¹Forasmuch as many have taken in hand to set forth in order a declaration of those things which are most surely believed among us,

¹Sanglit daghan ang mga nanagpaningkamot sa paghatag ug kasaysayan mahitungod niadtong mga butang nga nangatuman sa taliwala namo,

²Even as they delivered them unto us, which from the beginning were eyewitnesses, and ministers of the word;

²Ingon nga kini ilang gitugyan kanamo, nga gikan sa sinugdan mga saksi-nga-nakakita ug mga ministro sa pulong,

³It seemed good to me also, having had perfect understanding of all things from the very first, to write unto thee in order, most excellent Theophilus,

³Gisabut ko usab nga maayo, ingon nga nakabaton ako ug hingpit nga kasayuran sa tanang mga butang gikan sa sinugdan, ang pagsulat kanimo sa maayong pagkasunodsunod halangdon uyamot nga Teofilo;

⁴That thou mightest know the certainty of those things, wherein thou hast been instructed.

⁴Aron ikaw mahibalo sa pagkatinuod sa mga pulong nga gitudlo kanimo.

⁵THERE was in the days of Herod, the king of Judaea, a certain priest named Zacharias, of the course of Abia: and his wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elisabeth.

⁵Sa mga adlaw ni Herodes, hari sa Judea, may usa ka sacerdote nga ginganlan Zacarias, sa laray ni Abia: ug siya may asawa gikan sa mga anak nga babaye ni Aaron, ug ang iyang ngalan si Elizabet.

⁶And they were both righteous before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.

⁶Ug silangduha lonlon mga matarung sa atubangan sa Dios, nga nagalakaw sa tanang mga sugo ug mga tulomanon sa Ginoo, sa walay ikasaway.

⁷And they had no child, because that Elisabeth was barren, and they both were now well stricken in years.

⁷Ug sila walay anak kay si Elizabet apuli ug silang duha mga tigulang na.

⁸And it came to pass, that while he executed the priest's office before God in the order of his course,

⁸Apan nahitabo nga samtang nagatuman siya sa iyang pagkasacerdote sa atubangan sa Dios, ingon sa gipasunod sa iyang laray.

⁹According to the custom of the priest's office, his lot was to burn incense when he went into the temple of the Lord.

⁹Sumala sa batasan sa katungdanan sa pagkasacerdote, naigo kaniya ang palad sa pagsulod sa templo sa Ginoo aron sa pagsunog sa incienso.

¹⁰And the whole multitude of the people were praying without at the time of incense.

¹⁰Ug ang tibook panon sa katawohan nag-ampo sa gawas sa takna sapaghalad sa incienso.

¹¹And there appeared unto him an angel of the Lord standing on the right side of the altar of incense.

¹¹Ug may nagpakita kaniya usa ka manolonda sa Ginoo nga nagatindog sa too sa halaran sa incienso.

¹²And when Zacharias saw him, he was troubled, and fear fell upon him.

¹²Ug si Zacarias nalisang sa pagkakita kaniya, ug siya giabut ug kahadlok.

¹³But the angel said unto him, Fear not, Zacharias: for thy prayer is heard; and thy wife Elisabeth shall bear thee a son, and thou shalt call his name John.

¹³Apan ang manolonda nagaingon kaniya. Ayaw kahadlok, Zacarias; kay ang imong pag-ampo gipatalinghugan ug ang imong asawa nga si Elizabet magaanak ug usa ka batang lalake ug pagatawgon mo ang iyang ngalan Juan.

¹⁴And thou shalt have joy and gladness; and many shall rejoice at his birth.

¹⁴Ug ikaw makabaton sa kalipay ug pagmaya; ug daghan ang mangalipay sa iyang pagkatawo.

¹⁵For he shall be great in the sight of the Lord, and shall drink neither wine nor strong drink; and he shall be filled with the Holy Ghost, even from his mother's womb.

¹⁵Kay siya mamahimong daku sa atubangan sa Ginoo, ug dili magainum ug vino, bisan mga ilimnon nga maisug; ug mapuno siya sa Espiritu Santo bisan sa gikan pa sa tiyan sa iyang inahan.

¹⁶And many of the children of Israel shall he turn to the Lord their God.

