1以色列人发怨言
1 Kala jama kulu na ngey jinde sambu ka baray. Cin woodin kulu i hanna ka hẽ.
2以色列人向摩西和亚伦发怨言；全体会众都对他们说：“但愿我们早死在埃及地，或死在这旷野。
2 Israyla izey kulu binde na Musa nda Haruna guuni-guuni. Jama kulu ne i se: «Doŋ iri ma bu Misira laabo ra. Wala doŋ, iri ma bu saajo wo ra!
3耶和华为什么把我们领到这地来，死在刀剑之下呢？我们的妻子和孩子要被掳掠。我们回埃及去，岂不更好吗？”
3 Ifo se binde no Rabbi kande iri ne laabo wo ra hala takuba m'iri zeeri? I m'iri wandey d'iri izey ciya wongu arzaka yaŋ? Iri ma ye Misira, manti a bisa neewo?»
4于是他们彼此说：“我们另立一个首领，回埃及去吧。”
4 Kal i ne care se: «Iri ma jine boro fo suuban ka ye Misira.»
5摩西和亚伦就俯伏在以色列全体会众面前。
5 Waato din gaa Musa nda Haruna ganda biri Israyla izey jama marga kulu jine.
6窥探那地的人中，有嫩的儿子约书亚和耶孚尼的儿子迦勒；他们撕裂衣服，
6 Kala Nun izo Yasuwa nda Yefunna izo Kaleb, kaŋ yaŋ koy laabo fintalkoy banda na ngey bankaarayey tooru-tooru*.
7对以色列全体会众说：“我们去窥探的那地，是十分美好的地方。
7 I salaŋ Israyla izey marga kulu se ka ne: «Laabo kaŋ iri koy a ra ka guna din, laabu hanno no gumo!
8耶和华若是喜悦我们，就必把我们领进那地，把那地赐给我们，那地原是流奶与蜜的地。
8 Da Rabbi maa iri kaani, a ga konda iri laabo din ra k'iri no nd'a. Laabu no kaŋ ga wa da yu bambari.
9只要你们不背叛耶和华，就不必怕那地的人，因为他们是我们的食物；荫庇他们的，已经离开他们了，耶和华却与我们同在；不要怕他们。”
9 Kala day, araŋ ma si tunanda Rabbi gaa, araŋ ma si humburu laabo din borey mo, zama i ga ciya iri se ŋwaari hari. I kosara dira k'i naŋ, Rabbi mo go iri banda. Araŋ ma si humbur'ey.»
10全体会众都说要用石头打死他们二人。这时，耶和华的荣光在会幕中向以色列众人显现。
10 Amma jama kulu ne i m'i catu nda tondiyaŋ. Waato din gaa Rabbi darza bangay kubayyaŋ hukumo ra Israyla izey kulu jine.
11摩西为他们代求耶和华对摩西说：“这民藐视我要到几时呢？我虽然在他们中间行了这些神迹，他们还是不信我要到几时呢？
11 Rabbi ne Musa se: «Waatifo no borey wo ga fay d'ay fantayaŋ? Waatifo no i g'ay cimandi, alaamey kulu kaŋ ay te i do se?
12我要用瘟疫击杀他们，除灭他们；我要使你成为大国，比他们还强。”
12 Ay g'i kar da balaaw, k'i tubo ta i gaa. Ay ma dumi fo te ni do kaŋ ga beeri nd'ey, kaŋ ga gaabu nd'ey mo.»
13摩西对耶和华说：“这样埃及人必听见这事，因为你曾用大能，把这民从他们中间领上来；
13 Kala Musa ne Rabbi se: «Yaadin gaa ya, Misirancey ga maa r'a (zama nin no ka borey wo kaa i game ra da ni gaabo).
14埃及人也必告诉那地的居民。那地的居民也曾听见你耶和华是在这人民中间，你耶和华曾面对面的向人显现，你的云彩常停在他们上面；日间你在云柱中，夜间你在火柱中，走在他们前面。
14 I ga ci mo laabo woone borey se, zama i maa baaru mate kaŋ ni, ya Rabbi, ni go jama wo game ra. I go ga di nin mo-da-mo, ni buro go i boŋ do ga kay beene. Ni ga furo i jine, zaari haray buru yuumay ra, cin haray mo danji ra.
