1可拉、大坍和亚比兰叛变
1 Amma Kora, kaŋ i g'a asulo lasaabu Izhar ka koy Kohat ka koy Lawi, nga nda Eliyab izey Datan da Abiram, da Pelet izo On mo, Ruben kunda boro, ngey wo ka boro fooyaŋ candi.
2反抗摩西，还有以色列人中的二百五十个人，就是会众的领袖；会众中被选出有名望的人。
2 I tunanda Musa gaa, ngey nda Israyla ize fooyaŋ, danga jine boro zangu hinka nda waygu jama ra, arkusu beeri yaŋ no marga ra, borey kaŋ yaŋ i maayey gonda beeray jama jine.
3他们聚集起来反抗摩西和亚伦，对他们说：“你们太过分了，全体会众个个都是圣洁的，耶和华也在他们中间，你们为什么高抬自己，超过耶和华的会众呢？”
3 I na ngey boŋ margu ka gaaba nda Musa nda Haruna mo, ka ne i se: «Araŋ go g'araŋ boŋ beerandi zama jama marga kulu ga hanan, i afo kulu. Rabbi go i game ra mo. Ifo se no araŋ go ga araŋ boŋ beerandi beene ka bisa Rabbi marga?»
4摩西听见了，就脸伏于地，
4 Waato kaŋ Musa maa woodin, a kaŋ ganda nga moyduma boŋ.
5对可拉和他的同党说：“到了早晨，耶和华就要使人知道谁是属他的；谁是圣洁的，就叫谁亲近他；谁是他拣选的，就叫谁亲近他。
5 A salaŋ mo Kora nda nga marga kulu se ka ne: «Suba susubay Rabbi ga cabe boro kaŋ ti a wane, da bora kaŋ ga hanan. A ga bora din maanandi nga do. Oho, bora kaŋ Rabbi suuban, a g'a maanandi nga do.
6你们要这样作：可拉和你的同党，你们要拿香炉来；
6 Yaawo no araŋ ga te: Araŋ ma dugu tonyaŋ cambuyaŋ sambu, araŋ, Kora nda ni marga kulu.
7明天你们要在耶和华面前，把火盛在炉中，把香放在上面；耶和华拣选谁，谁就是圣洁的，你们利未人太过分了。”
7 Araŋ ma danji daŋ i ra, ka dugu daŋ, ka kay Rabbi jine. Araŋ m'a te suba susubay. A ga ciya mo, bora kaŋ Rabbi suuban din, nga no ga hanan. A wasa yaadin, araŋ wo Lawi izey!»
8摩西又对可拉说：“利未人哪，请听。
8 Musa ne Kora se: «Ya araŋ Lawi izey, ay go g'araŋ ŋwaaray, wa maa.
9以色列的 神把你们从以色列会众中分别出来，使你们亲近他，办理耶和华帐幕的事务，又站在会众面前替他们供职；
9 Mate no, hari kayna no araŋ diyaŋ gaa, kaŋ Israyla Irikoyo n'araŋ fay waani Israyla marga kulu ra, a na araŋ maanandi nga do mo zama araŋ ma Rabbi Irikoy nangora saajawo goy te se, araŋ ma kay jama jine ka saajaw i se?
10耶和华又使你和你所有的兄弟，就是利未的子孙，一同亲近他，这在你们看来是小事吗？你们还要寻求祭司职分吗？
10 A na ni maanandi mo, nin da ni nya-izey Lawitey ni banda. Araŋ ga alfagataray ceeci koyne, wala?
11所以你和你的同党聚集起来反抗耶和华；亚伦算什么呢？你们竟向他发怨言。”
11 Woodin sabbay se no, nin nda ni marga kulu, araŋ margu ka gaaba nda Rabbi. May ga ti Haruna, hal araŋ m'a jance?»
12摩西派人去把以利押的儿子大坍和亚比兰叫来；他们说：“我们不上去。
12 Kala Musa donton ka ne i ma Eliyab izey Datan da Abiram ce. I tu ka ne: «Iri wo, iri si kaa!
13你把我们从流奶与蜜的地带上来，要在旷野杀死我们，这算小事吗？你还要自立为王管辖我们吗？
13 A mana wasa no ni se, wala, kaŋ ni n'iri kaa laabu fo ra kaŋ ga wa da yu bambari zama ni m'iri wi ganjo wo ra? Hala mo sohõ ni ga ba ka ni boŋ ciya iri se bonkooni zaati!