¹⁶Ug daghan sa mga anak sa Israel nga iyang pabalikon ngadto sa ilang Ginoong Dios.

¹⁷And he shall go before him in the spirit and power of Elias, to turn the hearts of the fathers to the children, and the disobedient to the wisdom of the just; to make ready a people prepared for the Lord.

¹⁷Ug siya magauna kaniya sa espiritu ug sa gahum ni Elias sa pagpabalik sa mga kasingkasing sa mga amahan ngadto sa mga anak, ug sa mga masukihon sa paglakaw sa kaligdong sa mga matarung; aron sa pagtagana alang sa Ginoo usa ka katawohan nga inandam.

¹⁸And Zacharias said unto the angel, Whereby shall I know this? for I am an old man, and my wife well stricken in years.

¹⁸Ug nag-ingon si Zacarias sa manolonda: Unsaon ko pagkahibalo niini? kay ako tigulang na, ug ang akong asawa hilabihan na katigulang.

¹⁹And the angel answering said unto him, I am Gabriel, that stand in the presence of God; and am sent to speak unto thee, and to shew thee these glad tidings.

¹⁹Ug ang manolonda sa mingtubag miingon kaniya: Ako mao si Gabriel, nga nagatindog sa atubangan sa Dios; ug ako gisugo sa pagsulti kanimo ug pagdala kanimo niining mga Maayong Balita.

²⁰And, behold, thou shalt be dumb, and not able to speak, until the day that these things shall be performed, because thou believest not my words, which shall be fulfilled in their season.

²⁰Ug ania karon, maamang ikaw, ug dili ka makasulti hangtud sa adlaw nga mahitabo kining mga butanga, kay ikaw wala motoo sa akong mga pulong, nga matuman unya sa ilang panahon.

²¹And the people waited for Zacharias, and marvelled that he tarried so long in the temple.

²¹Ug ang mga tawo naghulat kang Zacarias, ug nanghibulong sila nga nadugay siya sa templo.

²²And when he came out, he could not speak unto them: and they perceived that he had seen a vision in the temple: for he beckoned unto them, and remained speechless.

²²Ug sa paggula niya wala siya makasulti kanila: ug gisabut nila nga nakakita siya ug panan-awon sa templo: ug nagpadayon siya paghimog sinyas kanila, ug napabilin nga amang.

²³And it came to pass, that, as soon as the days of his ministration were accomplished, he departed to his own house.

²³Ug nahitabo nga sa pagkatapus sa mga adlaw sa iyang pag-alagad, mipauli siya sa iyang balay.

²⁴And after those days his wife Elisabeth conceived, and hid herself five months, saying,

²⁴Ug sa human niining mga adlawa, si Elizabet nga iyang asawa nanamkon; ug nagtago siya sulod sa lima ka bulan, nga nagaingon,

²⁵Thus hath the Lord dealt with me in the days wherein he looked on me, to take away my reproach among men.

²⁵Ingon niini ang gibuhat sa Ginoo kanako sa mga adlaw nga nagtagad siya sa pagkuha sa akong kaulawan sa taliwala sa mga tawo.

²⁶And in the sixth month the angel Gabriel was sent from God unto a city of Galilee, named Nazareth,

²⁶Karon sa ikaunom ka bulan gisugo sa Dios ang manolonda nga si Gabriel ngadto sa usa ka lungsod sa Galilea, nga ginganlan Nazaret,

²⁷To a virgin espoused to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the virgin's name was Mary.

²⁷Sa usa ka ulay nga kaslonon sa usa ka lalake, nga ginganlan si Jose, sa banay ni David; ug ang ngalan sa ulay mao si Maria.

²⁸And the angel came in unto her, and said, Hail, thou that art highly favoured, the Lord is with thee: blessed art thou among women.

²⁸Ug mingsulod ang manolonda ngadto kaniya, ug miingon: Maghimaya, ikaw nga nahatagan sa gracia, ang Ginoo anaa kanimo. Bulahan ikaw sa taliwala sa kababayen-an.

²⁹And when she saw him, she was troubled at his saying, and cast in her mind what manner of salutation this should be.

²⁹Apan sa pagkakita niya, hilabihan niyang kalibug tungod sa gipamulong sa manolonda, ug misantop sa iyang hunahuna kong unsa kining pagpangumosta kaniya.

