1And the apostles and brethren that were in Judaea heard that the Gentiles had also received the word of God.
1 Clywodd yr apostolion a'r credinwyr yn Jwdea fod y Cenhedloedd hefyd wedi derbyn Gair Duw.
2And when Peter was come up to Jerusalem, they that were of the circumcision contended with him,
2 Pan ddaeth Pedr i fyny i Jerwsalem, dechreuodd plaid yr enwaediad ddadlau ag ef,
3Saying, Thou wentest in to men uncircumcised, and didst eat with them.
3 a dweud, "Buost yn ymweld � dynion dienwaededig, ac yn cydfwyta � hwy."
4But Peter rehearsed the matter from the beginning, and expounded it by order unto them, saying,
4 Dechreuodd Pedr adrodd yr hanes wrthynt yn ei drefn.
5I was in the city of Joppa praying: and in a trance I saw a vision, A certain vessel descend, as it had been a great sheet, let down from heaven by four corners; and it came even to me:
5 "Yr oeddwn i," meddai, "yn nhref Jopa yn gwedd�o, a gwelais mewn llesmair weledigaeth: yr oedd rhywbeth fel hwyl fawr yn disgyn ac yn cael ei gollwng o'r nef wrth bedair congl, a daeth hyd ataf.
6Upon the which when I had fastened mine eyes, I considered, and saw fourfooted beasts of the earth, and wild beasts, and creeping things, and fowls of the air.
6 Syllais i mewn iddi a cheisio amgyffred; gwelais anifeiliaid y ddaear a'r bwystfilod a'r ymlusgiaid ac adar y awyr.
7And I heard a voice saying unto me, Arise, Peter; slay and eat.
7 A chlywais lais yn dweud wrthyf, 'Cod, Pedr, lladd a bwyta.'
8But I said, Not so, Lord: for nothing common or unclean hath at any time entered into my mouth.
8 Ond dywedais, 'Na, na, Arglwydd; nid aeth dim halogedig neu aflan erioed i'm genau.'
9But the voice answered me again from heaven, What God hath cleansed, that call not thou common.
9 Atebodd llais o'r nef eilwaith, 'Yr hyn y mae Duw wedi ei lanhau, paid ti �'i alw'n halogedig.'
10And this was done three times: and all were drawn up again into heaven.
10 Digwyddodd hyn deirgwaith, ac yna tynnwyd y cyfan i fyny yn �l i'r nef.
11And, behold, immediately there were three men already come unto the house where I was, sent from Caesarea unto me.
11 Ac yn union dyma dri dyn yn dod a sefyll wrth y tu375? lle'r oeddem, wedi eu hanfon ataf o Gesarea.
12And the Spirit bade me go with them, nothing doubting. Moreover these six brethren accompanied me, and we entered into the man's house:
12 A dywedodd yr Ysbryd wrthyf am fynd gyda hwy heb amau dim. Daeth y chwe brawd hyn gyda mi, ac aethom i mewn i du375?'r dyn hwnnw.
13And he shewed us how he had seen an angel in his house, which stood and said unto him, Send men to Joppa, and call for Simon, whose surname is Peter;
13 Mynegodd yntau i ni fel yr oedd wedi gweld yr angel yn sefyll yn ei du375? ac yn dweud, 'Anfon i Jopa i gyrchu Simon, a gyfenwir Pedr;
14Who shall tell thee words, whereby thou and all thy house shall be saved.
14 fe lefara ef eiriau wrthyt, a thrwyddynt hwy achubir di a'th holl deulu.'
15And as I began to speak, the Holy Ghost fell on them, as on us at the beginning.
15 Ac nid cynt y dechreuais lefaru nag y syrthiodd yr Ysbryd Gl�n arnynt hwy fel yr oedd wedi syrthio arnom ninnau ar y cyntaf.
16Then remembered I the word of the Lord, how that he said, John indeed baptized with water; but ye shall be baptized with the Holy Ghost.
16 Cofiais air yr Arglwydd, fel yr oedd wedi dweud, '� du373?r y bedyddiodd Ioan, ond fe'ch bedyddir chwi �'r Ysbryd Gl�n.'
17Forasmuch then as God gave them the like gift as he did unto us, who believed on the Lord Jesus Christ; what was I, that I could withstand God?