15现在如果你把这人民杀死，像杀死一人，那些听见你名声的万国就必议论说：
15 Sohõ da ni na dumo wo kulu wi ce folloŋ, kala dumi cindey kaŋ yaŋ maa ni baaru ma salaŋ ka ne:
16‘因为耶和华不能把这民领进他向他们起誓应许的地，所以在旷野把他们杀了。’
16 ‹Zama Rabbi sinda hina ka konda borey wo laabo din ra kaŋ boŋ a ze i se, a sabbay se no a n'i wi ganjo ra.›
17现在求主大发能力，照着你说过的话：
17 Sohõ binde, ay ga ni ŋwaaray, naŋ ay Koyo dabaro ma beeri, danga mate kaŋ cine ni salaŋ ka ne:
18‘耶和华不轻易发怒，且有丰盛的慈爱；他赦免罪孽和过犯；绝不以有罪的为无罪，必追讨罪孽，自父到子，直到三四代。’
18 ‹Rabbi ya suurukoy no kaŋ si tara ka futu, suuji-beeri-koy mo no. A ga izefututaray da taali yaafa. A si taali-teeri adilandi* bo, amma a ga baabey taaley bana izey gaa hala hayyaŋ hinzanta ka koy itaacanta gaa.›
19求你照着你的大慈爱，饶恕这人民的罪孽，好像你从埃及直到现在，常赦免这人民一样。”
19 Ay ga ni ŋwaaray, ma borey wo zunubo yaafa, ni baakasinay bambata boŋ, danga mate kaŋ ni jin k'i yaafa za Misira ra ka kaa sohõ.»
20耶和华说：“我就照着你的话，赦免他们；
20 Rabbi mo ne: «Ay n'i yaafa ni sanno boŋ.
21但是，我指着我的永生起誓，全地要被耶和华的荣耀充满。
21 Amma ay ze nd'ay fundo! Daahir ay ze no kaŋ ndunnya kulu ga aniya ka to da Rabbi darza.
22这些见过我的荣耀，和我在埃及与旷野所行的神迹的人，仍然试探了我这十次，不听从我的话；
22 Zama borey wo kulu man'ay sanno saal, baa kaŋ i di ay darza, i di ay dambara harey kaŋ yaŋ ay te Misira ra nda ganjo ra mo. Sohõ mo i n'ay si hala sorro way --
23他们决不得看见我向他们的祖宗起誓应许之地；藐视我的，一个也不能看见那地。
23 I si di laabo kaŋ ay ze d'a ka ne i kaayey se ay g'a no i se. Borey kulu kaŋ n'ay fanta si di a.
24但是我的仆人迦勒，因他另有一个心志，专心跟从我，我必把他领进他去过的那地；他的子孙也必得着那地为业。
24 Amma ay tamo Kaleb n'ay gana gumo-gumo, zama a gonda Biya waani nga ra. Ay ga kand'a laabo kaŋ ra a furo din ra. A ga ciya a banda wane mo.
25现在亚玛力人和迦南人住在山谷中，明天你们要回转，从到红海路上，起行到旷野去。”
25 Suba araŋ ma bare ka ye ganjo ra, Teeku Cira fonda boŋ.» (Alwaati woodin no, Amalekancey da Kanaanancey go gooro ra da goray).
26耶和华惩罚以色列人（申1:34-40）耶和华吩咐摩西和亚伦说：
26 Kala Rabbi salaŋ Musa nda Haruna se ka ne:
27“这恶会众向我发怨言要到几时呢？以色列人向我所发的怨言，我都听见了。
27 «Kala waatifo no ay ga suuru nda jama laalo wo, kaŋ go g'ay jance? Ay maa Israyla izey janceyaŋo kaŋ i goono g'ay jance nd'a.
28你要对他们说：‘耶和华说，我指着我的永生起誓，我必照着你们所说给我听的，对待你们：
28 Wa ci i se: Rabbi ne: Ay ze d'ay fundo, danga mate kaŋ cine araŋ salaŋ ay hangey ra, yaadin cine no ay ga te araŋ se.
29你们的尸体必倒在这旷野；你们中间被数点过的，就是按着你们的数目，从二十岁以上，向我发过怨言的，
29 Araŋ ga kaŋ buukoyaŋ saajo wo ra. Boro fo kulu kaŋ i lasaabu araŋ game ra, araŋ lasaabo kulu boŋ, za jiiri waranka izey ka koy beene, araŋ kaŋ yaŋ n'ay jance,
30都不得进入我起誓给你们居住的那地；只有耶孚尼的儿子迦勒和嫩的儿子约书亚才可以进去。
30 sikka si araŋ si koy ka furo laabo din ra, nango kaŋ ay ze ka ne ay g'araŋ gorandi a ra. Kala Yefunna izo Kaleb da Nun izo Yasuwa, ngey hinne.