³⁰And the angel said unto her, Fear not, Mary: for thou hast found favour with God.

³⁰Ug nag-ingon kaniya ang manolonda: Dili ka mahadlok, Maria: kay ikaw nahiagum sa gracia sa Dios.

³¹And, behold, thou shalt conceive in thy womb, and bring forth a son, and shalt call his name JESUS.

³¹Ug ania karon, ikaw magapanamkon ug magaanak usa ka batang lalake ug pagatawgon ang iyang ngalan JESUS.

³²He shall be great, and shall be called the Son of the Highest: and the Lord God shall give unto him the throne of his father David:

³²Siya mamahimong daku ug paganganlan nga Anak sa Hataas Uyamut; ug ang Ginoong Dios magahatag kaniya sa lingkoranan nga harianon ni David nga iyang amahan;

³³And he shall reign over the house of Jacob for ever; and of his kingdom there shall be no end.

³³Ug siya magahari sa balay ni Jacob sa gihapon ug ang iyang gingharian walay katapusan.

³⁴Then said Mary unto the angel, How shall this be, seeing I know not a man?

³⁴Apan si Maria nag-ingon sa manolonda: Unsaon pagkahimo niini nga wala man ako makaila ug lalake?

³⁵And the angel answered and said unto her, The Holy Ghost shall come upon thee, and the power of the Highest shall overshadow thee: therefore also that holy thing which shall be born of thee shall be called the Son of God.

³⁵Ug mingtubag ang manolonda, ug miingon kaniya: Ang Espiritu Santo moanhi kanimo, ug ang gahum sa Hataas Uyamut magalandong kanimo: tungod usab niini ang balaan nga matawo paganganlan Anak sa Dios.

³⁶And, behold, thy cousin Elisabeth, she hath also conceived a son in her old age: and this is the sixth month with her, who was called barren.

³⁶Ug ania karon, si Elizabet nga imong ig-agaw nanamkon usab ug usa ka anak nga lalake sa iyang pagkatigulang; ug kini mao na ang ikaunom ka bulan kaniya nga ginganlan siya ug apuli.

³⁷For with God nothing shall be impossible.

³⁷Kay walay pulong gikan sa Dios nga mawad-an sa gahum.

³⁸And Mary said, Behold the handmaid of the Lord; be it unto me according to thy word. And the angel departed from her.

³⁸Ug nag-ingon si Maria: Ania karon, ang ulipon sa Ginoo; pagabuhaton kanako sumala sa imong pulong. Ug mingpahawa kaniya ang manolonda.

³⁹And Mary arose in those days, and went into the hill country with haste, into a city of Juda;

³⁹Ug niining mga adlawa mitindog si Maria, ug miadto pagdali sa kabukiran sa usa ka lungsod sa Juda.

⁴⁰And entered into the house of Zacharias, and saluted Elisabeth.

⁴⁰Ug misulod sa balay ni Zacarias, ug nangumosta kang Elizabet.

⁴¹And it came to pass, that, when Elisabeth heard the salutation of Mary, the babe leaped in her womb; and Elisabeth was filled with the Holy Ghost:

⁴¹Ug nahitabo nga sa pagkadungog ni Elizabet sa pagpangumosta ni Maria, ang bata miulpot sa iyang tiyan; ug si Elizabet napuno sa Espiritu Santo.

⁴²And she spake out with a loud voice, and said, Blessed art thou among women, and blessed is the fruit of thy womb.

⁴²Ug misinggit siya sa dakung tingog, ug miingon: Bulahan ikaw sa taliwala sa kababayen-an, ug bulahan ang bunga sa imong tiyan.

⁴³And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?

⁴³Ug unsa kini kanako, nga ang inahan sa akong Ginoo moanhi kanako?

⁴⁴For, lo, as soon as the voice of thy salutation sounded in mine ears, the babe leaped in my womb for joy.

⁴⁴Kay ania karon, sa pagkadungog ko sa tingog sa imong pagpangomusta ang bata miulpot sa akong tiyan tungod sakalipay.

⁴⁵And blessed is she that believed: for there shall be a performance of those things which were told her from the Lord.

⁴⁵Ug bulahan ang mingtoo, kay adunay pagkatuman sa mga butang nga gisulti kaniya gikan sa Ginoo.

