1司法公正
1 Ni ma si tangari baaru sambu ka dede. Ni ma si me haw da boro laalo hala ni ma ciya seedako kaŋ ga zamba.
2不可随众行恶,不可在诉讼的事上随众说歪曲正义的话;
2 Ni ma si jama gana goy laalo teeyaŋ se. Ma si seeda no mo ciiti ra ka kamba jama ganayaŋ se ka asariya* siirandi.
3也不可在诉讼的事上偏护穷人。
3 Ni ma si rongome talka se d'i kand'a kalima.
4“如果你遇见你仇敌的牛或是驴走迷了路,就应该把它牵回来给他。
4 Da ni gar ni ibare yeeji wala a farka te boŋdaray, daahir kala ni ma kond'a a se.
5如果你看见恨你的人的驴伏在重担之下,不可走开不理它,你应该与驴主一同卸下重担。
5 Da ni di ni ibare farka go ga kani nga jarawo cire, ni goono ga miila mo ni ma wangu k'a gaa, daahir kala ni m'a gaa ka zumandi.
6不可在穷人诉讼的事上歪曲正义。
6 Ni ma si ciiti siirandi ni talka se saaya kaŋ a kande nga kalima.
7要远离虚假的事;不可杀无辜和正义的人,因为我决不以恶人为义人。
7 Ma mooru tangari sanni. Ma si boro kaŋ sinda taali wala adilante* wi mo, zama ay si boro laalo adilandi* bo.
8不可受贿赂,因为贿赂能使明眼人变瞎,又能歪曲义人的话。
8 Ni ma si me-daabu ta mo, zama me-daabu ga boro kaŋ ga di din ciya danaw, a ga adilantey sanney barmay mo.
9不可压迫寄居的,因为你们在埃及地也作过寄居的,知道寄居者的心情。
9 Ni ma si yaw gurzugandi, zama araŋ ga yawtaray daa bay, za kaŋ araŋ mo na yawtaray te Misira laabo ra.
10安息年与安息日“六年之内你要耕种田地,收取地的出产;
10 Jiiri iddu no ni ga ni laabo duma, ni m'a fari albarka margu mo.
11但是第七年,你要让地歇息,不耕不种,使你民间的穷人可以有吃的;他们吃剩的,田间的野兽可以吃;你的葡萄园和橄榄园,也要这样作。
11 Amma jiiri iyyanta ra ni ga naŋ a ma fulanzam, ni ma s'a duma. Ni borey ra alfukaarey ga ŋwa a jarawo gaa. Haŋ kaŋ cindi mo, ganji hamey ma ŋwa. Yaadin no ni ga te da ni reyzin* kalo da ni zeytun* nyaŋey mo.
12六日之内,你要作你的工;但第七日你要安息,好使你的牛和驴可以歇息,并且使你婢女的儿子和寄居的也可以有时间喘息一下。
12 Jirbi iddu no ni ga goy. Zaari iyyanta ni ga fulanzam, zama ni yeejo da ni farka ma du fulanzamay, ni koŋŋa izey da yaw mo ma du fulanzamay.
13我对你们所说的一切,你们都要小心谨守,你们不可提别神的名,也不可让人从你的口中听到。
13 Haŋ kaŋ ay ci araŋ se kulu, araŋ m'a haggoy. Araŋ ma si de-koy fooyaŋ maa ce, i ma si maa r'ey ni me ra mo.
14当守的三个节期(出34:18-26;申16:1-17)“每年三次,你要为我守节。
14 Jiiro ra sorro hinza no ni ga sududuyaŋ batu haggoy ay se.
15你要守无酵节,要照我吩咐的,在亚笔月内所定的日期,吃无酵饼七天,因为你是在这个月从埃及出来的。你们不可空手朝见我。
15 Buuru kaŋ sinda dalbu sududuyaŋ bato, ni ga haggoy d'a. Jirbi iyye no ni ga buuru kaŋ sinda dalbu ŋwa, danga mate kaŋ cine ay na ni lordi* nd'a, alwaato kaŋ ay daŋ ni se handu sintina ra, zama a ra no ni fun Misira. Boro kulu ma si bangay ay jine mo kambe koonu.
16又要守收割节,就是收在田间你劳碌耕种所得初熟之物的节;也要在年底守收藏节,就是在田间收集你劳碌所得之物的时候。
16 Woodin banda, heemar sududuyaŋ bato, ni fari dumi izey kaŋ ni duma fari boŋ-jina. Da mo wiyaŋ banda sududuyaŋ bato jiiro bananta wano, saaya kaŋ ni na ni fari dumi izey kulu wi ka jisi.