17 Os rhoddodd Duw, ynteu, yr un rhodd iddynt hwy ag i ninnau pan gredasom yn yr Arglwydd Iesu Grist, pwy oeddwn i i allu rhwystro Duw?"
18When they heard these things, they held their peace, and glorified God, saying, Then hath God also to the Gentiles granted repentance unto life.
18 Ac wedi iddynt glywed hyn, fe dawsant, a gogoneddu Duw gan ddweud, "Felly rhoddodd Duw i'r Cenhedloedd hefyd yr edifeirwch a rydd fywyd."
19Now they which were scattered abroad upon the persecution that arose about Stephen travelled as far as Phenice, and Cyprus, and Antioch, preaching the word to none but unto the Jews only.
19 Yn awr yr oedd y rhai a wasgarwyd oherwydd yr erlid a gododd o achos Steffan wedi teithio cyn belled � Phoenicia a Cyprus ac Antiochia, heb lefaru'r Gair wrth neb ond Iddewon yn unig.
20And some of them were men of Cyprus and Cyrene, which, when they were come to Antioch, spake unto the Grecians, preaching the LORD Jesus.
20 Ond yr oedd rhai ohonynt yn bobl o Cyprus a Cyrene a dechreusant hwy, wedi iddynt ddod i Antiochia, lefaru wrth y Groegiaid hefyd, gan gyhoeddi'r newydd da am yr Arglwydd Iesu.
21And the hand of the Lord was with them: and a great number believed, and turned unto the Lord.
21 Yr oedd llaw'r Arglwydd gyda hwy, a mawr oedd y nifer a ddaeth i gredu a throi at yr Arglwydd.
22Then tidings of these things came unto the ears of the church which was in Jerusalem: and they sent forth Barnabas, that he should go as far as Antioch.
22 Daeth yr hanes amdanynt i glustiau'r eglwys oedd yn Jerwsalem ac anfonasant Barnabas allan i fynd i Antiochia.
23Who, when he came, and had seen the grace of God, was glad, and exhorted them all, that with purpose of heart they would cleave unto the Lord.
23 Wedi iddo gyrraedd, a gweld gras Duw, yr oedd yn llawen, a bu'n annog pawb i lynu wrth yr Arglwydd o wir fwriad calon;
24For he was a good man, and full of the Holy Ghost and of faith: and much people was added unto the Lord.
24 achos yr oedd yn ddyn da, yn llawn o'r Ysbryd Gl�n ac o ffydd. A chwanegwyd tyrfa niferus i'r Arglwydd.
25Then departed Barnabas to Tarsus, for to seek Saul:
25 Yna fe aeth ymaith i Darsus i geisio Saul, ac wedi ei gael daeth ag ef i Antiochia.
26And when he had found him, he brought him unto Antioch. And it came to pass, that a whole year they assembled themselves with the church, and taught much people. And the disciples were called Christians first in Antioch.
26 Am flwyddyn gyfan cawsant gydymgynnull gyda'r eglwys a dysgu tyrfa niferus; ac yn Antiochia y cafodd y disgyblion yr enw Cristionogion gyntaf.
27And in these days came prophets from Jerusalem unto Antioch.
27 Yn y dyddiau hynny daeth proffwydi i lawr o Jerwsalem i Antiochia,
28And there stood up one of them named Agabus, and signified by the Spirit that there should be great dearth throughout all the world: which came to pass in the days of Claudius Caesar.
28 a chododd un ohonynt, o'r enw Agabus, a rhoi arwydd trwy'r Ysbryd fod newyn mawr ar ddod dros yr holl fyd; ac felly y bu yn amser Clawdius.
29Then the disciples, every man according to his ability, determined to send relief unto the brethren which dwelt in Judaea:
29 Penderfynodd y disgyblion, bob un ohonynt, gyfrannu, yn �l fel y gallai fforddio, at gynhaliaeth eu cyd-gredinwyr oedd yn trigo yn Jwdea.
30Which also they did, and sent it to the elders by the hands of Barnabas and Saul.
30 Gwnaethant hynny, ac anfon eu cyfraniad at yr henuriaid trwy law Barnabas a Saul.