⁴⁶And Mary said, My soul doth magnify the Lord,

⁴⁶Ug si Maria miingon: Nagapadaku ang akong kalag sa Ginoo.

⁴⁷And my spirit hath rejoiced in God my Saviour.

⁴⁷Ug ang akong espiritu nalipay sa Dios nga akong Manluluwas;

⁴⁸For he hath regarded the low estate of his handmaiden: for, behold, from henceforth all generations shall call me blessed.

⁴⁸Tungod kay gitamud niya ang ubos nga kahimtang sa iyang ulipon; kay tan-awa, gikan karon ang tanang mga kaliwatan magangalan kanako nga bulahan.

⁴⁹For he that is mighty hath done to me great things; and holy is his name.

⁴⁹Kay siya nga makagagahum, nagbuhat kanako mga dagkung butang; ug balaan ang iyang ngalan.

⁵⁰And his mercy is on them that fear him from generation to generation.

⁵⁰Ug ang iyang kalooy anaa sa mga kaliwatan ngadto sa mga kaliwatan sa mga nagakahadlok kaniya.

⁵¹He hath shewed strength with his arm; he hath scattered the proud in the imagination of their hearts.

⁵¹Siya nagapakita ug kusog sa iyang bukton; siya nagapapatlaag sa mga palabilabihon tungod sa hunahuna sa ilang kasingkasing.

⁵²He hath put down the mighty from their seats, and exalted them of low degree.

⁵²Siya nagapakanaug gikan sa mga lingkoranang harianon sa mga principe, ug nagatuboy sa mga ubos ug kahimtang.

⁵³He hath filled the hungry with good things; and the rich he hath sent empty away.

⁵³Ang gigutom gibusog niya sa mga maayong butang, ug gipapahawa niya nga walay sulod ang mga bahandianon.

⁵⁴He hath holpen his servant Israel, in remembrance of his mercy;

⁵⁴Mitabang siya kang Israel nga iyang ulipon, aron siya mahanumdum sa kalooy;

⁵⁵As he spake to our fathers, to Abraham, and to his seed for ever.

⁵⁵(Ingon sa gisulti niya sa atong mga ginikanan) ngadto kang Abraham ug sa iyang mga kaliwatan sa gihapon.

⁵⁶And Mary abode with her about three months, and returned to her own house.

⁵⁶Ug si Maria mipuyo uban kang Elizabet sa may tolo ka bulan, ug unya mipauli ngadto sa iyang balay.

⁵⁷Now Elisabeth's full time came that she should be delivered; and she brought forth a son.

⁵⁷Karon miabut ang panahon nga ig-aanak ni Elizabet; ug siya mianak usa ka batang lalake.

⁵⁸And her neighbours and her cousins heard how the Lord had shewed great mercy upon her; and they rejoiced with her.

⁵⁸Ug ang iyang mga silingan ug kabanayan nakadungog nga ang Ginoo nagpadaku sa iyang kalooy ngadto kaniya, ug sila nangalipay uban kaniya.

⁵⁹And it came to pass, that on the eighth day they came to circumcise the child; and they called him Zacharias, after the name of his father.

⁵⁹Ug nahitabo nga sa ikawalo ka adlaw nangadto sila sa pagcircuncidar sa bata, ug nganlan unta nila siya ug Zacarias, sama sa ngalan sa iyang amahan.

⁶⁰And his mother answered and said, Not so; but he shall be called John.

⁶⁰Apan ang iyang inahan mitubag ug miingon: Dili kondili paganganlan siya ug Juan.

⁶¹And they said unto her, There is none of thy kindred that is called by this name.

⁶¹Ug sila nanag-ingon kaniya: Walay bisan kinsa sa imong kabanayan nga ginanganlan nianang ngalana.

⁶²And they made signs to his father, how he would have him called.

⁶²Ugnagsinyas sila sa iyang amahan kong unsa ang buot niyang ingalan kaniya.

⁶³And he asked for a writing table, and wrote, saying, His name is John. And they marvelled all.

⁶³Ug nangayo siya ug usa ka sulatanan, ug misulat nga nagaingon: Ang iyang ngalan si Juan. Ug ang tanan nanghibulong.

