1当以愚昧懒惰人为戒
1 Danga hayni waate neezu*, Danga heemar waate hari, Yaadin no beeray si hagu saamo se.
2麻雀怎样飞来飞去,燕子怎样翻飞;照样,无故的咒诅也不会临到人。
2 Danga sasa kaŋ go nga bar-bare yaŋo gaa, Danga kumbu-hanga nga deesiyaŋo ra, Yaadin no laaliyaŋ kaŋ sinda daliili si di.
3鞭子是为了打马,嚼环是为了勒驴;刑杖是为了打愚昧人的背。
3 Barzu go bari sabbay se, Alkaabe mo farka se, goobu mo saamey banda sabbay se.
4不要照着愚昧人的愚妄回答他,免得你像他一样。
4 Ma si saamo sanni ye a se a saamotara hina me, Zama ni ma si ciya a cine.
5要照着愚昧人的愚妄回答他,免得他自以为有智慧。
5 Ma tu saamo se a saamotara boŋ, Zama a ma si te laakalkoy nga boŋ diyaŋ gaa.
6借愚昧人的手传递信息的,是自断己足,自寻烦恼。
6 Boro kaŋ na samba daŋ saamo kambe ra, Nga bumbo ce no a goono ga dumbu, a ga toonye ŋwa mo.
7箴言在愚昧人口中,就像瘸子的腿,虚悬无用。
7 Danga mate kaŋ simbarko cey sinda gaabi, Yaadin no misa ga hima saamo me ra.
8把荣耀给愚昧人的,就像人把石子系在投石器上。
8 Danga boro kaŋ ga tondi haw finga-finga ra, Yaadin cine no boro kaŋ na saamo beerandi ga hima.
9箴言在愚昧人口中,就像荆棘在醉汉手里。
9 Danga karji kaŋ ga furo nangu mooro baji hanko kambe ra, Yaadin cine no yaasay ga hima saamey me ra.
10雇用愚昧人和过路人的,就像胡乱射伤众人的弓箭手。
10 Danga gaw kaŋ ga hay kulu hay ka maray, Yaadin no boro kaŋ na saamo sufuray, Da boro kaŋ na bisakoyaŋ sufuray ga hima.
11愚昧人一再重复他的愚妄,正像狗转过来,吃自己所吐的。
11 Danga hansi kaŋ ye nga yeero do, Yaadin mo no saamo kaŋ ye ka nga saamotara goyo te ga hima.
12你见过自以为有智慧的人吗?愚昧人比他更有指望。
12 Ni ga di boro kaŋ gonda laakal nga boŋ diyaŋo gaa? Saamo gonda beeje ka bisa bora din.
13懒惰人说:“路上有狮子,广场上也有狮子。”
13 Hawfuno ne: «Muusu beeri futo go no fonda boŋ, Muusu go no batama ra!»
14懒惰人在床上翻动,就像门绕着门铰转动一样。
14 Danga mate kaŋ fu me daabirji ga bare nga guurey boŋ, Yaadin cine no hawfuno mo ga bare nga daarijo boŋ.
15懒惰人把手放在盘子里,连拿食物送回口边也觉得劳累。
15 Hawfuno ga nga kambe daŋ hawru ra, Amma a ga maa a tiŋay nga m'a kaa ka kond'a nga meyo do.
16懒惰人看自己,比七个善于应对的人更有智慧。
16 Hawfuno gonda laakal nga boŋ diyaŋ gaa, Hal a ga bisa boro iyye wane kaŋ yaŋ ga waani ka sanni ye da fayanka.
17提防毁谤及诡诈的人过路的人被激怒,去干涉与自己无关的争执,就像人揪住狗的耳朵。
17 Boro kaŋ goono ga bisa, A na nga boŋ kankam da yanje kaŋ manti a wane no, A ga hima boro kaŋ na hansi di a hangey gaa.
18人欺骗了邻舍,却说:“我不过是开玩笑罢了。”他就像疯狂的人,投掷火把、利箭和杀人的武器。
18 Danga boŋ-komay-koy kaŋ ga yulbe da hangaw da buuyaŋ catu,
19
19 Yaadin no boro kaŋ na nga gorokasin halli ga hima. A ma ne mo: «Manti ay goono ga fooru no?»
20没有柴,火就熄灭;没有搬弄是非的人,纷争就平息。
20 Tuuri-jaŋay se no danji ga bu. Naŋ kaŋ kormotante si no mo, yanje ga ban.
21好争竞的人,煽动争端,就像余烬上加炭,火上加柴一样。
21 Danga mate kaŋ danji-bi go danj'izey se, Tuuri mo go danji se, Yaadin no boro kaŋ ga kakaw ga hima yanje tunandiyaŋ se.
22搬弄是非的人的言语如同美食;深入人的脏腑。
22 Kormotante sanney ga hima biniyay loomayaŋ, I ga furo no jina haray gunde lokotey ra.
23嘴唇火热,心却奸恶,就像包上银渣的瓦器。
23 Me kaŋ ga waasu nda bine laalo, I g'i himandi nda car-cambu kaŋ i taalam da nzarfu ziibo.
24憎恶人的用话语掩饰自己,心里却存着诡诈。
24 Boro kaŋ gonda konnari ga munaficitaray te nda nga meyo, Amma halliyaŋ no a goono ga jisi nga bina ra.
25他的话语虽然动听,你不可信他,因为他心里有七样可厌恶的事。
25 Saaya kaŋ a ga sanni kaaney te, Ma s'a no cimi, Zama fanta hari iyye no ka bara a bina ra.
26他的怨恨虽然以诡诈掩饰,但他的邪恶必在大会中显露出来。
26 Baa kaŋ a konnaro goono ga daabu nda gulinci, A laalayaŋo ga fun taray marga jine.
27挖掘陷坑的,自己必掉在其中;辊石头的,石头必辊回自己身上。
27 Boro kulu kaŋ na guusu fansi, Nga bumbo no ga kaŋ a ra. Koyne, boro kulu kaŋ na tondi gunguray, Tondo ga ye ka kaŋ a boŋ.
28虚谎的舌头憎恶被它伤害的人;谄媚的口造成败坏。
28 Deene kaŋ na tangari te ga konna borey kaŋ yaŋ a maray. Me-kaanay meyo mo, zeeriyaŋ goy n'a ga te.