17一年三次,你所有的男丁都要朝见主耶和华的面。
17 Sorro hinza din jiiro ra no ni alborey kulu ma kaa Rabbi Irikoy jine.
18“你不可把我祭牲的血和有酵的饼一同献上;也不可把我节日祭牲的脂油留过夜到早晨。
18 Ni ma si ay sarga kuro salle nda buuru dalbukoy a banda. I ma si naŋ mo ay sarga maano ma kani kala susuba.
19要把你地上最上好的初熟之物带到耶和华你 神的殿中。不可用山羊羔母的奶去煮山羊羔。
19 Ni laabo wane boŋ-jina, sintinay wano, ni ga kand'a Rabbi ni Irikoyo windo ra. Ni ma si hincin ize hina mo nga nyaŋo wa ra.
20应许与训诲“看哪,我在你面前差派使者,好在路上保护你,领你到我预备的地方去。
20 Guna, ay ga malayka donton ni jine kaŋ ga ni haggoy fonda ra, a ma konda nin nango kaŋ ay soola.
21你们在他面前要谨慎,要听他的话,不可违背他;不然,他必不赦免你们的过犯,因为他是奉我的名来的。
21 Araŋ ma laakal d'a, araŋ ma hanga jeeri a sanno se, araŋ ma si wang'a se mo, zama a si araŋ hartayaŋey yaafa bo, zama ay maa go a ra.
22如果你实在听他的话,遵行我吩咐的一切,我就要作你仇敌的仇敌,作你敌人的敌人。
22 Amma da day ni na hanga jeeri a sanney kulu se, ni maa hay kulu kaŋ ay ci, kal ay ma ciya ibare ni ibarey se, yanjekaari mo ni yanjekaarey se.
23我的使者必在你前面走,领你到亚摩利人、赫人、比利洗人、迦南人、希未人、耶布斯人那里去;我要把他们除掉。
23 Zama ay malayka ga furo ni jine ka konda nin hala Amorancey, da Hittancey, da Perizancey, da Kanaanancey, da Hibancey, da Yebusancey do, ay g'i tuusu mo.
24你不可跪拜他们的神像,也不可事奉它们,不可作他们所作的,不可模仿他们的行为,却要把神像完全拆毁,打碎他们的柱像。
24 Ni ma si sombu i de-koyey se, ni ma si may i se, ni ma si i teerey dondon mo, amma ni ma si jaŋ k'i halaci pat! Ma si jaŋ k'i toorey bagu-bagu mo.
25你们要事奉耶和华你们的 神,他就必赐福你的粮和你的水,我也必从你们中间除去疾病。
25 Araŋ ma may Rabbi araŋ Irikoyo se. Nga mo ga ni ŋwaaro da ni haro albarkandi, ay ma doori sombu ka kaa ni gaa mo.
26在你的境内,必没有流产和不育的妇女;我必使你一生的寿数满足。
26 Gunda hasaraw koy si te, waygunu si te ni laabo ra. Ay ga ni jirbey kubandi ni se mo.
27我必在你面前展露我的威严;凡你所到的地方,我必使那里的人民慌乱,又使你所有的仇敌都转背而逃。
27 Ay g'ay humburkuma samba ni jine, ay ma dumi cindey kulu laakaley tunandi, ngey kaŋ yaŋ do ni goono ga koy. Ay ma naŋ ni ibarey ma banda bare ni se.
28我必在你面前打发大黄蜂,把希未人、迦南人、赫人,都从你面前驱逐出去。
28 Ay ga cebeeri-hawlandi zugula samba ni jine, kaŋ yaŋ ga Hibancey da Kanaanancey da Hittancey gaaray ni jine.
29我不在一年之内把他们从你面前驱逐出去,恐怕这地变为荒凉,又恐怕田野间的走兽多起来害你。
29 Ay si i gaaray ni jine mo jiiri folloŋ ra bo, zama laabo ma si goro koonu, ganji hamey mo ma baa ka bisa nin gaabi.
30我要渐渐地把他们从你面前驱逐出去,等到你的人数增多起来,承受那地为止。
30 Kayna-kayna no ay g'i gaaray ni jine, hala waati kaŋ ni ga tonton ka laabo tubu.
31我要限定你的境界,从红海直到非利士海,从旷野直到大河。我要把那地的居民交在你手中,你要把他们从你面前驱逐出去。
31 Ay ga ni hirro daŋ za Teeku Cira gaa kala Filistancey teeko gaa, za saaji beero gaa mo kala isa me gaa, zama ay ga laabo borey daŋ ni kamba ra. Ni g'i gaaray mo ni jine.
32不可与他们和他们的神立约。
32 Ni ma si sappe nd'ey wala nd'i toorey.
33不可让他们住在你的境内,恐怕他们使你得罪我;如果你事奉他们的神,这必成为你的网罗。”
33 I ma si goro ni laabo ra, zama i ma si ni daŋ ni ma zunubi te ay se. Zama da ni may i de-koyey se, daahir a ga ciya ni se hirrimi.