有下手拿去邻舍的财物；如果物主接受那誓言，看守的人就不必赔偿。
11 waato din gaa no i g'i boro hinka daŋ i ma ze da Rabbi hal a mana nga kambe daŋ nga gorokasino arzaka gaa. Haro koyo g'a zeyaŋo ta, a s'a bana mo.
12如果牲畜真的从看守的人那里被偷去，他就要赔偿给物主。
12 Da mo i n'a zay a gaa no, a ga bana koyo se.
13如果真的被野兽撕碎了，看守的人就要把被撕碎的带来作证据，这样，他就不必赔偿。
13 Amma da hay fo no k'a tooru-tooru, a ma kande toorimo seeda se. A si haya kaŋ i tooru din bana.
14“如果人向邻舍借什么，所借的无论是受了伤，或是死了，物主不在场，借的人就必须偿还。
14 Da boro na alman hi nga gorokasin gaa, d'a maray, wala mo a bu, koyo si a banda, daahir bora ga bana koyo se.
15如果物主在场，他就不必偿还；若是雇来的，也不必偿还，因为他为雇价来的。
15 Amma da koyo go almano banda, a s'a bana. Da sufuray hari mo no, a ga kay nga sufuray nooro me.
16保障人权的条例“如果人引诱还没有许配人的处女，与她同寝，他必须交出聘礼，娶她为妻。
16 Da boro fo na wandiyo kaŋ i mana di boro fo se hiila ka kani nd'a, daahir no a g'a hiijay nooro bana, wandiya ma ciya a wande mo.
17如果处女的父亲坚决不肯把女儿嫁给他，他就要按照处女的聘礼，交出聘银来。
17 Da wandiya baabo wangu k'a hiijandi a se mo, kulu nda yaadin a ga hiijay nooro bana sanda mate kaŋ cine i ga bana wandiyo se.
18“不可让行巫术的女人活着。
18 Ni ma si naŋ wayboro ziima ma funa.
19“凡与牲畜同寝的，那人必须处死。
19 Boro kulu kaŋ ga kani nda alman mo, daahir i g'a koy wi.
20“除了独一的耶和华以外，还献祭给别神的，那人必须灭绝。
20 Boro kaŋ ga sargay salle de-koy fo se, kaŋ manti Rabbi hinne no, i m'a koy halaci soosay.
21不可欺负寄居的，也不可压迫他，因为你们在埃及地也作过寄居的。
21 Ni ma si yaw taabandi, ni ma s'a kankam mo, zama araŋ mo na yawtaray te Misira laabo ra.
22不可苦待任何孤儿寡妇。
22 Ni ma si wayboro kaŋ kurnye bu, wala alatuumi taabandi.
23如果你们真的苦待他们，他们一向我呼求，我必定听他们的呼求，
23 Da ni n'i kankam baa kayna hal i hẽ ay gaa mo, mate kulu kaŋ no, haciika ay ga maa i hẽeno.
24并且我要发怒，用刀杀死你们，使你们的妻子成为寡妇，你们的儿女成为孤儿。
24 Ay futa mo ga tun sanda danji, ay g'araŋ wi da takuba. Araŋ wandey mo ga ciya kurnye si, araŋ izey mo ga ciya alatuumiyaŋ.
25“如果你借钱给我的人民，就是与你们在一起的穷人，你对待他们不可像放债的人一样，不可在他们身上取利。
25 Da ni na nooru garaw daŋ ay borey ra talka kaŋ go ni banda gaa, ni ma si ciya a se danga garaw-gar-hãako, ni ma si nooru nda riiba daŋ a gaa mo.
26如果你拿了邻居的衣服作抵押，必须在日落之前归还给他。
26 Da ni na taafe ta ni gorokasin gaa tolme, sikka si kala ni m'a yeti a se hala wayna ga kaŋ,
27因为这是他唯一的铺盖，是他蔽体的衣服；如果没有了它，他拿什么睡觉呢？如果他向我呼求，我必应允，因为我是满有恩惠的。
27 zama woodin hinne no ga ti a daabuyaŋ haro. A gaa-kuuro bankaara nooya, ifo ra no a ga jirbi? A ga ciya mo, saaya kaŋ a hẽ ay gaa, ay ga maa, zama ay ya gomnikoy no.
28“不可咒骂 神，也不可咒诅你人民的领袖。
28 Ni ma si Irikoy wow. Ni ma si ni jama jine bora laali.
29要把你丰收的五谷和初榨的新酒献上，不可迟延；要把你头生的儿子献给我。
29 Ni ma si naŋ ni fari albarka nooyaŋ ma gay wiyaŋo zaaro ra, da ni reyzin* izey hari jina. Ni ize alboro hay-jine kulu mo, ni g'ay no nd'a.
30对于牛羊头生的，你也要这样作；七天之内，可以和母的在一起，第八天就要把它献给我。
30 Yaadin mo no ni ga te da ni hawey da ni feejey. Jirbi iyye no a ga goro nga nyaŋo banda, jirbi ahakkanta hane mo ni m'a no ay se.
31你们要归我作圣洁的人；因此田间被野兽撕碎的肉，你们不可以吃，要把它丢给狗吃。”
31 Araŋ ga goro boro hananteyaŋ ay se. Woodin se no araŋ ma si ham kulu kaŋ ganji ham tooru-tooru ŋwa, araŋ g'a furu no hansey se.