⁶⁴And his mouth was opened immediately, and his tongue loosed, and he spake, and praised God.

⁶⁴Ug dihadiha nabungat ang iyang baba, ug ang iyang dila nakalitok, ug misulti nga nagdayeg sa Dios.

⁶⁵And fear came on all that dwelt round about them: and all these sayings were noised abroad throughout all the hill country of Judaea.

⁶⁵Ug nangahadlok ang tanang mga silingan nila, ug kining tanang mga butanga ginasultihan sa tibook kabukiran sa Judea.

⁶⁶And all they that heard them laid them up in their hearts, saying, What manner of child shall this be! And the hand of the Lord was with him.

⁶⁶Ug ang tanang nagpakadungog kanila nagatipig niini sa ilang mga kasingkasing nga nagaingon: Unsa ba kaha kining bataa? Kay ang kamot sa Ginoo nagauban kaniya.

⁶⁷And his father Zacharias was filled with the Holy Ghost, and prophesied, saying,

⁶⁷Ug si Zacarias nga iyang amahan, napuno sa Espiritu Santo, ug nagtagna nga nagaingon:

⁶⁸Blessed be the Lord God of Israel; for he hath visited and redeemed his people,

⁶⁸Dalayegon ang Ginoo, ang Dios sa Israel! Kay siya midu-aw ug nagbuhat ug pagtubos sa iyang lungsod.

⁶⁹And hath raised up an horn of salvation for us in the house of his servant David;

⁶⁹Ug nagpabangon alang kanato ug usa ka sungay sa kaluwasan sa kabanayan ni David nga iyang ulipon.

⁷⁰As he spake by the mouth of his holy prophets, which have been since the world began:

⁷⁰Ingon sa iyang gisulti pinaagi sa baba sa iyang mga balaan nga manalagna gikan pa sa mga unang panahon:

⁷¹That we should be saved from our enemies, and from the hand of all that hate us;

⁷¹Kaluwasan gikan sa atong mga kaaway, ug gikan sa kamot sa tanan niadtong mga nanagdumot kanato;

⁷²To perform the mercy promised to our fathers, and to remember his holy covenant;

⁷²Sa pagpakita ug kalooy ngadto sa atong mga ginikanan ug sapaghinumdum sa iyang balaang tugon;

⁷³The oath which he sware to our father Abraham,

⁷³Ang panumpa nga iyang gihatag kang Abraham nga atong amahan.

⁷⁴That he would grant unto us, that we being delivered out of the hand of our enemies might serve him without fear,

⁷⁴Sa pagtugot kanato nga sa naluwas kita gikan sa kamot sa atong mga kaaway, manag-alagad kaniya sa walay kahadlok,

⁷⁵In holiness and righteousness before him, all the days of our life.

⁷⁵Sa pagkaputli ug sa pagkamatarung sa atubangan niya sa tanang mga adlaw sa atong kinabuhi.

⁷⁶And thou, child, shalt be called the prophet of the Highest: for thou shalt go before the face of the Lord to prepare his ways;

⁷⁶Ug ikaw, bata, paganganlan ka nga manalagna sa Hataas Uyamut, kay magauna ka sa atubangan sa nawong sa Ginoo sa pag-andam sa iyang mga dalan,

⁷⁷To give knowledge of salvation unto his people by the remission of their sins,

⁷⁷Sa paghatag kahibalo sa kaluwasan sa iyang katawohan, sa pagpasaylo sa ilang mga sala.

⁷⁸Through the tender mercy of our God; whereby the dayspring from on high hath visited us,

⁷⁸Tungod sa malomong kalooy sa atong Dios, nga tungod niana, modu-aw kanato ang adlawng masanag gikan sa kahitas-an,

⁷⁹To give light to them that sit in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the way of peace.

⁷⁹Sa pag-iwag sa mga nanaglingkod sa kangitngitan ug sa landong sa kamatayon, sa pagmando sa atong mga tiil sa dalan sa pakigdait.

⁸⁰And the child grew, and waxed strong in spirit, and was in the deserts till the day of his shewing unto Israel.

⁸⁰Ug mitubo ang bata ug nabaskug sa Espiritu ug didto sa kamingawan hangtud sa adlaw sa iyang pagpakita sa Israel.