14况且你没有把我们领到流奶与蜜的地，也没有把田地和葡萄园给我们作产业。难道你要把这些人的眼睛剜出来吗？我们不上去。”
14 Woodin banda, ni mana kande iri laabu kaŋ ga wa da yu bambari do, ni mana iri no fariyaŋ da reyzin kaliyaŋ mo iri ma tubu. Ni ga ba ni ma borey wo moy daabu, wala? To, iri wo si kaa!»
15于是摩西大怒，对耶和华说：“求你不要悦纳他们的礼物，我没有夺过他们一头驴，也没有害过他们一个人。”
15 Kala Musa te bine gumo. A ne Rabbi se: «Ma si i sarga saal. Ay mana i zamba baa farkay fo, ay mana taali te i afo kulu se mo.»
16他们的刑罚摩西对可拉说：“明天你和你的同党，以及亚伦，都要站在耶和华面前。
16 Woodin banda Musa ne Kora se: «Nin da ni marga kulu, araŋ ma kay Rabbi jine suba susubay nin d'ey, da Haruna.
17你们各人要拿着自己的香炉，把香盛在上面；你们各人要把自己的香炉带到耶和华面前，共二百五十个香炉；你和亚伦也各人拿着自己的香炉。”
17 Boro fo kulu ma nga dugu tonyaŋ cambo sambu, ka dugu daŋ i ra. Araŋ ma kande araŋ dugu tonyaŋ cambey Rabbi jine, cambu zangu hinka nda waygu. Nin wo, da Haruna, araŋ boro fo kulu ma kay da nga dugu tonyaŋ cambo.»
18于是，他们各人拿着自己的香炉，盛上火，加上香，与摩西和亚伦一同站在会幕门口。
18 I na ngey dugu tonyaŋ cambey sambu, ka danji daŋ i ra. I na dugu daŋ i ra. I kay kubayyaŋ hukumo meyo ra, ngey nda Musa nda Haruna.
19可拉召聚了全体会众到会幕门口，来攻击摩西和亚伦，耶和华的荣光就向全体会众显现。
19 Kora mo na nga jama kulu margu i do kubayyaŋ hukumo meyo do haray. Kala Rabbi darza bangay jama kulu gaa!
20耶和华对摩西和亚伦说：
20 Rabbi mo salaŋ Musa nda Haruna se ka ne:
21“你们要离开这会众，我好在眨眼间把他们吞灭。”
21 «Wa araŋ boŋ fay waani jama wo gaa, hal ay m'i halaci farap folloŋ!»
22摩西和亚伦就俯伏在地，说：“ 神啊，万人之灵的 神啊，一人犯罪，你就要向全体会众发怒吗？”
22 Kal i kaŋ ganda birante ka ne: «Ya Irikoy, nin kaŋ ti fundikooney kulu biyey Irikoyo, da boro folloŋ na zunubi te, a se ni ga dukur jama kulu se no?»
23耶和华对摩西说：
23 Waato din gaa no Rabbi salaŋ Musa se ka ne:
24“你要吩咐会众说：‘你们要离开可拉、大坍、亚比兰帐幕的四周。’”
24 «Ma salaŋ jama se ka ne: Araŋ ma hibi ka fun Kora da Datan da Abiram kuuru-fuwey jarga.»