31但是你们的孩子，就是你们所说他们必被掳掠的，我要把他们领进去，他们必得着你们厌弃的那地。
31 Amma araŋ zankey, kaŋ yaŋ araŋ ne i g'i ku wongu ra, ngey wo ay ga naŋ i ma furo. Laabo kaŋ araŋ fanta mo, ngey wo g'a bay.
32至于你们，你们的尸体必倒在这旷野。
32 Amma araŋ wo, araŋ ga kaŋ jifayaŋ ganji woone ra.
33你们的儿女必在旷野飘流四十年，担当你们背信之罪，直到你们的尸体在旷野都灭尽了。
33 Araŋ izey mo ga dira boŋdaray ra ganjo ra kala jiiri waytaaci. I g'araŋ naanay-jaŋa jare, hal araŋ jifey kulu ma kaŋ ganjo ra.
34照着你们窥探那地的日数共四十天，一天算一年，你们要担当罪孽四十年，你们就知道我为什么与你们作对。’
34 Jirbey kaŋ araŋ na laabo fintal din lasaabo boŋ, danga jirbi waytaaci, zaari fo kulu jiiri fo, yaadin no araŋ g'araŋ izefututara jare nd'a, sanda jiiri waytaaci nooya. Yaadin gaa no araŋ ga bay haŋ kaŋ no d'ay na banda bare _araŋ gaa|_.
35我耶和华已经说了，我必要这样对待这聚集反抗我的恶会众；他们要在这旷野灭尽，在这里死亡。”
35 Ay ya Rabbi no kaŋ salaŋ. Haciika mo ay g'a te jama laalo wo se, kaŋ yaŋ margu ka tun ka gaaba nd'ay. Ganjo wo ra no i ga halaci. Neewo mo no i ga bu.»
36摩西派去窥探那地的人回来，因为带回有关那地的恶信，以致全体会众都向摩西发怨言，
36 Alborey din mo, kaŋ yaŋ Musa donton i ma koy ka laabo fintal din, kaŋ yaŋ ye ka kaa ka naŋ jama kulu ma Rabbi jance, i na kalima sanniyaŋ salaŋ laabo boŋ,
37这些带回有关那地的恶信的人，都遭受瘟疫死在耶和华面前。
37 sanda borey kaŋ yaŋ kande baaru laala laabo boŋ, ngey wo bu da balaaw Rabbi jine.
38只有嫩的儿子约书亚和耶孚尼的儿子迦勒，仍然活着。
38 Amma Nun izo Yasuwa da Yefunna izo Kaleb, kaŋ go borey kaŋ koy ka laabo fintal yaŋ ra, borey din funa.
39擅自出击，大败而逃（申1:41-46）摩西把这些话告诉以色列众人，他们就非常悲哀。
39 Waato din gaa no Musa na sanney din kulu ci Israyla izey kulu se, hal i na baray bambata te.
40他们清早起来，上山顶去，说：“我们在这里；我们要上耶和华应许的地方去，因为我们犯了罪。”
40 I kulu tun mo za da hinay susuba ra. I kaaru hala tondi kuuko boŋ ka ne: «Guna, iri neeya! Iri ga ziji ka koy nango kaŋ Rabbi n'a alkawlo te, zama iri na zunubi te.»
41摩西说：“你们为什么又违背耶和华的命令呢？这事必不能成功。
41 Amma Musa ne: «Ifo se no sohõ araŋ ga Rabbi sanno daaru? A si te albarka.
42你们不要上去，因为耶和华不在你们中间，免得你们在仇敌面前被杀败。
42 Wa si ziji fa, zama Rabbi si araŋ game ra. Araŋ ibarey ga hin araŋ,
43因为亚玛力人和迦南人都在那里，在你们面前，你们必倒在刀下；因为你们转离不跟随耶和华，耶和华不与你们同在。”
43 zama Amalekancey da Kanaanancey go noodin araŋ jine. Araŋ mo, takuba g'araŋ zeeri, zama araŋ na banda bare Rabbi ganayaŋo gaa, woodin se no a si araŋ banda.»
44他们却擅自上山顶去，但是耶和华的约柜和摩西并没有离开营地。
44 Amma i farrati ka ziji tudo boŋ. Kulu nda yaadin Rabbi sappa sundurko da Musa mana fatta gata ra.
45于是，亚玛力人和住在那山上的迦南人就下来，击杀他们，粉碎他们，直到何珥玛。
45 Waati din gaa no, Amalekancey da Kanaanancey kaŋ yaŋ goono ga goro tudo din boŋ zumbu ka borey kar k'i zeeri kal i koy ka to Horma.