25于是摩西起来，到大坍和亚比兰那里去；以色列的长老也随着他去了。
25 Musa binde koy Datan da Abiram do, Israyla arkusey mo n'a gana.
26摩西告诉会众：“你们要远离这些恶人的帐幕，凡是他们的东西，你们都不可摸，免得你们因他们的一切罪恶同遭毁灭。”
26 A salaŋ jama se ka ne: «Ay g'araŋ ŋwaaray, wa hibi ka fun boro laaley wo kuuru-fuwey jarga. Wa si lamba i jinay fo kulu gaa, zama i ma si araŋ halaci i zunubey sabbay se.»
27于是，众人离开了可拉、大坍、亚比兰帐幕的四周；大坍、亚比兰就带着妻子、儿女和小孩出来，站在自己的帐幕门口。
27 I binde tun ka fun Kora nda Datan da Abiram kuuru-fuwey jarga, kambey kulu haray. Datan da Abarim mo fatta ka kay ngey fu meyey jine, ngey nda ngey wandey da ngey ize arey da ngey zankey.
28摩西说：“由此你们可以知道，我作这一切事，是耶和华派我作的，并不是出于我自己的心意。
28 Musa ne: «Yaawo gaa no araŋ ga bay kaŋ Rabbi no k'ay donton ay ma goyey wo kulu te, manti ay boŋ miila no ay goono ga goy bo, nga neeya:
29如果这些人死亡像一般人死亡一样，或是他们所遭遇的像一般人的遭遇一样，那么就不是耶和华派我来的。
29 Hala day borey wo bu mate kaŋ cine boro kulu ga bu, wala mo da haŋ kaŋ ga du boro kulu no ga du ey, yaadin gaa Rabbi man'ay donton.
30如果耶和华作一件新事，使地开口，把他们和他们所有的都吞下去，叫他们活活地下到阴间，这样你们就知道这些人是藐视耶和华了。”
30 Amma da Rabbi na hari taji te, sanda laabo ma nga meyo fiti k'i gon, ngey da ngey jinay kulu, hal i ma zumbu nda fundi Alaahara, woodin gaa araŋ ga bay kaŋ borey din donda Rabbi.»
31摩西说完了这一切话，他们脚下的地就裂开。
31 A ciya mo waato kaŋ a na sanno wo ci ka ban, kala laabo feeri i cire.
32地开了口，把他们和他们的家眷，以及一切属可拉的人和财物，都吞了下去。
32 Laabo na nga meyo hay k'i gon, ngey nda ngey almayaaley, Kora borey kulu da ngey jinayey kulu.
33这样，他们和一切属他们的，都活活地下到阴间，地在他们上面合闭，他们就从会众中灭亡了。
33 Yaadin no ngey nda hay kulu kaŋ ti i wane zumbu nda fundi hala Alaahara. Laabo ye ka daabu i boŋ, hal i halaci jama game ra.
34在他们四周的以色列众人，听见他们的呼叫，就都逃跑，说：“恐怕地也把我们吞下去。”
34 Israyla izey kulu kaŋ yaŋ go i windanta mo zuru waato kaŋ i maa i kaatiyaŋey jinda, zama i ne: «Laabo ma si koy ka iri mo gon!»
35又有火从耶和华那里出来，把那献香的二百五十个人吞灭了。
35 Danji mo firsi ka fun Rabbi do ka boro zangu hinka nda waygo din ŋwa, kaŋ yaŋ na dugo salle.
36留作记念的香炉耶和华对摩西说：
36 Rabbi salaŋ Musa se koyne ka ne:
37“你要吩咐亚伦祭司的儿子以利亚撒，叫他把那些香炉从火中拾起来，把火撒在别处，因为那些香炉是圣的；
37 «Ma salaŋ Alfa Haruna izo Eliyezar se, ka ne a ma dugu tonyaŋ cambey ku k'i kaa goobara nango ra, zama i ga hanan. A ma danji izey say-say nangu mooro.
38那些自害己命的人的香炉也是圣的，你们要把它们锤成薄片，用来包盖祭坛；那些香炉本是他们在耶和华面前献过的，所以已经成为圣的，并且可以给以色列作鉴戒。”
38 Danga, zunubikooney din waney kaŋ yaŋ i na buuyaŋ candi nd'a ka kande ngey boŋ gaa. I ma cambey dan ka te itafo yaŋ ka te sargay feema se daabirji, zama i n'i salle Rabbi jine. A sabbay se no i ga hanan. I ma ciya alaama mo Israyla izey se.»
39于是，以利亚撒祭司把被火焚烧的人献过的铜香炉拿起来，叫人锤成薄片，用来包盖祭坛，
39 Kala Alfa Eliyezar na guuru-say cambey sambu, wo kaŋ yaŋ borey kaŋ bu goobara ra salle. I n'i dan ka te daabirji tafo sargay feema se,
40给以色列人作鉴戒，叫不是亚伦子孙的外人，不可近前来，在耶和华面前烧香，免得他像可拉和他的同党有一样的遭遇；这是照着耶和华借摩西吩咐以利亚撒的。
40 a ma goro ka te fonguyaŋ hari Israyla izey se. Danga yaw kulu kaŋ i s'a asulo lasaabu Haruna do, a ma si maan ka dugu ton Rabbi jine, zama i ma s'a ciya danga Kora nda nga marga cine. Eliyezar mo te mate kaŋ Rabbi ci a se Musa meyo ra.
41会众因亚伦代求而获救第二天，以色列全体会众都向摩西和亚伦发怨言，说：“你们害死了耶和华的子民。”
41 Amma zaaro kaŋ dake woodin gaa, Israyla izey jama kulu na Musa nda Haruna jance ka ne: «Araŋ na Rabbi boroyaŋ wi!»
42会众聚集攻击摩西和亚伦的时候，他们转身向会幕观看，见有云彩遮盖会幕，耶和华的荣光显现出来。
42 A ciya mo waato kaŋ jama kulu margu ka gaaba nda Musa nda Haruna mo, noodin kubayyaŋ hukumo do haray, kal i di buru yuuma go, a n'a daabu! Rabbi darza mo bangay.
43摩西和亚伦就来到会幕前面。
43 Musa nda Haruna mo go kubayyaŋ hukumo jine ga kay.
44耶和华吩咐摩西说：
44 Kala Rabbi salaŋ Musa se, ka ne:
45“你们要离开这会众，我好在眨眼间把他们消灭。”他们二人就俯伏在地。
45 «Wa tun ka fun jama wo do, hal ay m'i halaci fap! folloŋ!» Musa nda Haruna kaŋ ganda birante.
46摩西对亚伦说：“你要拿着香炉，把坛上的火盛在里头，又加上香，快快带到会众那里去，为他们赎罪，因为有震怒从耶和华面前出来，瘟疫已经开始了。”
46 Musa mo ne Haruna se: «Sambu dugu tonyaŋ cambu fo ka sargay feema danj'izeyaŋ daŋ a ra, ka dugu dake a boŋ. Ma koy da waasi jama do ka sasabandiyaŋ te i se, zama dukuri kaa ka fun Rabbi do, balaaw mo jin ka sintin.»
47亚伦照着摩西吩咐的把香炉拿来，跑到会众中间，果然，瘟疫已经在人民中间开始了；他就加上香，为人民赎罪。
47 Haruna mo na cambo sambu, mate kaŋ Musa lordi din, a zuru ka koy jama game ra. Balaawo go mo, a jin ka sintin borey ra. Haruna na dugu daŋ ka sasabandiyaŋ te borey se.
48他站在死人与活人中间，瘟疫就止住了。
48 A kay mo buukoy da fundikooney game ra, ka balaawo gaay.
49除了因可拉事件死亡的以外，因瘟疫死亡的有一万四千七百人。
49 Borey kaŋ yaŋ bu balaawo din ra, boro zambar way cindi taaci nda zangu iyye no, kaŋ waana ngey kaŋ yaŋ bu Kora murteyaŋo ra.
50亚伦回到会幕门口摩西那里，瘟疫已经止住了。（本章第36-50节在《马索拉抄本》为17:1-15）
50 Haruna mo, waato kaŋ a na balaawo gaay, a ye ka kaa Musa do kubayyaŋ hukumo meyo jine.